• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Sebepler
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonlar
• Testler
• Tedavi
• Yaşam Tarzı
• Alternatif Tıp
• Destek

Nedir

Nedir?

Kronik yorgunluk sendromu, altta yatan tıbbi bir durumla açıklanamayan aşırı yorgunlukla tanımlı karmaşık bir rahatsızlıktır. Yorgunluk fiziksel veya zihinsel etkinlikle kötüleşebilir ama dinlenmeyle iyileşmez.

Kronik yorgunluk sendromunun sebebi bilinmiyor ama viral enfeksiyondan psikolojik strese kadar birçok teori var. Bazı uzmanlar, kronik yorgunluk sendromunun etmenlerin birleşiminden tetiklenebileceğine inanıyor.

Kronik yorgunluk sendromu tanısını doğrulamak için tek bir test yok. Benzer belirtilere sahip diğer sağlık sorunlarını elemek için bir dizi tıbbi test yaptırmanız gerekebilir. Kronik yorgunluk sendromu tedavisi belirtileri dindirmeye odaklanır.

Belirtiler

Belirtiler

Kronik yorgunluk sendromunun sekiz resmi belirtisi, artı duruma ismini veren temel belirtisi vardır:

• Yorgunluk
• Hafıza veya konsantrasyon kaybı
• Boğaz ağrısı
• Boynunuzda veya koltukaltınızda büyüyen lenf nodülleri
• Açıklanamayan kas ağrısı
• Bir eklemden diğerine şişkinlik veya kızarıklık olmaksızın hareket eden ağrı
• Yeni bir tür, düzen veya şiddette baş ağrısı
• Dinçleştirmeyen uyku
• Fiziksel veya zihinsel egzersizden sonra 24 saat süren aşırı bitkinlik

Doktora ne zaman gitmeli?

Yorgunluk, enfeksiyonlar veya fizyolojik bozukluklar gibi birçok hastalığın belirtisi olabilir. Genel olarak, ısrarcı veya aşırı yorgunluğunuz varsa doktorla görüşün.

Sebepler

Sebepler

Bilim insanları kronik yorgunluk sendromuna tam olarak neyin yol açtığını bilmiyorlar. Rahatsızlığa yatkınlıkla doğan insanları etkileyen etmenlerin birleşimi olabilir. İncelenen bazı etmenler arasında şunlar yer alır:

• Viral enfeksiyonlar. Bazı insanlarda viral bir enfeksiyondan sonra kronik yorgunluk sendromu meydana geldiği için araştırmacılar virüslerin hastalığı tetikleyip tetiklemediğini merak ediyorlar. Şüpheli virüsler arasında Epstein-Barr, insan herpes virüsü 6 ve fare lösemi virüsleri yer alır. Kesin bağlantı bulunamadı.
• Bağışıklık sistemi sorunları. Kronik yorgunluk sendromu olan insanların bağışıklık sistemleri biraz bozulmuş gibi görünüyor ama bu bozulmanın gerçekten rahatsızlığa neden olmaya yetip yetmeyeceği açık değil.
• Hormonal dengesizlikler. Kronik yorgunluk sendromu olan kişilerde bazen hipotalamus, hipofiz bezi veya böbreküstü bezlerinde üretilen hormonlar kanda anormal düzeyde bulunur. Ama bu anormalliklerin önemi hala bilinmiyor.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Kronik yorgunluk sendromu riskinizi artırabilecek etmenler şunlardır:

• Yaş. Kronik yorgunluk sendromu her yaşta meydana gelebilir ama en yaygın olarak 40’lı ve 50’li yaşlardaki insanları etkiler.
• Cinsiyet. Kadınlara erkeklerden daha çok kronik yorgunluk sendromu tanısı konulur ama kadınların belirtilerini bir doktora bildirme olasılığının daha yüksek olması da mümkün.
• Yaşam tarzı. Aşırı kilolu ve hareketsiz kişilerde kronik yorgunluk sendromu meydana gelmesi daha olası. Stres de bir etmen gibi görünüyor.

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

Kronik yorgunluk sendromunun olası komplikasyonları şunlardır:

• Depresyon
• Sosyal dışlanma
• Yaşam tarzı kısıtlamaları
• İşe gitmemekte artış

Testler

Testler

Kronik yorgunluk sendromu tanısını doğrulamak için tek bir test yoktur. Kronik yorgunluk sendromunun belirtileri başka birçok sağlık sorununa benzeyebildiği için tanıyı beklerken sabretmeniz gerekebilir. Doktorunuz, kronik yorgunluk tanısı koymadan önce bir dizi başka hastalığı elemelidir. Bu hastalıklar şunlar olabilir:

• Uyku bozuklukları. Kronik yorgunluk uyku bozukluklarından kaynaklanabilir. Bir uyku incelemesi dinlenmenizin obstrüktif (tıkayıcı) uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu veya insomniya (uykusuzluk) gibi başka rahatsızlıklardan bozulup bozulmadığını tespit edebilir.
• Tıbbi sorunlar. Yorgunluk anemi, şeker hastalığı (diyabet) ve az çalışan tiroid (hipotiroid) gibi birçok tıbbi durumda yaygın bir belirtidir. Laboratuar tahlilleri en üst şüphelilerden bazılarına kanıt için kanınızı kontrol edebilir.
• Zihinsel sağlık sorunları. Yorgunluk depresyon, kaygı, çift kutuplu (bipolar) bozukluk ve şizofreni gibi bir dizi zihinsel sağlık sorununun da belirtisidir. Bir danışman bu sorunlardan birinin yorgunluğunuza yol açıp açmadığını belirleyebilir.

