• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı

Nedir

Nedir

Deri kaşıntısı derinizi tırnakla kaşımayı istetecek kadar rahatsızlık veren ve tahriş edici bir histir. Durum basit görünür. Kaşındığınızda derinizi tırnaklarınızla kaşırsınız. Fakat deri kaşıntısının (prurit) yüzlerce olası nedeni olabilir. Dermatit (deri iltihabı) veya sedef hastalığı gibi bir başka sorunun veya ürtikerin (kurdeşen) sonucu olabilir. Deri kaşıntısı karaciğer hastalığı veya böbrek yetmezliği gibi bir iç hastalığın belirtisi de olabilir. Kaşınmasına rağmen deriniz normal görünebilir. Kaşıntıya kızarıklık, pürüzlü deri, yumru veya kabartı da eşlik edebilir.

Deri kaşıntısının altında yatan nedenini tanımlamak ve tedavi etmek uzun vadede rahatlama sağlaması için gerekir. İlaç tedavileri, ıslak bezle örtmek ve ışık tedavisi deri kaşıntısı tedavileri arasındadır. Kaşıntıyı önleyici ürünlerle soğuk su banyoları gibi evde uygulanabilecek önlemler, kaşıntıyı azaltmaya ve deriyi yatıştırmaya yardımcı olabilir.

Belirtileri

Belirtiler

Deri kaşıntısı koldaki veya bacaktaki küçük bölgelerde oluşabilir. Vücudunuz genelinde de görülebilir. Deri kaşıntısı, deri üzerinde dikkati çeken başka herhangi bir değişiklik olmaksızın meydana gelebilir. Aşağıdaki durumlarla da ilişkili olabilir:

• Kızarıklık
• Yumrular, noktalar veya kabartılar
• Kuru ve çatlamış bir cilt
• Köselemsi veya pul pul deri dokusu

Bazen deri kaşıntısı uzun süre devam eder ve çok şiddetli olabilir. Kaşınan yeri kaşıdığınızda veya ovaladığınızda daha da kaşınır. Daha çok kaşındıkça fazla tırnaklarınızla daha kazırsınız. Bu kaşınma-kazıma döngüsünü kırmak zor olabilir.

Doktora Ne Zaman Gitmeli

Aşağıdaki durumlarda deri hastalıklarında uzman bir doktora (dermatolog) danışın:

• Eğer kaşıntınız iki haftadan daha uzun süredir devam ediyorsa ve evde uyguladığınız tedaviyle düzelmiyorsa
• Eğer kaşıntınız aşırı ciddiyse, rahatsızlık veriyorsa ve sizi günlük faaliyetlerinizden alıkoyuyorsa veya uyumanıza bile engel oluyorsa
• Kaşıntınızı kolaylıkla açıklayamıyorsanız
• Kaşıntınız tüm vücudunuzu etkiliyorsa
• Aşırı yorgunluk, kilo kaybı, bağırsak alışkanlıklarında veya idrara çıkma sıklığında değişiklikler, ateş veya deride kızarıklıklar gibi başka belirtiler kaşıntıya eşlik ediyorsa

 

Sebepleri

Sebepleri

Cilt kuruluğu
Kurdeşen gibi deride başka gözle görülür bir değişikliğin eşlik etmediği deri kaşıntısına çoğu zaman cilt kuruluğu (kseroz) neden olur. Cilt kuruluğu genelde tamamen veya kısmen kontrol edebildiğiniz çevre faktörlerinden kaynaklanır. Düşük nem seviyeli sıcak veya soğuk hava, uzun süreli klima veya kalorifer kullanımı, çok fazla yıkanmak veya banyo yapmak bunlar arasında yer alır.

Diğer olası sebepler
Diğer koşullar da deri kaşıntısına neden olur. Cilt bozuklukları, iç hastalıklar, alerjiler ve ilaçlara verilen tepkiler listenin başında yer alır.

