• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Sebepler
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonlar
• Muayene
• Testler
• Tedavi
• Yaşam Tarzı
• Destek
• Önleme

Nedir

Nedir?

İgA nefropatisi, immünoglobulin A (İgA) denilen bir antikorun böbreklerinizde birikmesi sonucu oluşan yaygın bir böbrek hastalığıdır. Bu, böbreklerin kandan atıklar, aşırı su ve elektrolitleri süzme yeteneğine engel oluşturur. Zamanla İgA nefropatisi (Berger hastalığı olarak da adlandırılır), idrarda kan ve proteine, yüksek tansiyona, eller ve ayaklarda şişmeye yol açabilir.

İgA nefropatisi genellikle uzun yıllar boyunca yavaş yavaş ilerler ve sonunda bazı insanlarda tamamen gerilemesine rağmen, diğerlerinde son dönem böbrek yetmezliği gelişir. İgA nefropatisi için hiçbir çare yoktur, ama bazı ilaçlar seyrini yavaşlatabilir.

Tansiyonunuzun kontrol altında tutmak ve kolesterol seviyelerini azaltmak da İgA nefropatisini kontrol altında tutmanıza yardımcı olabilir.

Belirtiler

Belirtiler

İgA nefropatisi erken aşamalarında genellikle belirtiye neden olmaz. Bu hastalık on yıllar boyunca fark edilmeden devam edebilir ve bazen ilk olarak, rutin testlerde idrarda protein ve kırmızı kan hücrelerinin ortaya çıkmasıyla şüpheler doğar.

İgA nefropatisinin belirtileri şunlardır:

• Kola ya da çay renginde idrar (buna idrardaki kırmızı kan hücreleri neden olur)
• Genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası kola ya da çay renginde idrarın tekrarlanması, bazen idrarda kanın görülebilir olması
• Yan taraflarda ağrı
• Tuvalet suyunda proteinden kaynaklanan köpüklenme
• Ellerde ve ayaklarda şişme (ödem)
• Yüksek tansiyon
• Hafif ateş

Ne zaman doktora gitmelisiniz
İdrarınızda kan olduğunu fark ederseniz doktorunuzla bir randevu ayarlayın. İdrarda kan sadece ara sıra oluyorsa, bu ciddi olmayabilir. Bu, yorucu bir egzersizden, bazı yiyecek ve ilaçlardan kaynaklanabilir. Ama uzun süre boyunca ve devamlı tekrarlanan kanama tıbbi bir soruna işaret ediyor olabilir ve her zaman değerlendirilmelidir. Ayrıca idrarınız köpüklüyse, el ve ayaklarınızda da ani şişme oluştuysa doktorunuza görünün.

Sebepler

Sebepler

Böbrekler, fasulye şeklinde, yumruk büyüklüğünde sırtınızın alt kısmında, omurganın her iki yanında bulunan organlardır. Her bir böbrek, içlerinden geçen kandan atıkları ve fazla suyu süzerek ayıran küçük kan damarlarına (glomerül) sahiptir. Atık maddeler mesane içine ve oradan idrar yoluyla vücut dışına atılırken, süzülen kan dolaşım sistemine geri döner.

İmmünoglobulin A (İgA) bağışıklık sisteminde patojenlere saldırarak anahtar rol oynayan bir antikordur. Ancak, İgA nefropatisinde bu antikor glomerül içinde toplanarak, kademeli olarak süzme yeteneğini etkiler.

Araştırmacılar, İgA''nın böbreklerde birikmesine neyin yol açtığını tam olarak bilmiyor.

