• İçindekiler
• Nedir
• Neden Yapılır
• Nasıl Hazırlanmalı
• Nasıl Yapılır
• Ne Hissedilir
• Riskler
• Sonuçlar
• Ne Etkiler
• Ne Düşünmeli

Nedir

Kan kültürü kanda bir enfeksiyon bulmak için yapılan testtir. Normalde kanda herhangi bir bakteri veya mantar bulunmaz. Bir kan kültürü kanda ne tür bakteri veya mantar bulunduğunu gösterebilir.

Kanda bir bakteriyel enfeksiyon (buna bakteriyemi denir) kanın bakteriyi vücudun her yerine yayabilmesi nedeniyle ciddi olabilir. Bir kan enfeksiyonu genellikle karaciğerler, böbrekler, bağırsak, safra kesesi veya kalp kapakçıkları gibi bölgeleri etkileyen diğer ciddi enfeksiyonlarla birlikte oluşur.

Bir kan enfeksiyonu bağışıklık sistemi zayıfsa meydana gelebilir. Bu küçük çocuklarda ve yaşlı yetişkinlerde, kanser veya AIDS hastalıklarından veya kortikosteroid veya kemoterapi ilaçları kullanımı gibi vücudunuzun enfeksiyonlara karşı mücadele verme (bağışıklık) sisteminizdeki değişikliğin derecesine bağlı olarak ortaya çıkar.

Kanda bir enfeksiyonu tespit etmek için alınan bir kan numunesi içinde bakteri veya mantar üremesine izin veren özel maddeler bulunan bir kaba konulur. Üreyen bakteri veya mantar türü kimyasal testlerle mikroskopa bakılarak kontrol edilir. Bakteri veya mantarın mutlaka gelmesini sağlamak için genellikle değişik venlerden iki veya üç numune alınır. Eğer hiç bakteri veya mantar üremezse kan kültürü negatiftir denilir. Kan kültürü genellikle bir kişide bakteri veya mantarın kanda yayılmasına bağlı yüksek ateş olması durumunda sık yapılır. 

Neden Yapılır

Bir kan kültürü şu amaçlarla yapılır:

• Kana yayılan bir menenjit, osteomiyelit, pnömoni, bir böbrek enfeksiyonu veya sepsis gibi bir bakteriyel enfeksiyonu bulmak için. Bir kültür enfeksiyona neden olan bakteri türünü gösterebilir.
• Kanda maya gibi bir mantar enfeksiyonu bulmak için
• Kalp kapakcıkları üzerinde yaşayan bakterinin bir enfeksiyonu olan endokarditi kontrol etmek için.
• Bakteri veya mantarı öldürmek için en iyi antibiyotikleri bulunuz. Buna hassasiyet testi denilir.
• Açıklanamayan bir ateş veya şok ya da kişinin neden aşırı hasta olduğunun nedenini bulmak için.

Nasıl Hazırlanmalı

Test olmadan önce herhangi bir şey yapmanıza gerek yoktur. Yakın zaman önce antibiyotik almışsanız bunu sağlık profesyonelinize bildirin.

Nasıl Yapılır

Kan alacak olan sağlık profesyoneli:

• Üst kolunuza elastik bir bant sararak kan akışınızı durduracaktır. Bu bantın altındaki veni büyüteceğinden iğnenin girmesi daha kolay olacaktır.
• İğnenin bulunduğu bölgeyi alkol veya iyotla dikkatlice temizleyerek deri bakterisinin kan numunesine girmesini engelleyecektir.
• İğneyi vene yerleştirecektir. Birden fazla iğne gerekebilir.
• İğneye bir tüp takarak kanı buna dolduracaktır.
• Kan alımı tamamlanınca bandı kolunuzdan alacaktır.
• Gazlı bir ped veya pamuk topağını iğneyi uzaklaştırırken iğne bölgesine koyacaktır.
• Bölgeye baskı uygulayarak bandaj yapacaktır.

Kan genellikle vücudun iki veya üç kısmından alınır ya da birkaç saat arayla iki farklı zamanda alınabilir.
Bazı kişilerde haftalar veya aylar boyunca kemoterapi nedeniyle veya ek besin almaları nedeniyle ana damarlarında uzun süreli kateter yerleştirilmiştir. Bu kişiler için kan kültürü amacıyla alınacak kan kateterlerinden toplanacaktır.