• Cilt sorunları ve kurdeşen. Sedef hastalığı, deri iltihabı (dermatit), skabiyez (uyuz), bitlenme, suçiçeği, kurdeşen ve dermatografizm gibi birçok cilt sorunu deri kaşıntısına neden olur. Bu durumlarda kaşınma genelde belli yerleri etkiler ve kırmızı, tahriş olmuş deri veya yumrular ve kabartılar gibi başka işaretlerle birlikte görülür.  
• İç hastalıklar. Karaciğer hastalığı, buğdayın emilim bozukluğu (çölyak hastalığı), böbrek yetmezliği, demir eksikliği anemisi, tiroit sorunlarıyla lösemi ve lenfoma gibi kanser türleri bunlar arasında yer alır. Bu durumlarda kaşıntı belli bir yerden ziyade tüm vücudu etkiler. Öbür türlü kaşınan yerlerin dışında deri normal görünebilir.
• Tahriş ve alerjik reaksiyonlar. Yün, kimyasallar, sabunlar ve diğer maddeler deriyi tahriş edebilir ve kaşıntıya neden olabilir. Bazen zehirli sarmaşık veya kozmetikler gibi maddeler alerjik bir reaksiyona neden olur. Gıda alerjileri de deri kaşıntısı tepkimelerine neden olabilir.
• İlaçlar. Antibiyotikler, mantar önleyici ilaçlar veya narkotik ağrı kesiciler gibi ilaçlara reaksiyonlar geniş çaplı kaşıntılara ve kurdeşene neden olabilir.
• Hamilelik. Bazı kadınlar hamilelikleri sırasında özellikle karınlarında, kalçalarında, göğüslerinde ve kollarında deri kaşıntısı yaşarlar. Aynı zamanda dermatit gibi deri kaşıntısı sorunları hamilelik sırasında kötüleşebilir.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Geçmeyen kaşıntı ve tırnakla kazıma muhtemelen nörodermatit (kronik liken simpleks) oluşumuna yol açarak kaşıntının şiddetini artırabilir. Nörodermatit sıklıkla kaşınan deri yerinin kalınlaştığı ve köselemsi hale geldiği bir sorundur. Kaşıntılı yerler cildin geri kalanından daha kırmızı veya daha koyu renkli olabilir. İnatçı kaşınma aynı zamanda bakteriyel deri enfeksiyonuna, kalıcı lekelere ve cilt renginde değişimlere yol açabilir.

Muayenesi

Randevunuza Hazırlanmak

İlk olarak aile doktorunuzu görmeye giderek işe başlamalısınız. Ama bazı vakalarda randevu almaya çalışırken cilt hastalıklarında bir uzmana, dermatologa derhal sevk edilebilirsiniz.

Randevuların kısa olmasından ve iyileştirilecek yerlerin çok olmasından dolayı randevuya iyi hazırlanmış gitmek faydalı olabilir. İşte size randevunuza hazırlanmaya ve doktorunuzdan ne beklemeniz gerektiğine yardımcı olacak bazı öneriler:

Ne yapabilirsiniz
Bütün işaret ve belirtilerinizi, ne zaman oluştuklarını ve ne kadar süredir devam ettiklerini not alın. Aynı zamanda aldığınız vitaminler, bitkisel ilaçlar ve reçeteye tabi olmayan ilaçlar dahil bütün ilaçların listesini yapın. Daha da iyisi, aldığınız ilaçların kutularını, aldığınız dozaj ve talimatların yazılı listesini yanınıza alın.

Doktorunuza sormak istediğiniz soruları not alın. Soru sormaktan veya doktorunuzun söylediği bir şeyi anlamadığınızı belirtmekten korkmayın. Deri kaşıntısı için sormak isteyebileceğiniz sorular şunlar olabilir:

• Belirtilerime neden olan muhtemel şey nedir?
• Teşhisi teyit etmek üzere testlere gerek var mı?
• Belirtilerimin diğer olası nedenleri nelerdir?
• Sorunum geçici mi yoksa kronik mi?
• En iyi eylem planı nedir?
• İlk yaklaşıma önerdiğiniz alternatifler nelerdir?
• Reçeteye tabi ilaca ihtiyacım var mı veya sorunu tedavi etmek için reçeteye tabi olmayan ilaçlar kullanabilir miyim?
• Ne sonuçlar beklemeliyim?
• Sorunun kendiliğinden geçip geçmediğini beklemeli miyim?

