• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Nasıl Anlaşılır
• Belirtileri
• Teşhisi
• Tedavisi

Nedir

Gastrointestinal Kanama

Sindirim sisteminde görülen kanama, bir hastalığın değil daha ziyade sistemde bir sorun olduğunun belirtisidir. Sindirim sistemindeki kanamanın nedenlerinin çoğu tedavi edilebilen ya da denetlenebilen hemoroit gibi durumlara bağlıdır.

Kanamanın nedeni ciddi olmayabilir ancak kanamanın nerede olduğunu belirlemek hayati önem taşır. Sindirim ya da gastrointestinal (mide - bağırsak) sisteminin içerisinde yemek sorusu (özofagus), mide, küçük bağırsak, kolon, rektum ve anüs yer alır. Kan bu bölgelerin birinden ya da birkaçından, yani, örneğin mide iç çeperindeki bir ülserden ya da kolon iltihabı gibi daha yaygın sorun nedeniyle geliyor olabilir.

Bazen de kanama sizin bilginiz dışında ortaya çıkabilir. Bu tip kanamaya, okült veya gizli kanama adı verilir. Neyse ki, dışkıdaki okült kanı basit testler bile saptayabilmektedir.

Sebepleri

Sebepler

Özofagus’ta görülen kanamanın nedenleri şunlar olabilir:

• Ezofajit ve Gastroözofajel reflü. Midenen özofagusa geri dönen (reflü) mide asidi, burada kanamaya yol açacak şekilde, tahrişe ve özofagusun iltihaplanmasına (özofajit) neden olur.
• Varisler. Özofagusun alt ucunda, varis olarak adlandırılan, anormal genişlemiş damarlar kopabilir ve çok fazla kanayabilir. Karaciğerde görülen siroz, ezofajel varislerin en yaygın nedenidir.
• Mallory-Weiss yırtığı. Özofagusun iç çeperinde görülen bu yırtığa, uzun süreli kusma nöbetleri neden olur ancak aynı zamanda, öksürük, hıçkırık veya doğum gibi sebepler yüzünden artan karın basıncının da sonucu olabilir

Midedeki kanamalara şunlar neden olur:

• Gastrit. Akol, aspirin, Motrin, Aleve veya ibuprofen gibi NSAID (steroit içermeyen iltihap giderici ilaçlar) içeren ilaçların kullanımı ve buna benzer ilaçların çoğu mide ülserine veya iltihabına (gastrit) neden olur.
• Mide ülseri ve bağırsak ülseri. Midedeki ülserler genişleyebilir ve kan damarlarından birini kanamaya neden olacak şekilde aşındırabilir. İlaç kullanımı bir yana bırakıldığında, mide ülserinin en yaygın nedeni Helicobacter pylori adı verilen bir bakterinin neden olduğu enfeksiyondur. Yanık, şok, baş yaralanmaları veya kanser, aynı zamanda geniş çaplı ameliyatlar nedeniyle sıkıntı yaşayan hastalar, stres kaynaklı mide ülseri geçirebilirler. Bağırsak ülserlerinin, fazla mide asidi ve Helicobacter pylorinin yol açtığı enfeksiyon nedeniyle oluştuğuna inanılmaktadır.
• Mide Kanseri.

Sindirim sisteminin daha aşağı kısımlarında (kolon, rektum ve anüs) kanamalara şunlar neden olur:

• Hemoroitler. Bunlar, muhtemelen sindirim sisteminin daha aşağı kısımlarındaki görülebilen kanamaların, özellikle de parlak kırmızı renktekilerin en yaygın nedenidir. Hemoroitler anal bölgede genişleyen, kopmaları ile tuvalette veya tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan ortaya çıkmasına neden olan damarlardır.
• Anal yarıklar. Anüsün iç çeperinde meydana gelen yırtıklar da kanamaya neden olabilir.
• Kolon polipleri. Bunlar kolonlarda ortaya çıkan urlardır. Kanser habercisi olabilecekler ve aynı zamanda kanama yapabilirler.
• Kolorektal kanser.
• Barsak enfeksiyonları. İltihap ve kanlı ishal barsak enfeksiyonlarının sonucu olabilir.
• Ülseratif kolit. İltihap ve küçük ülserlerin neden olduğu, yüzeydeki aşırı kanama dışkıda görülen kanın nedeni olabilir.
• Crohn hastalığı. Bu kronik durum aynı zamanda iltihaba da neden olabilir ve rektal kanamaya da yol açabilir.
• Divertikül hastalığı. Divertikül (yani kolon duvarının ters yüz olması) nedeniyle meydana gelir.
• Kan damarlarındaki anormallikler. Bir kimse yaşlandıkça, kalın barsaktaki kan damarlarında tekrarlı kanamaya yol açan bazı anormallikler gelişebilir.

Nasıl Anlaşılır

Nasıl Anlaşılır?

Sindirim sistemindeki kanamanın işaretleri kanamanın bölgesine ve yoğunluğuna dayalıdır.

Eğer kan rektumdan veya barsağın alt kısımlarından geliyorsa, dışkınız parlak kırmızı renkteki bir kanla kaplanacak veya kan içine karışacaktır. Eğer kanama kolonun daha yukarısında veya ince barsağın uzak ucunda meydana gelmişse dışkıya daha koyu kanın karışması da mümkündür.