İgA nefropatisinin gelişimiyle ilişkili olabilecek durum ve faktörler şunlardır:

• Genler. İgA nefropatisi bazı ailelerde ve belirli etnik gruplarda daha yaygındır, bu da hastalıkta genetik bir bileşenin etkisi olduğunu düşündürüyor.
• Siroz, karaciğer içinde normal dokunun yerini skar dokusunun aldığı bir durum.
• Çölyak hastalığı, birçok tahılda bulunan bir protein olan glutenin yenmesiyle tetiklenen bir sindirim sorunu
• Dermatitis herpetiformis, gluten intoleransından kaynaklanan, kaşıntı ve kabarcıklanmaya neden olan bir cilt hastalığı.
• Enfeksiyonlar, HIV enfeksiyonu ve bakteriyel enfeksiyonlar da dahil.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

İgA nefropatisinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı faktörler bu durumun gelişme riskini artırabilir:

• Yaş. İgA nefropatisi çocuklar da dahil her yaştan insanı etkileyebilir, ama ilk kez 10''lu ve 20''li yaşlarda ortaya çıkması en muhtemel durumdur.
• Cinsiyet. İgA nefropatisi Kuzey Amerika ve Batı Avrupa''da kadınların iki katı kadar erkeği etkiler.
• Etnik köken. IgA nefropatisi Kafkasyalılar ve Asyalılar''da siyahlara göre daha sık görülür.
• Aile geçmişi. Bazı durumlarda, İgA nefropatisi aile içinde devam eder, yani genetik faktörlerin hastalığa katkısı olabileceğini gösterir.

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

İgA nefropatisinin gidişatı kişiden kişiye oldukça farklılık gösterir. Bazı insanlar birkaç sorunla hastalığı yıllar boyunca taşır. Aslında, birçok vaka teşhis konmadan devam eder. Diğer insanlarda aşağıdaki komplikasyonlardan bir veya daha fazlası gelişir:

• Yüksek tansiyon. İgA birikiminin böbreklere verdiği hasar, tansiyonu artırabilir ve yüksek tansiyon da böbreklere daha fazla zarar verebilir.
• Akut böbrek yetmezliği. Böbrekleriniz filtreleme yeteneğini İgA birikimi nedeniyle kaybederse, atık maddeler kanınızda hızlı bir şekilde artabilir. Bu durumda, böbrekler yetersiz kaldığında kanı temizleyen bir işlem olan geçici hemodiyalize girmeniz gerekebilir. Hemodiyaliz sırasında, kolunuza özel bir noktadan bir iğneyle giriş yapılır. Daha sonra kanınız bu iğne ve bir tüp içinden diyalizer adı verilen ve her seferinde birkaç kilogram kanınızı süzen bir makineye doğru akar. Süzülmüş kan, başka bir tüp ve iğne yoluyla vücudunuza geri verilir.
• Kronik böbrek yetmezliği. İgA nefropatisi böbreklerin işlevini yavaş yavaş kaybetmesine neden olabilir. Bu gibi durumlarda, yaşamı sürdürebilmek için kalıcı diyaliz veya böbrek nakli gereklidir.
• Nefrotik sendrom. Bu, yüksek idrar protein seviyeleri, düşük kan protein seviyeleri (hipoalbuminemi), yüksek kolesterol ve göz kapakları, ayaklar ve karında şişme dahil, glomerülün hasar görmesinden kaynaklanabilen bir grup sorundur.

Muayene

Muayene

İgA nefropatisi belirtileriniz varsa, muhtemelen aile doktorunuzu veya bir pratisyen doktoru görmeyle işe başlayacaksınız. Ancak, daha sonra böbrek hastalıkları tedavisinde uzmanlaşmış bir doktora (nefroloji uzmanı) sevk edilebilirsiniz.

Aşağıda randevunuza nasıl hazırlanacağınız ve doktorunuzdan ne bekleyeceğiniz hakkında bazı yardımcı bilgiler sıralanmıştır.

Ne yapabilirsiniz?

