Nedir

Histerosalpingografi (HSG) dölyatağı ve dölyatağı borularının içine ve etrafına bakmayı sağlayan röntgen testidir. Genelde hamile kalmakta sıkıntı yaşatan kadınlarda kullanılır (kısırlık).

Histerosalpingografi esnasında, vajina ve dölyatağına içine bir boya (kontrast madde) yerleştiren ince bir tüptür. Dölyatağı ve dölyatağı boruları birbirine bağlı olduğu için boya dölyatağı borularından geçecektir. Boya dölyatağı borularından geçerken X ışınları kullanılarak resimler çekilir. Resimler dölyatağında ya da dölyatağı borularında hasar ya da anormal yapı ya da yumurtanın borulardan dölyatağına geçmesini engelleyen bir tıkanıklık olup olmadığını gösterir. Tıkanıklık aynı zamanda spermin dölyatağı arasından hareket etmesini ve yumurtaya katılmasını (döllenmeyi) engelleyebilir. Histerosalpingografi aynı zamanda dölyatağının içinde döllenmiş yumurtanın dölyatağı duvarlarına bağlanmasını engelleyen bir sorun olup olmadığını saptayabilir.

Neden Yapılır

Şu sebeplerden dolayı yapılır:
  • Tıkalı dölyatağı borusunu bulmak için. Genelde hamile kalmakta zorlanan bir kadın için uygulanır. Bir enfeksiyon yaraya neden olabilir ve bu da dölyatağı borularını tıkayabilir, bu da hamile kalınmasını engelleyebilir. Bazen kullanılan boya bir baskı oluşturur ve tıkanıklığı açar.
  • Anormal şekil ya da yapı, hasarlı polip, lifli tümör, yapışkan ya da dölyatağında yabancı bir maddeyi bulmak için. Bu tür sorunlar sancılı adet görmeye ya da tekrar tekrar gerçekleşen düşüklere neden olabilir.
  • Damar bağlama işlemini tersine çevirmek için.

Nasıl Hazırlanılır

Uygulamadan önce, doktorunuza şu konular hakkında bilgi verin.
  • Hamile olup olmadığınızı ya da olabileceğinizi
  • Leğen kemiğiyle ilgili enfeksiyon kapıp kapmadığınızı (leğen kemiği iltihabı hastalığı) ya da cinsel yolla geçen hastalıklarınızın (belsoğukluğu ya da klamidya gibi) olup olmadığını
  • İyot boya ya da iyot olan herhangi bir maddeye alerjiniz olup olmadığını. Doktorunuza aynı zamanda astımınız olup olmadığını, herhangi bir ilaca alerjiniz varsa ya da herhangi maddeden dolayı (örneğin arı sokması ya da kabuklu deniz ürünlerinden zehirlenme) ciddi alerjik tepki gösterip göstermediğini (aşırı duyarlılık)
  • Kanama sorununuz varsa ya da aspirin ya da varfarin gibi kan sulandırıcı kullanıyorsanız
  • Böbrek sorunu ya da şeker hastalığınız varsa, özellikle şeker hastalığını kontrol etmek için metformin kullanıyorsanız bu uygulama esnasında kullanılan boya böbreği iyi çalışmayan insanlarda böbrek hasarına yol açabilir. Geçmişte böbrek sorununu yaşadıysanız, histerosalpingografiden önce böbreklerinizin iyi çalışıp çalışmadığını kontrol ettiriniz.
  • Bu test adet dönemi geçtikten 2-5 gün sonra yapılmalı hamile kalmadığınızdan emin olmak için. Gelecek ay yumurtlamadan önce erken hamilelikten sakınmak için yapılmalı. (gebelikten korunmak için ilaç kullanmıyorsanız) testten sonra kullanmak için temiz peçete getirebilirsiniz çünkü X ray boyasından biraz sızıntı olabilir ve biraz kanama yapabilir.
  • Riskleri kabul ettiğine dair bir belge imzalaman gerekebilir histerosalpingografiyle ilgili olarak. Doktorunuzla endişelerinizi paylaşın, riskler hakkında bilgi alın, nasıl yapılacak ve ne sonuçlar alınacak bunların hepsini öğrenin. Bu testin önemini anlamanız için medikal test bilgi formunu doldurun.

