• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

Gebelik döllenen bir yumurtayla başlar. Normalde döllenen yumurta kendini rahim duvarına birleştirir. Dış gebelikte, döllenmiş yumurta rahmin dışında bir yere eklemlenir.
Dış gebelik genelde, yumurtalıklardan rahme yumurta taşıyan tüplerden (fallop tüpleri) birinde meydana gelir. Bu tür dış gebelik tubal gebelik olarak bilinir. Ama bazı vakalarda, dış gebelik karın boşluğunda, yumurtalık veya rahim ağzında (serviks) meydana gelir.
Dış gebelik normal ilerleyemez. Döllenmiş yumurta hayatta kalamaz ve büyüyen doku çeşitli annelik yapılarına zarar verebilir. Tedavi edilmezse yaşamı tehdit edecek ölçüde kan kaybı olasıdır. Dış gebeliğin erken tedavisi gelecekteki sağlıklı gebelikleri korumaya yardımcı olabilir.

Sebepler

Dış gebeliğin en yaygın türü olan tubal gebelik, döllenmiş bir yumurta rahim yoluna takıldığında meydana gelir çünkü genelde fallop tüpü yangılı, hasarlıdır veya deforme olmuştur. Hormonal dengesizlikler veya anormal fetal gelişim de rol oynayabilir. Bazen, dış gebeliğin özel nedeni gizli kalır.

Belirtiler

Başta, dış gebelik hiç işaret veya belirtiye neden olmaz. Başka vakalarda, dış gebelik işaretleri ve belirtileri gebeliğinkilerle aynı olabilir, örneğin adet kesilmesi, göğüs hassasiyeti ve bulantı. Gebelik testi yaparsanız sonuç pozitif çıkacaktır. Yine de dış gebelik normal olarak devam edemez.
Karın ağrısı veya pelvik ağrı ve hafif vajinal kanama genelde dış gebeliğin ilk uyarı işaretleridir. Fallop tüpünden kan sızarsa, kan havuzlarının nerede olduğuna veya hangi sinirlerin tahriş olduğuna bağlı, omuz ağrısı ve acil bağırsak hareketi hissetmek de olasıdır. Dış gebelik rahim ağzında meydana gelmedikçe şiddetli vajinal kanama olası değildir.
Fallop tüpü yırtılırsa karın boşluğunda şiddetli kanama, ardından bayılma hissi, bayılma ve şok olasıdır.
Doktora ne zaman gitmeli
Dış gebeliğin herhangi bir işaret veya belirtisi yaşıyorsanız şu durumlarda tıbbi yardım isteyin:

• Vajinal kanamayla birlikte şiddetli karın ağrısı veya pelvik ağrı
• Aşırı bayılma hissi veya bayılma

Risk faktörleri

Her 1000 gebelikten 20’sinin dış gebelik olduğu tahmin ediliyor. Dış gebelikle çeşitli faktörler ilişkilidir, örneğin:

• Öncedeki dış gebelik. Bir dış gebelik yaşadıysanız bir daha yaşamanız daha olasıdır.
• Yangı veya enfeksiyon. Fallop tüplerinin yangısı (salfinjit) veya rahim, fallop tüpü, yumurtalık enfeksiyonu (pelvik enflamatuvar hastalık) dış gebelik riskini artırır. Bu enfeksiyonlar genelde bel soğukluğu veya klamidyadan kaynaklanır.
• Doğurganlık sorunları. Bazı araştırmalar doğurganlık zorlukları ve de doğurganlık ilaçlarıyla dış gebelik arasında bağlantı olduğunu ileri sürüyor.
• Yapısal kaygılar. Dış gebelik anormal şekilli fallop tüpünüz varsa veya fallop tüpünüz muhtemelen ameliyat sırasında hasar gördüyse daha olasıdır. Fallop tüpünü yeniden yapılandırmak bile dış gebelik riskini artırır.
• Doğum kontrol yöntemi seçimi. Uygun kullanımla, rahim içi araç kullanırken gebelik nadirdir. Ama gebelik meydana gelirse dış gebelik olması muhtemeldir. Aynısı, kalıcı bir doğum kontrol yöntemi olan tüp bağlatmadan sonraki gebelik için de geçerlidir. Tüp bağlatmadan sonra gebelik nadir olsa da gerçekleşirse dış gebelik olması muhtemeldir.

