• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Sebepler
• Tedavi
• Önleme

Nedir

Nedir?

Elefantiyaz, başlıca özelliği bacaklarda ve erkek cinsel organlarında derinin ve altta yatan dokuların kalınlaşması olan bir hastalıktır. Bazı vakalarda hastalık erbezi torbası gibi belirli vücut kısımlarının beysbol topu ya da bir basketbol topu büyüklüğünde şişmesine sebep olabilir. Elefantit, terimin sık karşılaşılan bir yanlış söylenişidir; -yaz sonunun (süreç veya sonuçtaki durum) daha yaygın olarak duyulan -tis (tahriş veya yangılanma) ile karıştırılmasından kaynaklanır. Elefantit, fil yangılanması anlamına gelir. Hastalığın doğru tıbbi adı elefantiyazdır, filaryaz veya prodokoniyoz neden olur.

Belirtiler

Belirtiler

Elefantiyaz, vücudun alt yarısının göze çarpan şekilde şişmesine yol açar.

Sebepler

Sebepler

Elefantiyaz, Wuchereria bancrofti, Brugia malayi ve B. timori gibi, hepsi de sivrisineklerle bulaşan mikroskobik, ipliğimsi solucanların varlığında gerçekleşir. Ama hastalığın kendisi bir kaç faktör arasında karmaşık bir etkileşimin sonucudur; solucan, solucanın içindeki simbiyotik Wolbachia bakterileri, konakçının bağışıklık yanıtı ve baş gösteren sayısız fırsatçı enfeksiyonlar ve bozukluklar. Sonuç olarak tropik bölgelerde ve Afrika’da sık görülür. Yetişkin solucanlar yalnız insan lenfatik sisteminde yaşar. Lenfatik damarların tıkanması alt gövdede, genelde bacaklarda ve üreme organlarında şişmeye yol açar. Şişmenin parazitten mi kaynaklandığı yoksa bağışıklık sisteminin parazite yanıtı mı olduğu kesin bilinmiyor.

Bunun yerine, Elefantiyaz parazit enfeksiyonunun yokluğunda da gerçekleşebilir. Elefantiyazın bu parazitsel olmayan biçimi ‘nonfilariyal elefantiyaz’ veya ‘prodokondiyoz’ olarak bilinir ve görünme oranı yüksek bölgeler Uganda, Tanzanya, Kenya, Ruanda, Burundi, Sudan, Mısır ve Etiyopya olarak belgelenmiştir. En kötü etkilenen bölge yöresel bölgelerde popülasyonun neredeyse %6’sının etkilendiği Etiyopya’dır. Nonfilariyal Elefantiyazin sebebinin irritan topraklarla sürekli temas olduğu düşünülüyor: özellikle sodyum ve potasyum gibi alkali metalleri zengin ve volkanik faaliyetle ilişkili kırmızı kille.

Tedavi

Sebepler

Elefantiyaz, Wuchereria bancrofti, Brugia malayi ve B. timori gibi, hepsi de sivrisineklerle bulaşan mikroskobik, ipliğimsi solucanların varlığında gerçekleşir. Ama hastalığın kendisi bir kaç faktör arasında karmaşık bir etkileşimin sonucudur; solucan, solucanın içindeki simbiyotik Wolbachia bakterileri, konakçının bağışıklık yanıtı ve baş gösteren sayısız fırsatçı enfeksiyonlar ve bozukluklar. Sonuç olarak tropik bölgelerde ve Afrika’da sık görülür. Yetişkin solucanlar yalnız insan lenfatik sisteminde yaşar. Lenfatik damarların tıkanması alt gövdede, genelde bacaklarda ve üreme organlarında şişmeye yol açar. Şişmenin parazitten mi kaynaklandığı yoksa bağışıklık sisteminin parazite yanıtı mı olduğu kesin bilinmiyor.

Bunun yerine, Elefantiyaz parazit enfeksiyonunun yokluğunda da gerçekleşebilir. Elefantiyazın bu parazitsel olmayan biçimi ‘nonfilariyal elefantiyaz’ veya ‘prodokondiyoz’ olarak bilinir ve görünme oranı yüksek bölgeler Uganda, Tanzanya, Kenya, Ruanda, Burundi, Sudan, Mısır ve Etiyopya olarak belgelenmiştir. En kötü etkilenen bölge yöresel bölgelerde popülasyonun neredeyse %6’sının etkilendiği Etiyopya’dır. Nonfilariyal Elefantiyazin sebebinin irritan topraklarla sürekli temas olduğu düşünülüyor: özellikle sodyum ve potasyum gibi alkali metalleri zengin ve volkanik faaliyetle ilişkili kırmızı kille.

Önleme

Önleme

Tıp uzmanlarına göre lenfatik filaryazı ortadan kaldırmaya yönelik dünya genelindeki çabalar potansiyel olarak 2020 yılına kadar başarılı olma yolundadır. Tahminen 6,6 milyon çocuğun enfekte olması önlendi ve tahminen 9,5 milyon kadarında da hastalığın ilerlemesi durduruldu.

Prodokoniyoz için ortadan kaldırmanın mümkün olabilmesi için hastalık hakkında uluslararası bilincin yükselmesi gerekli. Prodokoniyoz henüz Dünya Sağlık Örgütü gibi organizasyonların çalışmasının bir parçası değil.