• Önceden randevu kısıtlamalarının farkında olun. Randevu aldığınız sırada kan testi için yemek yememek gibi, önceden yapmanız gereken bir şey olup olmadığını sorun.
• Yaşadığınız herhangi bir belirtiyi yazın. Bunlar randevu almanızın nedenleriyle alakasız gibi görünen belirtiler de olabilir.
• Aldığı bütün ilaçların bir listesini yapın, vitaminler, bitkiler ve reçetesiz ilaçlar da buna dahil. Hatta daha iyisi, orijinal şişeleriyle birlikte dozlar ve talimatların yer aldığı yazılı bir listeyi yanınızda götürün.
• Bir aile üyesi veya arkadaşınızdan sizinle birlikte gelmesini isteyin. Bazen randevu sırasında size verilen tüm bilgileri tam hatırlamak zor olabilir. Size eşlik eden biri kaçırdığınız ya da unuttuğunuz bir şeyi hatırlayabilir.
• Doktorunuza sormak istediğiniz soruları yazın.

İgA nefropatisi teşhisinde ne olacağını bilmek zor olduğu için, randevunuz için bir soru listesi hazırlamanız yararlı olabilir. Örneğin şunları bilmek isteyebilirsiniz:

• İgA nefropatisi olup olmadığını belirlemek için ne tür testlere ihtiyacım var?
• Böbrek biyopsisi nedir ve nasıl yapılır?
• Bu durum, geçici mi yoksa uzun süreli midir?
• Benim için uzun vadeli tahmininiz nedir?
• Böbrek yetmezliği gelişme olasılığı nedir? Bilmem gereken bir yol var mı?
• Bunun için hangi yönde davranmalıyım? Ne kadar süre ilaç almak zorunda kalacağım?
• Önerdiğiniz birincil yaklaşımın alternatifleri nelerdir?
• Bu hastalık sadece diyet ve yaşam tarzı değişikliğiyle tedavi edilebilir mi?
• İgA nefropatisinin gelişmesi genellikle uzun yıllar sürdüğü için, sadece durumu gözlemek iyi bir fikir olmaz mı?
• Başka sağlık sorunlarım da var. Bunlarla bir arada en iyi nasıl başa çıkabilirim?
• Geçmişte idrar yolu enfeksiyonu geçirdim. Bu önceki enfeksiyonlar bir etmen olabilir mi?
• Bu durumla ilgili herhangi bir yazılı bilgi var mı? Bu konuda daha fazla bilgi alabileceğim önerdiğiniz bir internet sitesi var mı?

Doktorunuzdan bekleyecekleriniz
Doktorunuz büyük olasılıkla size birkaç soru soracaktır. Bu soruları yanıtlamak için hazır olmak, üzerinde daha fazla durmak istediğiniz noktalar için size zaman kazandırır. Doktorunuz şunları sorabilir:

• Belirtiler ne zaman başladı?
• Belirtileriniz sürekli mi, yoksa ara sıra mı ortaya çıkıyor?
• Belirtileriniz ne kadar şiddetli?
• Belirtilerinizi iyileştiriyor gibi görünen bir şey var mı?
• Belirtilerinizi kötüleştiriyor gibi görünen bir şey var mı, varsa nedir?

Testler

Testler

Doktorunuz İgA nefropatisinden şüpheleniyorsa, aşağıdaki testlerden bir veya daha fazlasını yaptırmanız gerekebilir:

• İdrar testi. İdrardaki kan ya da protein, İgA nefropatisinin ilk işareti olabilir. Bu, rutin kontrollerin bir parçası olarak keşfedilebilir. Doktorunuz böbrek sorunlarınız olduğundan şüphelenirse, ek böbrek fonksiyon testleri için 24 saatlik bir süre boyunca idrar vermeniz gerekebilir.
• Kan testleri. İgA nefropatisi varsa, kan testinde bir atık ürün olan kreatinin seviyesi yüksek çıkabilir. Bazen kandaki İgA seviyesi de yükselir.
• Böbrek biyopsisi. Doktorunuzun İgA nefropatisi teşhisini doğrulamasının tek yolu böbrek biyopsisidir. Bu işlemde, glomerülde İgA birikimi olup olmadığını belirlemek için, mikroskobik inceleme yapmak üzere küçük böbrek doku parçalarını çıkarmak için özel bir biyopsi iğnesi kullanılır.

