Endometriozis, endo ve metra sözcüklerinden gelir; yani iç ve rahim. Endometriozis östrojenden kaynaklanan ve ilerleyebilen bir bozukluktur. Doğurganlık döneminde olan (çoğunluğu 25-35 yaş arası) kadınların yüzde 10-15’inde görülür. Geç hamilelikler riski artırabilir. Çoğu kadın, hamile kalmaya karar verene kadar böyle bir şikayetinin olduğunun farkına bile varmaz. Hamileliğe geçmeden önce endometriyozisin ne olduğunu açıklayalım.

Endometriyozis Ve Hamilelik; Doğurganlığa Etkileri

Araştırmalar endometriyozisin kadınların hamile kalma ihtimalini etkilediğini göstermiştir. Endometriyozisi olan kadınların hamile kalma olasılığı düşüktür ve sağlıklı kadınlara kıyasla düşük yapma ihtimalleri de daha yüksektir. Ancak durum göründüğü kadar iç karartıcı değil çünkü istatistikler endometriyozisi olan kadınların sadece yüzde 20’sinin hamile kalma olasılığının düştüğünü göstermiştir. Yani 100 kadından 80’inde hamile kalmakla ilgili bir sorun görünmüyor.

Endometriyozisi olan kadınların hamile kalması daha zordur çünkü: 

• Rahim hamileliği taşıyamayabilir.
• Fallop tüplerindeki lezyonlar yüzünden yumurtalığın ürettiği yumurtayı almakta zorlanabilir veya rahimde döllenen yumurtaların implantasyonu tıkanabilir.
• Endometriyozis yumurtanın ve yumurtalığın yumurtayı düşürme döngüsünü bozabilir.
• Normalde sperm hücrelerinin hareketliliğini sağlayan peritonal sıvı, endometriyozis nedeniyle spermleri yok edebilir.
• İlişki sırasında hissedilen acı seks hayatını zorlaştırır.

Uzmanlara göre endometriozisin dört türü vardır: Çok hafif, hafif, orta ve şiddetli. Ama hastalığın derecesini belirleyen, belirtilerinin derecesi değildir.

Endometriozisin nedeni bilinmediğinden hastalığı yok etmek mümkün değildir. Ama birinci dereceden akrabalarınızda hastalık görülmüşse veya adetleriniz kısa aralıklarla oluyor ve uzun sürüyorsa sizde de görülme ihtimali vardır. Endometriozis tedavisi her kadında farklıdır çünkü farklı faktörlere dayanır; hastalığın şiddeti, pelviste nereye yerleştiği, kadının yaşı, ağrı, kadının ne kadar zamandır hamile kalmaya çalıştığı gibi.

Endometriyozis Ve Hamilelik; Kısırlıkla Baş Etme

Endometriozisi olan kadınların hamile kalma olasılığının kısırlık tedavisiyle arttığı biliniyor. Bu nedenle çok hafif endometriozisi olan kadınların, kısırlıkla ilişkili başka hastalıkları olmadıkça hamile kalma olasılıkları yüksektir.

Orta şiddetli endometriozisde, doktor rahim içi döllenmeyle birlikte yumurtalıkları uyarmayı ve ardından tüp bebeği önerebilir. Doktor size bu tedaviyi iki seneye kadar görmenizi ve peşinden doğum kontrol desteği tavsiye edebilir. En fazla altı adet dönemi içinde bu tedavilerden olumlu bir yanıt alınamazsa tüp bebek tavsiye edilebilir.

• Tüp bebek: IVF olarak da bilinen bu tedavide, yumurta ameliyatla yumurtalıktan alınır ve bedenin dışında erkek spermiyle döllenir. Yumurta döllenirse embriyo yeniden kadının rahmine yerleştirilir. Tedavi, fallop tüpleri tıkalı kadınlarda uygulanır.
• GIFT: Bu tedavi, fallop tüpleri sağlıklı kadınlarda uygulanır. Bu yöntemde yumurta ve sperm fallop borusunda döllenir.

Tüp bebek tedavisi sayesinde kadın 40 yaşını aşmamışsa ve yumurtalığı tetikleme tedavisi başarılı olmuşsa, endometriyozisten mustarip kadınların hamile kalması sağlanır.

Yöntemler orta şiddette endometriyozisi olan kadınlarda da başarı sağlayabilir ama şiddetli endometriyozisi olan kadınların hamile kalma olasılığı çok düşüktür. Leğen kemiği biçiminin bozuk olduğu vakalarda dölleme işe yaramayabilir. Öte yandan, başarı oranı yüzde 1,5-2 gibi çok düşük bir oran olsa da yanında gonadotropin tedavisiyle birlikte ameliyat tedavisi sonuç verebilir. Adet kanamasını kontrol altına almak için altı aya kadar ilaç tedavisi verilir. Fakat ilacın bazı kadınlarda orta ve şiddetli yan etkileri olabilir.

Farklı tedaviler endometriozisi olan kadınların hamile kalma olasılığını artırır. İstatistikler yüzde 35 ila yüzde 65 kadının bu tedavilerle hamile kaldığını ve hastalığın ilk iki yılında görülen tedavilerde başarı şansının epey yükseldiğini gösteriyor. Ama hamile kalma olasılığı endometriozisin büyümesiyle ters orantılı.

Hamilelikte endiometriyozisi olan bazı kadınlar ilk birkaç ayki hamilelik belirtilerini daha şiddetli geçirebilirler. Hamilelikte rahim esnediği için hasarlı dokuyu da beraberinde çeker ve ağrı yapar. Ancak hamilelik ilerledikçe hastalığın belirtileri azalır. Bunun nedeni endometriozisin gelişimini durduran progesteron hormonudur. Endometriozisi azaltan başka bir neden de hamilelik sırasında adet kanamasının olmamasıdır. Öte yandan erken doğum, doğum öncesi kanama, idrarda protein ve yüksek tansiyon, hamilelikle ilişkili başlıca komplikasyonlardır.

Endometriozis önemli bir kadın hastalığıdır. Modern teknoloji kadınların kısırlığını çözüp endometriozi ve hamilelik arasındaki duvarı yıkabilir ancak endometriozisi olan hamileler yüksek risk grubundadır ve sürekli takip edilmeleri gerekir.