Çocuklarda yanıklar, çoğunlukla sıcak sıvılar, ev aletleri, güneş gibi nedenlere maruz kalmaktan oluşsa da küçük çocuklarda oluşan yanıkların en yaygın nedeni kaynar su ve içeceklerden haşlanmadır. Bu tip yanıklar, bir bebeğin kahve fincanını devirmesi veya ani bir hareketle çaydanlığın sapına uzanıp kaynar suyu ocağa dökmesiyle oluşur. Bebekler ve okul öncesi çocuklar, çoğunlukla saç maşaları ve diğer ev aletleriyle de kendilerini yakabilir. Maalesef yanıkların birçoğu, kasten yaralama ve çocuk istismarından da kaynaklanır. Çocukta başka yanıklar varsa ya da yanma şekli için anlatılan hikaye, yanık türü veya dağılımıyla örtüşmezse, çocuk istismarı olasılığı araştırılmalıdır.

Yanıkların çoğunun önüne geçilebilir. Çocuğunuzun yanığa maruz kalmasını önlemek için “Yanıkların Önlenmesi” başlıklı makaleyi gözden geçirin.

Yanık tedavisi, yanığın ciddiyet derecesine göre değişir.  Yanıklar birinci dereceyse cildin üst katmanından daha derine inmez. Yanan bölge kurur, kızarır ve ağrılıdır ama su kabarcıkları oluşmaz. Birinci derece yanığa örnek olarak hafif veya orta derece güneş yanıkları gösterilebilir.

İkinci derece yanık veya derinin kısmi katmanlarını tutan yanıklar, daha ağırdır ve ciltte kabarcıklara neden olur. Bu tip yanıklar da ağrılıdır. Ancak birinci derece yanıklardan farklı olarak yanık alan, daha nemli bir yapıdadır.

Bütün cilt katmanlarının kalınlaştığı üçüncü derece yanıklarda derinin her katmanı etkilenmiş, hatta kas ve kemiklere kadar inmiştir. Yanık bölge soluk, kavrulmuş, kösele gibi sert bir görünümdedir. Üçüncü derece yanık, sinir uçlarını tahrip ettiği için çocuğunuz ağrı hissetmeyebilir.

Çocuğunuzun hafif bir yanığı varsa, yanığa neden olan maddeyle teması kesildikten sonra yanık bölgeyi 15 dakika boyunca musluğun altında soğuk suya tutabilir veya üzerini soğuk suyla ıslatılmış bir havluyla örtebilirsiniz. Yanığın üzerine buz, tereyağı veya herhangi bir merhem sürmeyin. Su kabarcığı oluşmuşsa kabarcıkları patlatmaya kalkışmayın. Mümkünse, yanmış giysiyi çıkarın veya kesin. Hemen arkasından, yanık alanı steril bir bezle örtün ve izlenmesi gereken diğer adımlar için doktorunuzu arayın. Özellikle yanık ikinci veya üçüncü dereceyse mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.

Yanıkların çoğunda temizleme veya debridman da denilen, yara etrafındaki cansız dokunun kesilip çıkarılması gerekir. Ancak bu işlem, mutlaka bir doktor tarafından yapılmalıdır. Doktorunuz büyük veya patlamış su kabarcıklarının alınmasına da karar verebilir ama bazı doktorlar bu kabarcıkları ellemez.

Temizleme (debridman) işleminin ardından yanığın üzerine genellikle sülfadiazin içeren mikrop önleyici bir krem sürülür ve bölge gazlı bezle sarılır. Bu tür kremler, ciltte ender de olsa lekelenmeye yol açabileceğinden bazı doktorlar yüz bölgesi için farklı bir krem kullanmayı tercih eder. Sülfat alerjisi olan çocuklarda da bu kremin kullanımından kaçınılmalıdır.

Yanığın ciddiyetine göre ek tedaviye gerek duyulabilir. Bu durumda,  debridman işleminin devamlılığı için (özellikle de su kabarcıkları kendiliğinden patladıktan sonra) düzenli doktor muayenesi gerekebilir. Başta, gün aşırı pansuman değiştirilir. Yanık iyileşmeye başlayınca, bu süre haftada bire çıkar.

Ayrıca, evde de pansuman değiştirmeniz gerekebilir. Pansuman öncesinde çocuğunuza parasetamol veya ibuprofen içeren, daha ağrılı yanıklardaysa kodein takviyeli parasetamollu bir ağrı kesici verilebilir. Pansuman işleminde hafif yanıklar su ve sabunla temizlendikten sonra temiz bir havluyla alana sürtmeden ufak vuruşlarla kurutulur. Ardından, mikrop önleyici bir krem sürülüp yanık üzeri, yapışmayan gazlı bezle örtülür, son olarak da sargı beziyle sarılır. Bunları kapsayan pansuman işlemi günde iki kez tekrarlanır. Çocuğunuza tetanos aşısı da yaptırmak gerekebilir.

Vücudun geniş yüzeyine yayılmış daha ağır yanıklarda derhal hastanenin acil servisine başvurmak veya ambulans çağırmak gerekir. Böyle durumlarda, ambulans ekibi gelmeden önce yanıkların üzerini kuru ve temiz bir çarşafla örtebilirsiniz.

Çocukta, tüm vücut yüzeyinin yüzde 10’unu kaplayan yanıklar, birinci derece değilse, ciddi yanık kabul edilir. Yanığın tüm vücut yüzeyinde kapladığı alanı tahmin etmenin hızlı yolu, çocuğunuzun (parmakları dahil etmeden) avuç içine göre düşünmektir ki bu da tüm vücut yüzeyinin yaklaşık yüzde 1’ini kaplar. 

Tüm vücut yüzeyinin yüzde 10’undan fazlasını kaplayan ikinci derece yanıklar, tüm vücut yüzeyinin yüzde 5’inden fazlasını kaplayan üçüncü derece yanıklar veya yüz, cinsel organ, el ve ayağı kapsayan veya eklemlere geçen ya da kol ve bacak gibi uzantıları içeren yanıklar da dahil olmak üzere ciddi yanıkların çoğunda, mutlaka bu konuda uzman bir yanık merkezine gidilmelidir. 

İki haftada iyileşmeyen veya gittikçe kızararak irinli akıntı görünen enfeksiyon kapmış yanıklarda da bir yanık uzmanına gitmekte fayda vardır.

Ciddi yanıklarda çocuk, genelde bir hastaneye kaldırılmalıdır. Çocuğun ameliyata alınması ve deri nakli yapılması gerekebilir.