Ne Hissedilir

Kan numunesi kolunuzdaki bir venden alınır. Bir elastik bant kolunuzun üst kısmına sarılır. Bunun sıkı olduğu hissedilebilir. İğneden hiçbir şey hissetmeyebilirsiniz veya küçük bir batma veya çimdiklenme hissedebilirsiniz. 

Riskler

Damardan kan numunesi almaktan bir sorun çıkma olasılığı çok düşüktür.
Bölgede küçük bir çürük olabilir. Çürük olma olasılığını bölgeye birkaç dakika için baskı uygulamak suretiyle azaltabilirsiniz.

• Nadir durumlarda, ven kan numunesi alındıktan sonra şiş kalabilir. Bu soruna flebit denilir. Bunu tedavi için günde birkaç kez sıcak kompresyon kullanılabilir.
• Devam eden kanamalar kanama bozuklukları olan kişiler için sorun olabilir. Aspirin, varfarin ve diğer kan sulandırıcı ilaçlar kanamayı destekler. Eğer kanama ve pıhtılaşma sorununuz varsa veya kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız kan numuneniz alınmadan önce doktorunuza haber verin. İğnenin deldiği tarafta sıkı basınç uygulanması gerekebilir.

Sonuçlar

Kan kültürü kanda bir enfeksiyon bulmak için yapılan testtir. Birçok bakteri kültürde 2-3 günde görülebilir, ama bazı türlerin görülmesi 10 gün veya daha fazla süre isteyebilir. Mantarların kültürde görülmeye başlaması 30 gün sürebilir.

Kan kültürü
Normal:	Hiçbir bakteri veya mantar bulunmamalıdır. Normal kültür sonucuna negatif denir.
Anormal:	Kültürde bakteri veya mantar ürer. Anormal kültür sonuçlarına pozitif denir.

Eğer kültürde bakteri bulunursa bakteriyi öldürecek en iyi antibiyotiği bulmak için ekseri bir başka test daha yapılır. Buna duyarlılık testi denir. Duyarlılık testi kan enfeksiyonunun doğru tedavi edilmesi için önemlidir. Bu aynı zamanda bakteriyi antibiyotiğe dirençli olmaktan engeller. 

Ne Etkiler

Testi yaptıramamanızın veya sonuçların neden yararlı olmadığı nedenleri arasında:

• Eğer yakın zamanda antibiyotik almışsanız. Bu ilaçlar kültür içindeki bakterinin büyümesini durdurmuş olabilir. Eğer kan numunesi deri üzerindeki bakteri veya mantarla kirlenmişse.
• Eğer kan testi süresi bakterinin kana saçıldığı zamanı kaçırmışsa. Kan kültür testleri bakterinin kaçırılmamasından emin olmak için değişik zamanlarda yapılır.
• Eğer kan testi doğru yapılmamışsa veya kan numunesi doğru işlenmemişse. Bu hallerde, sahte pozitif veya sahte negatif sonuç elde edilebilir.

Ne Düşünmeli

• Bazı tür bakteriler böbrekler, boğaz, akciğerler veya vücudun diğer kısımlarında bir başka enfeksiyon varken kanı enfekte eder. Bu ciddi bir kan enfeksiyonu anlamına gelmeyebilir.
• Kan kültürlerinin %5 kadarı normal deri bakterileri (bir cins stafilokok) kirlenmişlerdir. Bu nedenle kültürde büyüyen bakterinin kan enfeksiyonunun nedeni olup olmadığını anlamak bazen zordur. Bu neden bir kan numunesinden daha fazla numune alındığını açıklar. Aynı bakteri birkaç kan kültüründe ürüyorsa o zaman kanda bulunan bu bakterinin enfeksiyonun nedeni olduğu olasılığı yüksektir. Stafilokok türü bir bakteri kültürde 48 saatten daha kısa bir sürede ürerse, kanda olan stafilokok bakterinin enfeksiyona neden olduğu söylenebilir.
• Hiçbir bakteri üretmeyen bir kültür mutlaka kanda enfeksiyon olmadığı sonucunu göstermez. Alınan kanın miktarı, alış zamanı, hazırlanan kültürün cinsi ve yakın zamanda antibiyotik kullanılmış olması kültürde bakteri büyümesine etki edebilir.