Özüfagusta, midede veya  on iki parmak barsağında kanama olduğunda, dışkı genellikle siyah veya katran gibidir. Kanama özofagus, mide veya on iki parmak barsağında meydana gelirse kusmuktaki kan parlak kırmızı veya ‘kahve-telvesi’ kıvamında olacaktır.

Eğer kanama gizli veya okültse, dışkı renginde herhangi bir değişiklik fark edemeyebilirsiniz.

Eğer ani ve büyük çapta bir kanama ortaya çıkarsa, kişi kendini zayıf, sersemlemiş, baygın, nefessiz ve kramp-benzeri karın ağrısı veya ishali varmış gibi hissedebilir. Hızlı bir çarpıntı ve kan basıncındaki düşmeyle şok ortaya çıkabilir. Kendinizi çok güçsüz hissedebilirsiniz.

Kanama yavaşsa ve uzun bir zaman periyodunda gerçekleşiyorsa, anemiden kaynaklanan bitkinlik, uyuşukluk, nefes darlığı ve solgunluk (veya beniz sarılığı) baş gösterecektir. Anemi kanın demir-zengini maddesi, hemoglobinin azalması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.

Demir veya pancar gibi bazı besinlerin de dışkıya, yanlış biçimde kan ihtiva ettiğini düşündürerek, kırmızı veya siyah görünüm verdiğini bilmek önemlidir.

Belirtileri

Belirtiler

Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri sindirim sisteminde bir kanama olduğunu gösterebilir:

• Dışkıyı kaplayan parlak renkli kan
• Dışkıya karışmış olan koyu renkli kan
• Siyah veya katran rengi dışkı
• Kusmukta görülen parlak renkli kan
• Kusmuğun "kahve-telvesi" görünümü

Diğer bazı işaretler de sindirim sistemindeki kanamayı gösterebilir ve daha ileri araştırmalar gerektirir. Bunlar şu maddeleri içerir:

• Bitkinlik, güçsüzlük, solgun görünüm
• Anemi

Teşhisi

Teşhis

Eğer herhangi bir anormal kanama fark ettiyseniz, doktorunuzdan randevu alın. Doktorunuz size pek çok soru soracak ve fiziksel muayene gerçekleştirecektir. Barsak hareketlerindeki, dışkı rengindeki (siyah veya kırmızı), kıvamındaki değişimler ve ağrı ve hassaslığın ortaya çıkması doktorunuza sindirim sisteminin hangi bölgesinin etkilendiğini söyleyebilir.

Doktor, size teşhis koymadan önce gayta testi yaptıracaktır. Yapılacak bir kan sayımı da anemik olup olmadığınızı gösterecek ve kanamanın ölçüsü ve ne kadar kronik olduğu ile ilgili fikir verecektir.

Doktorunuz muhtemelen endoskopi de uygulayacaktır. Endoskopi, doktorunuzun doğrudan kanamalı bölgeyi görüntülemesini sağlayan yaygın bir işlemdir. Pek çok durumda, doktorunuz endoskopiyi kanamalı bölgeyi iyileştirmek için de kullanabilir. Endoskop, ilgili bölgelerden görüntü sağlamak (ve olası bir doku numunesi veya biyopsi veya tedavi) için ağız veya rektum yoluyla vücuda sokulabilen esnek bir cihazdır.

Kanamanın mahallini belirlemek için kullanılan diğer bazı işlem arasında şunlar yer alır:

• Röntgen. Bu testler sırasında baryum-içeren sıvı içilir veya rektuma yerleştirilir ve sonra anormalliklere bakmak için röntgen kullanılır. Baryum röntgene ışığı yansıtmaktadır. 
• Anjiyografi. Bu teknikle, özel bir kameraya ışık yansıtan bir madde toplardamara enjekte edilerek kan damarlarının görülmesi sağlanır, böylelikle de doktorunuz kanamanın hangi bölgede olduğunu görebilir. İstenen bazı durumlarda, anjiyografi kanamanın durdurulması için ilaç enjektesine de izin vermektedir.
• Radyonüklit tarama. Bu özellikle sindirim sisteminin alt kısımlarındaki kanamaların mahallini saptamak için kullanılabilen noninvazif bir tarama tekniğidir. Bu teknik, özel bir kamera ile organların resimlenmesinden önce düşük miktarda radyoaktif maddenin enjekte edilmesine dayanır.

Tedavisi

Tedavi

Sindirim sistemindeki bir kanamanın altında yatan neden saptandığnda, çoğu insan etkili biçimde tedavi edilebilir.

Endoskopinin kullanımı yaygındır ve doktorların yalnızca kanamalı bölgeleri görmesini sağlamakla kalmaz aynı zamanda oraya doğrudan tedavi uygulamasını da olanaklı kılar. Sindirim sistemi kanamalarını iyileştirmede yararı olan çok çeşitli endoskopik tedaviler mevcuttur. Sindirim sisteminin üst kısımlarındaki aktif kanama çoğunlukla, kanamalı bölgeye endoskobun içine yerleştirilen bir iğne ile doğrudan kimyasallar enjekte edilerek kontrol altına alınabilir. Doktorlar endoskop kullanarak kanayan bölgeyi ve etrafındaki dokuyu dağlayabilir veya ısı yoluyla tedavi edebilir de.

Endoskopik teknikler her zaman için kanamaya kontrol altına almaz. Bazen de aktif, şiddetli ve tekrarlayan kanamalar için cerrahi müdahale gerekir.

Kanama kontrol altına alınınca, kanamanın tekrarlanmasını önlemek için çoğunlukla ilaç yazılmaktadır.