Komplikasyonlar

Dış gebeliğiniz olduğunda riskler yüksektir. Tedavi olmadan, fallop tüpünün yırtılması yaşamı tehdit eden kanamaya yol açabilir.

Teşhis

Doktorunuz dış gebelikten şüpheleniyorsa ağrı, hassasiyet ya da fallop tüpü veya yumurtalıkta kütleyi kontrol etmek için pelvik muayene yapabilir. Ama fiziksel muayene dış gebeliği teşhis etmek için tek başına yeterli değildir. Teşhis genelde kan testleri ve ultrason gibi görüntüleme çalışmalarıyla doğrulanır.
Standart bir ultrasonla, yüksek frekanslı ses dalgaları karın bölgesindeki dokulara yöneltilir. Ama erken gebelik sırasında, rahim ve fallop tüpleri vajinaya karın yüzeyinden daha yakındır. Ultrason muhtemelen vajinanıza yerleştirilen değnek benzeri bir aletle yapılacaktır.
Bazen bir gebeliği ultrasonla tespit etmek için fazla erken olabilir. Teşhis şüpheliyse dış gebelik ultrasonla teşhis ve cerrahi olarak tedavi edilene kadar, genelde gebeliğin dört ila beşinci haftasında, doktorunuz durumu kan testleriyle görüntüleyebilir.
Acil bir durumda, örneğin şiddetli kanamanız varsa, dış gebelik teşhis ve cerrahi olarak tedavi edilebilir.

Tedavi

Döllenmiş bir yumurta rahmin dışında normal olarak gelişemez. Yaşamı tehdit eden komplikasyonları önlemek için dış dokunun alınması gerekir.
Dış gebelik erken teşhis edilirse metotreksat enjeksiyonu bazen hücre büyümesini durdurmak ve var olan hücreleri ayırmak için kullanılabilir. Enjeksiyondan sonra, doktorunuz gebelik hormonu insan koryonik gonadotropin (HCG) için kanınızı görüntüleyecektir. HCG düzeyiniz yüksek kalırsa başka bir metotreksat enjeksiyonu gerekebilir.
Başka vakalarda, dış gebelik laparoskopik ameliyatla tedavi edilir. Bu işlemde, karnın içine, yakınına veya göbek deliğine kesi atılır. Sonra doktorunuz kamera merceği ve ışıkla donatılmış ince bir tüp (laparoskop) kullanarak bölgeyi inceler. Tüpün içine veya diğer küçük kesilerden başka aletler yerleştirilip dış doku kaldırılabilir ve fallop tüplerini onarabilir. Fallop tüpü önemli ölçüde hasar görmüşse alınabilir.
Dış gebelik şiddetli kanamaya yol açıyorsa veya fallop tüpü yırtıldıysa karın kesisinden acil ameliyata gerek duyabilirsiniz (laparotomi). Bazı vakalarda, fallop tüpü tamir edilebilir. Ama genelde yırtılan tüpün alınması gerekir.
Bazı vakalarda, ameliyattan sonra metotreksat enjeksiyonu gerekir.

Önleme

Dış gebeliği önleyemezsiniz ama risk faktörlerini azaltabilirsiniz. Örneğin,  cinsel partnerlerimizi kısıtlayın ve prezervatif kullanarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemeye ve pelvik enflamatuvar hastalığı önlemeye yardımcı olabilir.
Dış gebeliğiniz olduysa yeniden gebe kalmak için doktorunuzla konuşun. Gebe kaldığınızda doktorunuz durumunuzu dikkatli biçimde görüntüleyecektir. Erken kan testleri ve ultrason görüntülemesi başka bir dış gebeliğin erken tespitini veya gebeliğin normal geliştiğinin güvencesini sağlayabilir.