• İçindekiler
• Anoreksiya
• Nedenler
• Ebeveynlerin Sorumluluğu
• Yanlış Bilinenler
• Tedavi
• Teşhis

Anoreksiya

Kimler anoreksiyaya yakalanır?

• Kadın hastaların sayısı on kat fazladır ama geçen on yılda anoreksiyalı erkeklerin sayısı iki katına çıkmıştır.
• Anoreksiyaya ‘zengin kız’ hastalığı denmiştir ama gerçek, bu yeme bozukluğunun tüm ırklar, kültürler ve etnik gruplar arasında yaygın olduğudur.
• Şimdi beş yaşında çocukların bile anoreksiyaya yakalandığı, takıntılı egzersiz, yiyecek kısıtlaması, vejeteryanlık vs. gibi belirtiler gösterdikleri bildirilmektedir.

Nedenler

İnsanlar neden anoreksiya olurlar?

Anoreksiyaya fizyolojik duyarlılık ortamında birleşen çevresel faktörler sebep olur. Çocuklar, genler ve mizaç ile anoreksik olmaya doğal olarak yatkın doğabilirler. Kalıtım yoluyla elde edilen bağımlılıklar ile anoreksiya ve bulimiya dahil klinik yeme bozuklukları arasında doğrudan bir ilişki olduğu ortaya konmuştur.

Diğer çevresel nitelikli yatkınlaştırıcı etkenler arasında akranların ve medyanın etkisi, çocuk istismarı ve ailedeki iletişim ve problem çözme kalıpları vardır. Aileler yeme bozukluklarına sebep olmazlar; en sağlıklı işleyişli ailelerin bile çocuklarını yeme bozukluklarından koruyabileceği kesin değildir. Ama aileler çocuklarına hislerini yaratıcı şekillerde tanımayı ve karşılık vermeyi ve etkili problem çözücüler olmayı öğrettiklerinde bu beceriler, genetik olarak en hassas çocukta bile, yeme bozukluğunun başlamasına direnç sağlamada ve/veya iyileşmenin kolaylaştırılmasında işe yarayacaktır.

 

Ayrıca, bir insanın yeme tarzının niteliği (sağlıklı veya pek sağlıklı değil) yaşamın daha sonraki aşamalarında aşırı, düzensiz veya işlevsiz yeme alışkanlıkları veya obezite kurbanı olup olmayacağı üzerinde fazlaca etkiye sahiptir.

Ebeveynlerin Sorumluluğu

Ebeveynler anoreksiyaya sebep olmaktan sorumlu mudur?

Ebeveynlik ve anoreksiya arasında doğrudan bir ilişki yoktur, özellikle genler hastalık sahibi olmada önemli bir rol oynadığı için. Fakat ebeveynler çocuğun yemek yemek, vücut görüntüsü, kilo ve kilo yönetimi ve gelişme döneminde sağlıklı yeme tarzı oluşturulması hakkında tavrını şekillendirmekten büyük oranda sorumludurlar. Ebeveynler çocuklarının en iyi öğretmenleri ve rol modelleridir. En önemlisi çocuklarının en iyi gözlemcileridirler; hastalığın erken fark edilmesi ile ebeveynler hastalığın önlenmesinde ve zamanında ve kalıcı bir şekilde iyileştirilmesinde en büyük etkiyi yapabilirler.

Ebeveynler özellikle çocuk gençse ve evde yaşıyorsa, anoreksiyadan iyileşmesine destekleyici bir şekilde katılırlar.

Kendinizde veya çocuğunuzda anoreksiya görüyor musunuz?

Aşağıda sizin veya çocuğunuzun anoreksiya olup olmayacağınızı irdelemenize yardımcı olacak kısa bir test bulunmaktadır

• Görünümüz hakkında endişe duyuyor musunuz?
• Yalnız görünümünüzü iyileştirmek için özel yiyecekler yiyor musunuz?
• Anskiyeteyi, depresyonu gidermek veya çözmek için yiyecek ile ilgili davranışları ve egzersizi kullanıyor musunuz?
• Yemek yemek ve egzersiz ile ilgili davranışlarınızda takıntılı, katı mısınız?
• Aşırılık veya ölçüsüzlük yaşamınızın diğer yönlerinde görülüyor mu?
• Depresyon ve karamsarlık fark ediyor musunuz?