Doktorunuzdan ne beklemelisiniz?
Doktorunuz size muhtemelen aşağıdakiler gibi bir dizi soru soracaktır:

• Belirtileri ilk yaşamaya ne zaman başladınız?
• Belirtileriniz ilk başladığı zaman cildiniz nasıl görünüyordu?
• Belirtileriniz zamanla değişti mi?
• Eğer varsa belirtilerinizi nelerin kötüleştirdiği görülüyor?
• Eğer varsa belirtilerinizi nelerin düzelttiği görülüyor?
• Evde tedavide neleri denediniz?
• Aldığınız reçeteye tabi olan ve olmayan ilaçlar nelerdir?

Testleri

Testler ve Teşhis

Doktorunuz muhtemelen bir fiziki muayenenizi yapacaktır ve kaşıntınızın ne zaman başladığı, hangi etmenlerin kaşıntıyı düzelttiği veya kötüleştirdiği, cildinize nasıl baktığınız gibi sorular soracaktır.

Doktorunuz deri kaşıntınızın karaciğer hastalığı veya demir eksikliği anemisi gibi altta yatan bir sağlık sorunu sonucu olduğundan şüpheleniyorsa kan testi gibi teşhise yönelik belli testler olabilirsiniz.

Muayene ve testlerle doktorunuz kaşıntınızın aslında başka bir cilt sorununun belirtisi olduğunu tespit edebilir. Deri kaşıntısıyla ilgili sorunlar şunlar olabilir:

• Dermatit. Aynı zamanda egzama da denen dermatit, bir deri iltihabıdır. Farklı dermatit türleri vardır ve rahatsızlığın birçok sebebi olabilir ve birçok şekilde oluşabilir. Genelde dermatit şişkin, kızarık ve kaşıntılı deri olarak tarif edilir.
• Sedef hastalığı. Sedef hastalığıyla deri hücrelerinin yaşam döngüsü sert, ölü deri hücrelerinin hızlı bir birikimiyle sonuçlanarak hızlanır. Bu deri hücreleri kalın gümüşümsü pul pul dökülmeler ve bazen ağrı yapan kaşıntılı, kızarık lekeler oluşturarak birikir.
• Tinea enfeksiyonları. Ayak mantarı, vücutta ve kafa derisinde mantar ve atlet kaşıntısı derinin üst tabakasında gelişen bir mantar enfeksiyonu yüzünden oluşur. Bu enfeksiyonlar çoğunlukla yuvarlak, düz lekeli deri kaşıntısına neden olur.
• Kurdeşen. Kurdeşen derinizde ortaya çıkan ve kaybolan farklı büyüklükteki kabarık, kaşıntılı kırmızı yumrulardır. İlaçlara veya gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar kurdeşene neden olabilir. Dermatografizm deriye gelen darbenin dokunulduğu yerlerde gelişen kurdeşen benzeri lezyonlara neden olduğu bir sorundur.
• Bitler. Vücut biti, kasık biti ve kafa biti yoğun kaşıntının yaygın nedenleridir. Bitler kanınızdan beslenen ufacık, kanatsız, asalak böceklerdir. Yakın fiziksel temas yoluyla kolaylıkla yayılabilen istilası durumunda ufak, kırmızı kabartılara neden olabilir.
• Skabiyez (Uyuz). Skabiyez, Sarcoptes scabiei adı verilen ufacık, oyuk açan, sekiz bacaklı akarlar tarafından oluşur. Akarların varlığı oyuk açtıkları yerlerde yoğun kaşıntılara yol açar. Skabiyez bulaşıcıdır ve yakın fiziksel temas yoluyla çabucak yayılabilir.  

