• İçindekiler
• Nedir?
• Sebepleri
• Teşhis
• Tedavisi
• Öneriler

Nedir?

Beş yaşının üzerindeki çocuklarda haftada iki veya daha fazla yatak ıslatma olayıdır.
 
5 yaşından önceki idrar kaçırmalar bu sınıfa dâhil değildir. Çünkü çocukta ancak beş yaşına kadar idrar yapma fonksiyonu gelişir.
 
İdrar kaçırma olayı % 85 sadece gece, % 15’te gece veya gündüz olur. Bazı vakaların % 10-% 25 arasında büyük tuvaletini kaçırır. Bu durum genellikle psikolojik bir hastalığı gösterir.

Beş yaşını geçtikçe oran hızla azalır. 10 yaşında bu oran % 5’e, 15 yaşında ise % 1’e düşer. Evlenip idrar kaçıranlar bile görülebilir. Erkeklerde kızlara göre % 75 oranında daha fazladır.

Sebepleri

Gece idrar kaçırma bir hastalık olmayıp hastalık belirtisi olduğundan nedenleri çok fazladır.
 
1-Norojenik gelişmenin gecikmesi: Çocuklarda bedeni ve ruhi gelişme yanında nörojenik gelişmede vardır. Mesane kontrolü bazen gecikebilir.
 
Normalde bebeklerde işeme 6 aya kadar refleks olarak istemsiz yapılır. 2 yıl içerisinde mesane kasının gelişmesi ile istemli olarak yapılır. Fakat tam kontrol yoktur. 1,5 - 3 yaş arası çocuk mesanesinin dolduğunu fark eder. Okul öncesinde ise idrarını biriktirmeyi ve ertelemeyi öğrenir.
 
Şayet nörojenik olarak sinirlerde bir arza olursa beyinden idrarı tutması için emir gelmez.
 
 2-Uyku bozuklukları: İdrar kaçıran çocukların uykuları diğer çocuklardan daha ağırdır. İdrar kaçırma uykunun ilk devrelerinde görülür. Bu nedenle çocuk yattıktan sonra 30 dakika içerisinde idrara kaldırmalıdır. Burnunda et olan (polip) çocuklarında uykusu derindir.
 
 3-Çevresel ve sosyal etkenler: Gece idrara çıkma sosyoekonomik gelişmemiş toplumlarda, ortanca çocuklarda, yıkılmış ailelerde, anne-babası ayrı çocuklarda daha sıktır. Bu çocuklar içine kapanıktır.
 
Eğitimin önemi büyüktür. Örneğin tuvalet eğitiminin baskılı olarak verilmesi çocukta ters etki yaparak idrar kaçırma şeklinde ortaya çıkmasına neden olur.
 
 4-Psikolojik etkenler: Psikolojik bozukluklar, aile içi ilişkilerinin bozulması, davranış bozuklukları idrar kaçırma şeklinde gözükebilir. Mesane kontrolü 2-4 yaşında başlar. Bu dönemdeki psikolojik bir olay bir stres (anne baba ölümü, yeni bir kardeş olması, kaza geçirme, hastanede yatma v.s ) gece idrar kaçırmalarının başlangıcı olabilir.
 
 5-İdrar yolları iltihapları: İdrar kaçırma olaylarının büyük bir bölümünde idrar iltihabı vardır. Bu oran kızlarda daha fazladır. İltihabın mesane kasına zarar vermesinden ileri geldiği düşünülmektedir. Uygun tedavi ile gece idrar kaçırma şikâyetlerinin önüne geçilebilinir.
 
 6-Anatomik bozukluklar: Bazı idrar yolları yapısal bozukluklarında idrar kaçırma görülür. Bu duruma mesane çıkışındaki bir darlık neden olabilir. Aynı zamanda gündüzde idrar kaçırma olur.
 
 7-Bel kemiği bozuklukları: Bu durum halk arasında yanlış olarak bilinen "Bel açıklığı" tabiridir. Bel kemiği bozukluklarında gece işemeleri meydana gelir. Doğuşta işeme merkezinin bulunduğu bel omurlarında kemiğin her iki ucunun ayrık olması ile merkeze yapmış olduğu etkiyle idrar kaçırma olayı olur. Doğuşta burası açıktır. Çocuk büyüdükçe her iki uç birleşir ve kapanır. Böylece işeme merkezi etki altından kurtulur. Bazı çocuklarda bu açıklık ileri yaşlara kadar devam eder.
 