Nasıl Yapılır

  • Bir hastanede ya da klinikte röntgen odasında radyolog tarafından yapılır. Radyoloji uzmanı ve bir hemşire doktora yardımcı olabilir. Jinekolog ya da kısırlıkta uzman doktorunuz da testin yapılmasında yardımcı olabilir. (üreme endokrinolog)
  • Test başlamadan önce sakinleştirici alabilirsiniz ya da ibuprofen böylece test esnasında rahatlarsınız aynı zamanda dölyatağınızı rahatlatıp kramp girmesine engel olur. Bel altındaki elbiseleriniz çıkaracaksınız ve ameliyat önlüğü giyeceksiniz. İdrar torbanızı boşaltacak ve ayaklarınız havaya kaldırılmış ve özengiyle desteklenmiş olacak. Bu sayede doktorunuz genital bölgenize bakabilecektir.
  • Röntgen çekilebilir böylece kalın bağırsakta dölyatağının ve dölyatağı borularının görülmesini engelleyecek bir şey olup olmadığı anlaşılabilir. Bazen kalın bağırsağı boşaltmak için testten birkaç saat önce gevşetici ya da lavman sıvısı verilebilir.
  • Doktorunuz vajinanıza pürüzsüz, kıvrımlı kanal genişletme cihazı yerleştirecektir. Bu cihaz yavaşça vajina duvarlarına yayılacak ve doktorunuzun vajinanın iç kısmını ve rahim boynunu görmesini sağlayacaktır. Rahim boynu kancalı tutamak denilen kıskaçla tutulabilir. Rahim boynu özel bir sabunla yıkanabilir ve sert bir tüp (kanül) ya da esnek tüp (sonda) rahim boynundan dölyatağına yerleştirilir. Röntgen boyası tüp aracılığıyla konulur. Dölyatağı boruları açıksa boya akıp geçecek ve rahme kadar dökülüp vücut tarafından doğal yollarla emilecek. Dölyatağı borusu tıkalıysa, boya geçemeyecektir. Test esnasında TV monitöründe röntgen resimleri görülecek. Bir başka görüntü gerekiyorsa, muayene masası yana yatırılabilir ya da pozisyon değiştirmeniz istenebilir.
  • Testten sonra kanül ya da sonda ve kanal genişletme cihazı kaldırılır. Bu test genelde 15-30 dakika sürer.

Nasıl Hissedeceğim

Muhtemelen test esnasında adet döneminde olduğu gibi kramp hissedebilirsiniz. Ağrının çeşitleri doktorun tespit ettiği sorunlara ve test esnasında uyguladığı tedaviye bağlıdır.

Riskler

Testte kullanılan az seviyede radyasyon dahil her türlü radyasyona maruz kalındığından hücre ve dokuların zarar görme ihtimali küçük de olsa her zaman vardır. X ışınlarından dolayı oluşabilecek zarar riski faydalarına kıyasla oldukça düşüktür.

Testten sonra çok düşük bir ihtimalle (% 1) leğen kemiği enfeksiyonu, dölyatağı iç kısmında iltihaplanma ya da salpenjit riski bulunur. Daha önce leğen kemiği enfeksiyonu kapmış bayanlarda risk daha yüksektir. Doktorunuz leğen kemiğinde enfeksiyon oluşma riski olduğunu düşünürse, size antibiyotik verebilir.

Test esnasında çok düşük bir ihtimalle dölyatağı ya da dölyatağı borularının patlayabilir.

Özellikle kabuklu deniz ürünlerine alerjiniz varsa, düşük bir ihtimal de olsa iyotlu röntgen boyasına alerjik tepki gösterebilirsiniz.
Nadir vakalarda, yağ tabanlı boya kullanılırsa, yağ kana sızabilir. Bu da kanın akciğerin bir bölümüne gitmesini engelleyebilir (akciğer damar tıkanıklığı). Çoğu histerosalpingografi testleri su tabanlı boyalardır.