Tedavisi

Tedaviler ve ilaçlar

Bir kez nedeni tespit edildikten sonra, deri kaşıntısı tedavileri arasında şunlar yer alabilir:

• İlaçlar. Alerjiye veya kurdeşene yönelik oral antihistaminler ve deri iltihaplanmasından kaynaklanan kaşıntı için kortikosteroid kremler bunlar arasında yer alır.
• Islak bez örtmek. Bu tedavi, kaşınan yerlere ilaçlı krem uygulamak ve sonrasında suda veya başka solüsyonda ıslatılmış nemli pamuklu bezle bu yerleri örtmektir. Islak bezdeki nem derinin ilaçlı kremi emmesine yardımcı olur.
• Altta yatan hastalığı tedavi etmek. Eğer böbrek hastalığı, demir eksikliği veya tiroit sorunu gibi bir iç hastalık bulunursa bu hastalığı tedavi etmek çoğu zaman kaşıntıyı giderir. Diğer kaşıntı rahatlatıcı yöntemler de tavsiye edilebilir.
• Işık tedavisi (fototerapi). Fototerapi deriyi belli ultraviyole ışık dalga boylarına maruz bırakmaktır. Kaşıntı kontrol altına alana kadar genelde birçok seans yapılır.

Birçok kaşıntı türünün tedaviye iyi yanıt vermesine rağmen rahatlama hemen olmayabilir. Ancak kaşıntıyı rahatlatması için özel olarak bir dizi krem ve merhem tasarlanıyor. Lidokain veya benzokain gibi topikal anestetiklerin veya mentol, kamfor veya kalamin gibi merhem ve losyonların kısa vadeli kullanımı bunlar arasında yer alır. Bu kaşıntı önleyici ürünlerin kaşıntıyı hemen teskin edebilmesine rağmen altta yatan sorunun tedavisi uzun vadeli rahatlamada çok önemlidir.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı Ve Evde Tedavi

Kaşıntıyı azaltmaya ve iltihaplı deriyi teskin etmeye yardımcı olması için aşağıdaki önlemleri deneyin:

• Kaşıntılı yere kaşıntı önleyici bir krem veya losyon uygulayın. En az yüzde 1 hidrokortizon içeren reçeteye tabi olmayan bir hidrokortizon kremi kaşıntıyı geçici olarak rahatlatabilir. Difenhidramin gibi reçeteye tabi olmayan oral bir antihistamin kaşıntının şiddetli olması durumunda işe yarayabilir. 
• Mümkün olduğunca tırnakla kaşımaktan kaçının. Tırnağınızla kaşınmaktan kendinizi alamıyorsanız kaşınan yerin üstünü örtün. Tırnaklarınızı törpüleyin ve geceleri yatarken eldiven giyin.
• Soğuk, ıslak kompresler uygulayın. Kaşıntılı yeri bandajlarla ve örtülerle örtmek deriyi korumaya ve tırnakla kazımaya engel olmaya yardımcı olabilir.
• Rahat edecek kadar soğuk suyla banyo yapın. Banyo yapacağınız suyu karbonat, pişirilmemiş yulaf ezmesi veya koloidal yulaf ezmesiyle karıştırın. 
• Yumuşak dokumalı pamuk kıyafetler giyin. Bu, tahriş olmanıza engel olacaktır.
• Boyasız veya parfümsüz hafif sabunlar seçin. Sabunu vücudunuzdan tamamen duruladığınızdan emin olun. Yıkandıktan sonra cildinizi koruması için bir nemlendirici sürün.
• Kıyafetleri, havluları ve yatak örtülerini yıkarken hafif, esanssız çamaşır deterjanı kullanın. Çamaşır makinenizde fazladan durulama döngüsü varsa çalıştırmayı deneyin.
• Cildinizi tahriş edecek veya alerjik bir reaksiyona neden olabilecek maddelerden uzak durun. Nikel, mücevher, parfüm, temizlik ürünleri ve kozmetikler bunlar arasında yer alır.