 8-Kalıtımsal etkenler: Gece idrar kaçıran çocukların %75’inde anne ve babasında da çocukluğunda idrar kaçırma hikâyesi vardır. Halk arasında dayıda veya teyze, halada idrar kaçırmasının yeğenden de görüleceği inancı buradan gelir.
 
 9-Diğer nedenler: Besin alerjisi, bademcik iltihapları, burunda veya genizde et olması (polip), genel alerjik durumlar, büyük tuvalette parazit yumurtası bulunması gece idrar kaçırma nedenlerinin bazılarıdır.

Teşhis

Bütün idrar kaçıran çocukların idrar tahlilleri yapılmalıdır. İltihap varsa tedavi edilmelidir. Şayet çocuk gündüzde idrar kaçırıyorsa yapısal bozukluk için filimler çekilmelidir. Burun ve/ veya geniz etinde kulak burun boğaz konsültasyonu yapılmalıdır. Son zamanlarda yapılan mesane kasının aktivitesini ölçen testler teşhis bakımından çok önemlidir.

Tedavisi

Gece idrar kaçırmanın nedeni bulunursa tedavisi o nispette kolaydır. Psikolojik nedenli idrar kaçırmalarda çocuk psikiyatrisinin desteği alınır. Anatomik bozukluk varsa bu giderilir. İltihap durumunda bunun tedavisi yapılır.
 
Çok defa idrar kaçırma nedeni psikolojik olduğundan tedavi uzun sürer ve sabır ister.
 
 1-İlaç tedavisi: Birçok ilaç kullanılmıştır. Bu ilaçlar mesane kontrolünü sağlayan ilaçlar olduğu gibi derin uykuyu azaltan ilaçlardır. Etkisi mesane kasına uyaranlar göndererek idrar hissini meydana getirmektir.
 
Halk arasında bu tip ilaçların kısırlık yaptığı gibi yanlış bir inanç vardır. Bu durum şimdiye kadar ispatlanamamıştır.
 
Her ilaçta olduğu gibi bu ilacında ağız kuruluğu, sinirlilik, hafif mide barsak bozukluğu, tansiyon düşüklüğü gibi yan etkileri vardır. Buruna sıkılan sprey gibi ilaçlarda kullanılmıştır.
 
 2-Şartlandırma tedavisi: Sinyalli bir alarm sistemi kullanılır. Çocuk özel tertibatlı bir yatakta yatırılır. İdrarını kaçırınca zil çalar. Çocuk kalkar zili kapatır ve idrarın geri kalan kısmını tuvalete yapar. Böylece çocukta bir refleks başlatılmış olur. Uygulama 4-5 ay sürebilir. Anne ve baba şuurlu olmalıdır. Başarı oranın % 80 dir. İlaç tedavisinden daha iyi sonuçlar verse de uygulamak zordur.
 
 3-Mesane eğitimi: Çocukta mesanenin idrar toplama kapasitesi küçükse uygulanır. Çocuk gündüzleri bol su içer ve idrarını yapma sıklığını uzatır. Böylece idrarını tutmayı öğrenir. Burada anne ve babaya çok iş düşer. Çocuğa suyu kısıtlamak doğru değildir. Aksine su içip idrarını tutması telkin edilmelidir.
 
 4-Akapunkur uygulamalarından da sonuçlar alınmaktadır.
 

Öneriler

Eğer çocuğunuz idrar kaçırıyorsa telaşa kapılmayın. İdrar kaçırmaya neden olabilecek bir tıbbi sorunu varsa bu sorunun tedavisi ile idrar kaçırmanın geçeceğini, eğer tıbbi bir sorun yoksa Enürezis Nokturna’nın kendi kendine düzelebilen bir durum olduğunu unutmayın. İdrar kaçırdığında çocuğunuza kızmayın, onu utandırmayın, başka çocukları örnek göstermeyin, cezalandırmayın. Çocuğunuza bu sorunun çok da önemli olmadığını ama onu etkilediğini düşündüğünüz için bir doktora götürmek istediğinizi, tetkik ve tedavi süresince ona destek olacağınızı anlatın ve öncelikle bir çocuk hekiminden randevu alın.