• İçindekiler
• Evde Tedavi
• Tıbbi Tedavi

Evde Tedavi

Evde Tedavisi

Dişle ilgilenmeye başlamadan önce hastada genel olarak veya özellikle kol ve bacak bölgelerinde hayati tehlikeye neden olacak bir yaralanma olmadığından emin olun. Örneğin, kazazede üç metre yükseklikten düşmüş ve tepki vermiyorsa; ağzından gelen kan gölü etrafında kırık dişler saçılmışsa, durumun yalnızca bir diş yaralanmasından ibaret olduğunu sanmayın. Büyük tablo göz önünde bulundurulduğunda dişle ilgili yaralanmalar, diğer acil durumların söz konusu olduğunda, bekleyebilir.

• Diş, darbeden dolayı bütün olarak çıkmışsa, hemen temiz suyla yıkanmalıdır. Dişi yıkarken ovalamamaya dikkat edin. Diş, dişi çevreleyen bağlara zarar vermemek için kökünden değil kron denilen taç veya tepe kısmından  tutulmalıdır. Tedavide zorluk çıkarmayan yetişkinlerde diş, kendi yuvasına geri takılmalıdır.
  • Kazazedelerin çoğu, dişi kaza sonrasında kendi başlarına yuvasına geri takmaktan rahatsızlık duyabilir. Bu durumda, dişi güvenli bir şekilde steril su (serum fizyolojik), süt veya tükürük içinde doktor ya da dişçiye ulaştırın.
  • Bir başka yöntem de kopan dişi kazazedenin yanak ve diş eti sınırı arasına yerleştirmektir. Ağız, yapısı itibariyle diş kökünü tükürük yoluyla sürekli ıslak tutarak korumanın dışında bakterilerden de koruma sağladığı için dişi muhafaza edebilecek en iyi ortamdır.
  • Doktora ulaşma sırasında dişin kurumamasına dikkat edin. Bu, dişin hemen, birkaç dakika içinde zarar görmesine neden olacaktır. Dişi su içinde götürmeye çalışmak da pek önerilmez.
  • Çocuklar veya dişin geri takılmasında zorluk çıkaran yetişkinlerde kırık diş, doktor tarafından sağlanan özel diş saklama solüsyonunda muhafaza edilmelidir. Bu solüsyondan temin edemiyorsanız, benzer etkide bulunacak diğer alternatifler arasında serum fizyolojik su, süt ve tükürük bulunur. Dişi ağızda muhafaza etmenin bir dezavantajı; zorluk çıkaran yetişkin veya çocuğun, dişi yutabilme ihtimalidir. Bu kişilerin dişi yutması ve ardından yaşanabilecek boğulma riski, daha da endişe verici bir durumdur.
  • Dişin yuvasında kanama varsa ağzı suyla çalkalayın. Yuvanın üzerine koyduğunuz gazlı bez veya bir tomar kağıt mendili sıkarak ağzınızı kapalı tutun. Kanama, bu şekilde uygulanan basınç sayesinde genellikle sona erer.
  • Sallanan, içe gömülen veya kırılan dişlerde hasta hiçbir şey yememeli ve içmemelidir. Diş parçalara ayrılmışsa, kalan parçaları bir araya getirip yukarıda bahsedilen sıvılar içinde bir doktora ulaştırmalıdır.

Tıbbi Tedavi

Tıbbi Tedavisi

• Yuvalarında sallanan dişler için önerilen çok basittir: Sert yiyeceklerden uzak durun. Gevşek diş, özel bir diş teli, metal diş braketleri veya bonding denilen (diş kusurlarında plastik dolguyla ilave yapmak)  bir yöntemle 10 ila 14 gün arasında sabitlenebilir.
• Darbe yoluyla bütün olarak kopan dişlerde, diş kendi yuvasına ne kadar kısa sürede yerleştirilirse kurtulma olasılığı o kadar yüksektir. Kurtarılma olasılığı en yüksek dişler, yarım saat içinde kendi yuvasına geri takılan dişlerdir. Diş geri takılır takılmaz, bir üst maddede bahsedilen yöntemlerle iki ila dört hafta arası sabitlenmelidir.
• Kırılan dişler Ellis sınıflandırılmasına göre değerlendirilir. Önemsiz kırılmalarda (Ellis I), acil müdahaleye gerek yoktur. Dişte sızı varsa ufak bir ağrı kesici alınabilir. Bu tür kırıklarda genelde dişçiniz kozmetik bir tedaviyle kırığı onarır.
• Daha önemli kırıklarda (Ellis II ve III) enfeksiyonu önlemek, ağrıyı dindirmek ve dişin iç yapısındaki sinirler, kan damarları ve bağlayıcı dokuları içeren diş özünde oluşabilecek kalıcı bir hasarı önlemek amacıyla bazı müdahaleler yapılır.
  • Kazazedeye acil serviste antibiyotik verilebilir. Ağrı için acetaminofen (parasetamol) veya ibuprofen etkin maddeli bir ağrı kesici ya da hidrokodon içeren narkotik bir ilaç verilir. Bazı durumlarda bölgeye giden sinirler, sinir bloğu adı verilen yöntemle uyuşturulur. (Kırık dişin yanından etkisi uzun süren bir lokal anestezi yapılır).
  • Ellis II kırıklarında dişin açıkta kalan dentin (fildişi) tabakasında sinir ve kan damarlarına koruyucu bir tabaka oluşturması açısından kalsiyum hidroksit uygulanır.
  • Diş özünün (pulpa) açıkta kaldığı Ellis III kırıklarında diş tedavisi bir süre devam etmelidir. Hastaya kanal tedavisi uygulanabilir. Bir başka seçenek de dişe anında bonding (diş kusurunu örten ilave) yapılmasıdır.
• Diş eti sınırına gömülmüş yetişkin dişlerde, diş sallanmıyor ve yerinden çıkacak gibi durmuyorsa acil bir müdahale gerekmez. Diş yuvasının içi veya civarında kırık olup olmadığını tespit etmek için röntgen çekilir. Vakaların çoğunda diş kendini yukarı geri iterek eski haline döner. Bu durumda tek istisna, süt dişlerinde görülür. İçe itilen süt dişi alttan çıkan yetişkin dişe zarar verecek olursa dişte şekil veya görüntü bozukluğu ya da yetişkin dişin tamamen kaybedilmesi gibi kalıcı hasarlara yol açabilir.
• Diş darbe aldığı zaman, en başta görünürde bir yaralanma olmasa bile diş yapısındaki mikroskobik sinirler ve kan damarları zarar görmüş olabilir. Buralardaki tahribat, dişin kaza sonrasındaki birkaç gün veya ay içinde renk değiştirmesi ve nihayetinde ölmesi şeklinde kendini gösterir.