Testten Sonra

Testten sonra boyanın bir kısmı vajinaya sızacaktır. Aynı zamanda, testten sonra birkaç gün kanamanız olabilir. Şu durumlarda doktorunuzu hemen arayın:
  • Ağır kanamanız varsa (bir saat içinde 1 ya da 2 ped kullanmışsanız)
  • Ateşiniz varsa
  • Ciddi bel ağrınız varsa
  • 3-4 günden fazla süren kanamanız varsa

Sonuçlar

Histerosalpingografi testi (HSG) dölyatağı ve dölyatağı borularına bakılmasını sağlayan bir röntgen testidir.

NORMAL: Dölyatağı ve dölyatağı borularının şekli normaldir. Dölyatağı boruları lekeli ya da hasarlı değildir. Boya serbestçe dölyatağı borularından dölyatağına akar ve normal şekilde rahme dökülür.
  • Dölyatağında hiçbir madde (genişletme cihazı gibi), tümör ya da büyüme görülür.
ANORMAL: Dölyatağı boruları lekeli, deforme olmuş ya da tıkalı olabilir böylece boya borulardan akıp rahme dökülmez. Tıkalı dölyatağı borularının sebepleri leğen kemiği iltihaplanma hastalığı (PID) ya da endometriyoz olabilir.
  • Boya dölyatağı duvarından sızabilir bu da bir yırtığın ya da deliğin olabileceğini gösterir.
  • Anormal dölyatağı dölyatağını bölen dokuyu (septum denilen) gösterebilir.
  • Polip ya da lifli tümör oluşumu olabilir.

Testi Neler Etkiler

Testi uygulamanın mümkün olmadığı ya da testin faydasız olabileceği durumlar:
  • Dölyatağı borusunda spazm varsa. Bu normal dölyatağı borusunu tıkar.
  • Eğer doktor dölyatağına sonda yerleştiremezse. Bu test adet dönemi geçiren, hamile olan ya da leğen kemiği enfeksiyonu olan kadınlarda uygulanmaz. 

Ne Düşünmeli

  • Bazı durumlarda, leğen kemiği ultrason testi spiral gibi dölyatağındaki yabancı objeleri bulmak için histerosalpingografi yerine uygulanabilir.
  • Kısırlığın sebebini bulmak için bazı erken testlerin içinde meni analizi ve lüteinleyici hormon (LH), progesteron ya da lenfoma uyaran hormon (FSH) için kan testleri olabilir. Bu testler kısırlığın sebebini bulamazsa, histerosalpingografi yapılabilir.
  • Histerosalpingografi genelde hamile kalmakta zorluk çeken kadınlara uygulanır. Bazı çalışmalar bu testin bir kadının hamile kalma olasılığını artırabileceğini gösterir çünkü boya tıkanıkları açar, dölyatağı borularını düzleştirir ve ince leke dokusunu söker.
  • Dölyatağına bakmak için histerosalpingografi yerine histeroskopi uygulanabilir. Dölyatağı borularına bakmak için histerosalpingografi yerine Endoskopla karın muayenesi de yapılabilir.
  • Dölyatağı lifli tümörleri ya da poliplere bakmak için bir başka test sonohisterogram histerosalpingografiye göre daha doğru olabilir. SHG, dölyatağına enjekte edilen tuz çözeltisinin (tuz madeni) hareketini incelemek için ultrason kullanır. SHG ne X ışını ne de iyotlu boya kullanır.
  • Tıkalı dölyatağı kısırlığın sebebiyse, tıkanıklığı gidermek için histerosalpingografi esnasında yağ tabanlı boya kullanılabilir. Bazı çalışmalara göre, yağ tabanlı boya su tabanlı boyaya göre tıkanıklığı daha iyi açabilir ama başka çalışmalara göre de iki boya arasında fark bulunmaz.
Bu testte kullanılan boyayla etkileşime geçebileceğinden dolayı şeker hastalığı için ya da polikistik over sendromu gibi başka sebeplerden dolayı metformin alıyorsanız doktorunuzla bu bilgiyi mutlaka paylaşın.
İLGİLİ MAKALE

Kadın genital organlarının doğuştan bozuklukları