Tedavi

Tedavi

İgA nefropatisinin hiçbir çaresi yoktur ve hastalığın herhangi bir kişide gidişatının ne olacağını bilmenin de kesin bir yolu yoktur. Bazı insanlarda tam iyileşme görülürken diğerleri idrarlarındaki düşük miktarda kan ya da protein (hematüri veya proteinüri) ile normal hayatlarını sürdürür. Ama belki de etkilenenlerin yarısı gibi yüksek bir kısmında nihayetinde son dönem böbrek hastalığı gelişir. Bu nedenle, İgA nefropatisi tedavisi hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya ve komplikasyonların önlenmesine odaklanır.

İgA nefropatisi tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Yüksek tansiyon ilaçları. İgA nefropatisinin sık görülen komplikasyonlarından biri yüksek tansiyondur. Anjiotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri veya anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB) alınması tansiyonu düşürebilir ve idrardaki protein miktarını (albümin) azaltabilir.
• Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar. Prednizon ve diğer güçlü bağışıklık baskılayıcı ilaçlar gibi kortikosteroid ilaçlar, böbrek fonksiyonlarının korunmasına yardımcı olmak için kullanılabilir. Ancak, bu ilaçların, yüksek tansiyon ya da yüksek kan şekeri gibi çok çeşitli ciddi yan etkileri olabilir, bu nedenle yararlarının risklere ağır basıp basmadığı dikkatlice incelenmelidir.
• Omega-3 yağ asitleri. Bu yararlı yağlar balık yağı takviyelerinde bulunabilir ve zararlı yan etkilere neden olmadan glomerüldeki iltihaplanmayı azaltabilir.
• Mikofenolat mofetil (CellCept). Bu ilaç halen araştırılıyor, ama tansiyon düşürücü ilaçlarla tedavi edilmesine rağmen idrarında sürekli protein bulunan bazı hastalarda başarıyla kullanılmıştır.

Daha ileri vakalarda, böbrek diyalizi ve hatta böbrek nakli gerekli olabilir.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı

Böbreklerinizi sağlıklı tutmak için kendi başınıza atabileceğiniz bazı adımlar şunlardır:

• Düşük tuzlu beslenmeye geçin. Tansiyon seviyelerinizi normale yakın düzeylerde tutmak İgA nefropatisinden kaynaklanan böbrek hasarını yavaşlatabilir. Doktorunuz, tansiyonunuzu kontrol altında tutmak için tuz alımını sınırlamak gibi beslenme değişiklikleri yapmanızı önerebilir. Düşük tuzlu beslenme aynı zamanda sıvı tutulumunu ve şişmeyi de en aza indirmeye yardımcı olabilir.
• Daha az protein tüketin. Tükettiğiniz protein miktarını ve kolesterol seviyesini azaltmak için adımlar atmak, İgA nefropatisinin ilerlemesini yavaşlatabilir ve böbrekleri korumaya yardımcı olabilir.
• Evde tansiyon değerlerinizi takip edin. Her ölçümü bir kağıda yazın ve bu kağıdı doktor randevunuzda yanınızda bulundurun.

Destek

Destek

İgA nefropatisinin ciddi türleriyle başa çıkmak zor olabilir. Ama bunu tek başınıza yapmak zorunda değilsiniz. Sorularınız varsa veya rehberlik istiyorsanız, sağlık ekibinizin bir üyesi ye konuşun. Ayrıca hem içten dinleme hem de yararlı bilgiler sağlayacak bir destek grubuna katılmak yararlı olabilir. Böbrek hastalığıyla başa çıkmak için bulunduğunuz bölgedeki destek grupları hakkında bilgi edinmek istiyorsanız doktorunuza danışın.

Önleme

Önleme

İgA nefropatisinin nedeni bilinmiyor, bu nedenle bunu önlemek mümkün değildir. Eğer ailenizde İgA nefropatisi öyküsü varsa, böbreklerinizin sağlığını korumak için, yüksek tansiyonu düşürmek ve kolesterolü normal düzeyde tutmak gibi, hangi adımların atılabileceğini öğrenmek için doktorunuzla konuşun.