Çocuğunuzda anoreksiya olduğundan şüpheleniyorsanız ne yapmalısınız?

Ebeveynlerin ve öğretmenlerin anoreksiyalı veya anoreksiya başlangıcı olan gençlerin yaşamında çok önemli yeri vardır. Çocuğunuz bir problemi kabul etmiyorsa veya durumuna karşılık vermeyi ya da kendisine bakım yapılmasını reddediyorsa bir ebeveyn olarak

• Sorumluluğu üstlenmek
• Neyle karşı karşıya olduğunuzu bilmek
• Anoreksiyanın ne olduğunu anlamak
• Çocuğunuzla konuşmak. Varolan bir problemi tartışmak onu daha kötü yapmaz ama onu bu şekilde tanımlamak bir çözüm bulmayı olanaklı kılar.
• Profesyonel yardım almak

size düşer.

Yeme bozukluklarının duygusal sorunları gidermede yiyeceğin istismarı olduğunu unutmayın. Eğer yemek yemek veya egzersiz davranışları, anksiyete veya depresyonu azaltıyorsa ya da açlık ve tokluk meselelerine hitap ettikleri gibi duygusal problemlere yalancı çözümler olarak ortaya çıkıyorlarsa problemleri çözmenin daha etkili yollarını aramanın zamanı gelmiştir. Anoreksiyanın profesyonel tedavisi, bir tıp doktoru ve beslenme uzmanının yanı sıra psikoterapist de dahil bir çok disiplinden uzmanı içine alır.

 

Yanlış Bilinenler

Anoreksiya tanımlamasında söylenceler ve yanlış anlamalar nelerdir?

Anoreksiya ile ilgili yanlış anlamalar arasında şunlar vardır:

• anoreksiyalı insanlar yemek yemezler,
• anoreksiyalılar tedavi edilemezler,
• tüm anoreksikler incedir veya bir deri bir kemik kalmıştır.

Bu ifadeler doğru değildir ve gözlemcinin başarılı bir teşhis yapmasını ve çocuğun yaşam kalitesini korumada proaktif olmasını ve muhtemelen çocuğun yaşamını korumasını engellerler.

Tedavi

Anoreksiya tedavi edilebilir mi?

Anoreksiya, erken fark edilen ve etkili bir şekilde tedavi edilen vakaların yüzde 80’inde iyileştirilebilir. Vakaların yüzde 50’sinde anoreksiya tamamen iyileştirilebilir ve yiyecekler ve yemek kişi için mesele olmaktan çıkar. Vakaların diğer yüzde 30’unda anoreksiya bütünüyle iyileştirilebilir ama hasta başlangıçta hastalığı güdülemiş olabileceğinden altta yatan duygusal meselelere hakim olmak için tedavi altında kalmaya veya gerektiğinde tedaviye geri dönmeye ihtiyaç duyabilir.

Teşhis

Anoreksiyayı nasıl ayırt edersiniz?

Oluşum halindeki hastalığın en erken uyarıları daha çok çocuğun ruh halinde, tavırlarında, korkularında ve kilo veya yiyecekle ilgili davranışlarla zihninin meşgul oluşunda görülebilir. Çocuğunuz kilo verme gibi fiziksel işaretler göstermeye başladığında hastalığı önleme fırsatı çoktan kaçırılmış olabilir. Çocuğunuzun veya sevdiklerinizin duygularına özel önem vermek onun duygusal ve davranışsal geleceğine bir kapı açmanızı sağlayacaktır.

Yeme bozuklukları kendilerini doktorun muayenehanesinden çok evde gösterirler, bu yüzden erken teşhis sorumluluğu ebeveynlere ve ailelere düşer. Anoreksiyanın iyileşmesi duygusal olarak sağlıklı ve işlevsel çocukların gelişmesini sağlayacak ve duygusal olarak sağlıklı yetişkinler olmaları sonucunu doğuracaktır. İyileşme ile çocuklar kişiliklerini ve yaşam kalitelerini geri kazanırlar ve aynı zamanda ebeveynler ‘çocuklarını geri kazandıklarını’ söylerler.