Tanı kriterleri

Kronik yorgunluk sendromunun tanı kriterlerini karşılamak için 6 ay veya daha fazla süredir açıklanamayan, sürekli yorgunluğun yanı sıra şu belirti ve işaretler olmalı:

• Hafıza veya dikkat toplama kaybı
• Boğaz ağrısı
• Boyun ve koltukaltlarınızda büyüyen lenf nodülleri
• Açıklanamayan kas ağrısı
• Bir eklemden diğerine şişkinlik veya kızarıklık olmaksızın hareket eden ağrı
• Yeni bir tür, düzen veya şiddette baş ağrısı
• Dinçleştirmeyen uyku
• Fiziksel veya zihinsel egzersizden sonra 24 saat süren aşırı bitkinlik

Tedavi

Tedavi

Kronik yorgunluk sendromu tedavisi belirti dindirmeye odaklanır.

İlaçlar

• Antidepresanlar. Kronik yorgunluk sendromu olan birçok insan depresiftir de. Depresyonunuzu tedavi etmek, kronik yorgunluk sendromuyla ilişkili sorunlarla başa çıkmanızı da kolaylaştırır. Düşük dozlu bazı antidepresanlar da uykuyu iyileştirip ağrıyı dindirebilir.
• Uyku hapları. Kafeinden uzak durmak gibi evde alınan önlemler geceleyin daha iyi dinlenmenizi sağlamıyorsa doktorunuz uykuya yardımcı ilaçlar reçete etmeyi önerebilir.

Terapi

Kronik yorgunluk sendromu için en etkili tedavi, psikolojik danışmanlık ve hafif bir egzersiz programını birleştiren iki yönlü bir yaklaşım gibi görünüyor.

• Kademeli egzersiz. Bir fizyoterapist ne tür egzersizlerin sizin için en iyi olduğunu belirlemeye yardım edebilir. Hareketsiz insanlar genelde birkaç dakikalık hareket açıklığı ve esneme egzersizleriyle başlar. Ertesi gün bitkin hissediyorsanız çok fazla yapıyorsunuzdur. Gücünüz ve dayanıklılığınız yavaş yavaş artacaktır.
• Psikolojik danışma. Danışmanınızla konuşmak, kronik yorgunluk sendromunun size yüklediği bazı kısıtlamalardan kaçınma seçeneklerini belirlemenizde yardım edebilir. Yaşamınızda daha kontrol sahibi olduğunuzu hissetmek bakış açınızı keskin şekilde değiştirebilir.

Yaşam Tarzı

Yaşam tarzı

Şu kişisel bakım adımları yararlı olabilir:

• Stresi azaltın. Aşırı çaba ve duygusal stresten kaçınmak ya da bunları kısıtlamak için bir plan oluşturun. Her gün kendinize rahatlamak için zaman ayırın. Bu, suçluluk duymadan nasıl hayır diyeceğinizi öğrenmek anlamına da gelebilir.
• Uyku alışkanlıklarınızı iyileştirin. Her gün aynı saatte yatıp kalkın. Gün içinde şekerlemeyi kısıtlayın ve kafein, alkol, nikotinden uzak durun.
• Yürüyüşe çıkın. Etkinliğinizi sakin bir düzeyde tutun. İyi günlerde aşırı yüklenirseniz daha kötü günler geçirebilirsiniz.

Alternatif Tıp

Alternatif tıp

Kronik yorgunluk sendromu için birçok alternatif tedavi ileri sürülmüştür. Bu tedavilerin gerçekten işe yarayıp yaramadığını tespit etmek zor çünkü kronik yorgunluk sendromunun belirtileri genelde bir duygu durumuna bağlıdır ve günden güne değişiklik gösterebilir.

Kronik yorgunluk sendromuyla ilişkili ağrı şöyle hafifletilebilir:

• Akupunktur
• Masaj
• Yoga veya tai-chi

Destek

Destek

Kronik yorgunluk sendromu deneyimi kişiden kişiye değişiklik gösterir. Ne var ki birçok insan için belirtiler hastalığın gidişatında önce sıkıntı vericidir, sonra yavaş yavaş azalır. Duygusal destek ve danışmanlık size ve sevdiklerinize kronik yorgunluk sendromu belirsizlikleri ve kısıtlamalarıyla baş etmenizde yardımcı olabilir.

Bir gruba katılıp kronik yorgunluk sendromu olan başka insanlarla tanışmayı sağaltıcı bulabilirsiniz. Destek grupları herkese göre değildir, bir destek grubunun stresinizi dindirmek yerine artırdığını da fark edebilirsiniz. Sizin için en iyi olanı belirlemek için deneyin ve kendi yargılarınızı kullanın.