• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Testleri
• Tedavisi
• Sonraki Adımlar
• Önleme

Nedir

Nedir

Çıban bir saç dibinde veya bir yağ bezinde başlayan bir cilt enfeksiyonudur.  Cilt ilk başta enfeksiyon olan kısımda kızarır, ardından yumuşak bir tümsek belirir. Dört ile yedi gün arasında tümsek, iltihap cilt altında toplandıkça beyaza döner. Eğer enfeksiyon dokunun daha derin katmanlarına yayılırsa bir apseye dönüşür.

• Çıbanların en sık çıktıkları yerler yüz, boyun, koltuk altları, omuzlar ve kaba etlerdir. Çıban göz kapağında çıktığı zaman ona arpacık denir.
• Eğer birçok çıban grup halinde çıkarsa buna karbunkül denir.

Belirtileri

Belirtileri

Bir çıban sert, kırmızı, ağrılı bir çıkıntı olarak başlar ve boyu genellikle1 cmkadardır. Birkaç gün içinde bu çıkıntı yumuşar, büyür ve daha ağrılı hale gelir. Çok geçmeden çıbanın başında bir iltihap birikintisi oluşur. Ciddi enfeksiyon belirtileri şunlardır:

• Çıbanın etrafındaki cilt kızarır, ağrılı olur ve şişer;
• İlk çıbanın etrafında daha fazla çıban çıkabilir
• Ateş çıkar
• Lenf düğümleri şişebilir

Doktora Ne Zaman Gitmeli

• Eğer çıbanınız ve ateşiniz artıyorsa.
• Çıbanın etrafındaki cilt kızarırsa veya kırmızı çizgiler belirirse.
• Ağrı şiddetlenirse.
• Çıbanın iltihabı boşalmazsa.
• İkinci bir çıban çıkarsa.
• Kalp mırıltınız, şeker hastalığınız, bağışıklık sistemiyle ilgili bir sorununuz varken veya bağışıklık sistemini bastıran bir ilaç (örneğin kortikosteroitler veya kanser için kemoterapi) kullanırken bir çıban meydana gelirse.
• Çıbanlar genelde acil tedavi gerektirmez. Genel sağlığınız kötüyse ve enfeksiyonla birlikte yüksek ateş ve titreme yaşarsanız, bir hastanenin acil servisine gitmeniz gerekebilir.

Sebepleri

Sebepleri

Çıbanlara genel olarak Staphylococcus (Staf) denilen bir bakteri neden olur. Birçok staf enfeksiyonu apseye evrilir ve çok kısa sürede ciddileşir. Normal bir ciltte bulunan bu mikrop ciltteki ince çatlaklardan veya saçtan aşağı kıl dibine kadar giderek vücuda girer.

Bazı sağlık sorunları insanları çıbanlar gibi cilt enfeksiyonlarına daha yatkın hale getirir. Örnekleri şunlardır:

• Şeker hastalıkları
• Bağışıklık sistemi sorunları
• Kötü beslenme
• Kötü temizlik
• Cildi tahriş eden kimyasallara maruz kalma

Testleri

Teşhis ve Testler

Doktorunuz fiziksel muayene yoluyla çıbanı teşhis edebilir. Enfeksiyona neden olan bakterilerin kesin türünü ve en uygun antibiyotiği tespit etmek için bir enfeksiyon kültürü gerekebilir. Eğer sık sık çıban çıkarıyorsanız, doktorunuz şeker hastalığınız olup olmadığını görmek için kan testi isteyebilir.

Tedavisi

Tedavileri

Evde Tedavi

Küçük çıbanlarda sadece ev tedavisi yeterli olmalıdır. Eğer çıbanınız bezelyeden büyükse veya etrafında çok fazla kızarıklık varsa, kendi başınıza onunla mücadele etmek yerine tıbbi yardıma başvurun.

• Sıcak kompres uygulayın ve çıbanı ılık suya batırın. Bu işlem ağrınızı azaltır ve iltihabın yüzeye toplanmasına yardımcı olur. Çıbanın başı oluşunca birkaç kere suya sokmakla patlar. Çıbanın patlaması genellikle ortaya çıktıktan sonraki beş ile yedi gün arasında olur. Ilık suya su batırıp fazla suyu sıkıp aldığınız bir havluyla kompres uygulayabilirsiniz.
• Çıban boşalmaya başlayınca iltihap gidene kadar onu antibakteriyel sabunla yıkayın. İlaçlı yağ kullanıp bir bandajla sarın. Yara iyileşene kadar enfeksiyonlu bölgeyi günde iki üç kez yıkamaya ve oraya sıcak kompres uygulamaya devam edin.
• Çıbanı bir iğne ucuyla patlatmayın. Sonuç, genellikle enfeksiyonun daha da kötüleşmesi olur.

Tıbbi Tedavi

Çıban büyükse, sağlığınızla ilgilenen kişi çıbanı açıp boşaltabilir. Bu işlem çıban bölgesi lokal anesteziyle uyuşturulduktan sonra bisturiyle kesilerek yapılır.

Eğer enfeksiyon derinse, doktorunuz yaranın açık ağzına iltihap akışının devam etmesi için gazlı bez koyabilir. Gazlı bez genellikle iki gün içinde kaldırılır.

Eğer enfeksiyonun ciddi olabileceği konusunda kuşkular varsa kan testleri yapmak gerekebilir. Enfeksiyonun şiddetli olması halinde doktor antibiyotikler kullanabilir.

Staf enfeksiyonunun neden olduğu büyük cilt apselerinin ameliyatla açılması ve boşaltılması ve damar için antibiyotiklerle tedavi edilmesi gerekebilir.

Sonraki Adımlar

Sonraki Adımlar

Kontrol muayeneleri

Çıban ister evde kurutulsun ister bir doktor tarafından boşaltılmış olsun, enfeksiyonlu bölgeyi yara iyileşene kadar günde iki üç kez temizlemeniz gerekir. Yarayı yıkadıktan sonra antibiyotik merhemi kullanın ve bandajla sarın. Bölge sanki yeniden enfeksiyon kapmış gibi kızarırsa doktorla temas kurun.

Önleme

Önlem

Şu önlemleri almak çıbanların gelişmesini önlemeye yardım eder:

• Çıbanları olan aile üyesinin kıyafetlerini, çarşaflarını ve havlularını dikkatle yıkamak
• Küçük cilt yaralarını temizleyip tedavi etmek
• İyi bir kişisel temizlik uygulamak
• Mümkün olduğunca sağlıklı kalmaya çalışmak

Hastalığın Seyri

Birçok çıban hemen bakımı yapıldığında başarılı bir şekilde iyileşir.