• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Teşhisi
• Tedavisi

Kasık fıtığı hayalardaki (skrotum) kas dokusunun zayıf bir noktaya etki etmesiyle oluşur. Bu da skrotum içinde bir şişkinliğe neden olur. Şişkinlikse ağrı ve yanma hissi oluşturur.

Nedir

Kasık Fıtığı

Kasık fıtığı yumuşak doku, karın kaslarındaki zayıf bir noktadan dışarı çıktığında oluşur. Bu yumuşak doku genellikle karın zarı da denilen omentumun veya bağırsakların bir kısmıdır. Fıtık şeklinde ortaya çıkan şişlik ağrılı olabilir. Bu ağrı özellikle öksürdüğünüzde, eğildiğinizde veya ağır bir nesne kaldırdığınızda artar.

Kasık fıtıkları her zaman tehlikeli değildir. Ancak kendi kendine geçmez veya iyileşmezler. Ayrıca bazı vakalarda hayatı tehdit eden komplikasyonları olabilir. Bu sebeple çok ağrılı olan veya büyümeye devam eden fıtıklarda doktorun tedavi amacıyla ameliyat önermesi olasıdır. Fıtık ameliyatları sık sık gerçekleştirilen cerrahi prosedürlerdendir. 

Çoğu kasık fıtığı vakası doğumdan önce kas duvarının açılması ve kapanması gerektiği halde kapanmaması şeklinde ortaya çıkar. Bu da karın kaslarında bir zayıflık meydana getirir. Bu alana doğru oluşan bir baskı, dokunun itilmesi suretiyle şişkinlik oluşmasına neden olur. Fıtıksa doğumdan hemen sonra ya da ilerleyen zamanlarda oluşur.

Aşırı kilolar, çok fazla ağır kaldırmak, öksürmek ya da zorlanmak insanlarda fıtığa olan eğilimi artırır. Fıtık, erkeklerde daha yaygın olarak görülür. Kadınlarsa hamilelik esnasında karın duvarına etki eden basınç nedeniyle fıtık olabilirler.

Kasık fıtığının en bariz belirtisi hayalar, yani skrotum içindeki şişkinliktir. Bu çoğunlukla yuvarlak bir kitle şeklinde görülür. Şişkinliğin oluşması haftalar ya da aylar içinde olur. Ağır bir şeyler kaldırma, öksürme, eğilme ya da zorlanma sonrasında aniden de ortaya çıkar. Her ne kadar fıtık ağrılara neden olsa da bazı vakalarda sadece şişkinlik olur ancak ağrı hissedilmez.

Fıtık, oluştuğu bölgede şişlik hissi, ağırlık hissi, çekme ya da yanma hissi de verebilir. Bu belirtiler bir yere yatıp uzandığınızda daha iyileşebilir.

Ani ağrılar, mide bulantısı ve kusma, bağışıklık sisteminin fıtık tarafından engellenmiş olduğunun işaretleridir. Bir kişide hem fıtık hem de bu belirtiler aynı anda bulunuyorsa, kişi mutlaka doktoruyla görüşmelidir.

Kasık fıtıklarının risk faktörleri arasında şunlar bulunur:

Erkek olmak: Erkeklerde kasık fıtığı gelişme riski çok daha fazladır. Kasık fıtığı görülen yenidoğan ve çocukların çoğu da erkektir.

Aile geçmişi: Eğer ebeveyniniz veya kardeşiniz gibi yakın bir akrabanızda kasık fıtığı varsa, sizde de gelişme ihtimali artar.

Bazı tıbbi durumlar: Hayatı tehdit eden ve ciddi akciğer hasarıyla beraber kronik öksürüğe sebep olan kistik fibroz hastalarında kasık fıtığı gelişme riski artar.

Kronik öksürük: Sigara gibi sebeplerle gelişen kronik öksürük kasık fıtığı riskini artırır.

Kronik kabızlık: Tuvalete çıkma esnasında zorlanma kasık fıtığının sık görülen sebeplerindendir.

Aşırı kilo: Aşırı kiloya sahip olmak karın bölgesine fazladan baskı yapar.

Hamilelik: Hamilelik hem karın kaslarını zayıflatabilir hem de bu bölgede ekstra basınca sebep olur.

Bazı meslekler: Çok uzun süre ayakta durmayı gerektiren veya ağır fiziksel çaba harcanan mesleklere sahip kişilerde kasık fıtığı gelişme riski artar.

Erken doğum: Prematüre doğmuş kişilerde kasık fıtığı gelişme riski artar.

Fıtık geçmişi: Eğer bir kere kasık fıtığı geliştiyse, genellikle vücudun öbür tarafında bir fıtık gelişme riski artar.

Doktor bir kişide fıtık olup olmadığını belirtilerden ve yapacağı bir fiziki muayeneden anlayabilir. Fıtık nedeniyle oluşan şişkinlikler kolayca bulunabilir. Fıtık kendi kendine iyileşmez. En etkili tedavi yöntemi ise ameliyattır.

Şayet fıtık rahatsızlık vermiyorsa cerrahi müdahale için beklenebilir. Fıtık gittikçe kötüleşebileceği gibi, kötüleşme görülmeyebilir de. Bazı vakalardaysa ağrısız ve rahatsızlık vermeyen fıtık için herhangi bir cerrahi müdahale gerekmeyebilir.

Fıtığı olan bazı insanlarsa belirtileri görülmediği halde ameliyat olarak tedavi görürler. Bundan dolayı doktorların çoğu ameliyatın sıkıştırmadan daha az tehlikeli olduğuna inanırlar.

Ama birçok hastaysa hemen ameliyata ihtiyaç duymaz. Şayet fıtık küçükse ve ağrı yapmıyorsa, tedavi için bekleyebilirsiniz.

Bebekler ve küçük çocuklardaki fıtık vakalarında dokuların fıtık tarafından engellenme eğilimi fazladır. Çocuklardaki fıtığın ameliyatla tedavi edilmesi gerekir.

Fıtık ameliyattan sonra geri dönebilir. Fıtığın tekrar nüksetmesini engellemek için sağlıklı bir kiloda kalmak gerekir. Sigara içmekten kaçınılmalı, ağır şeyler kaldırılmamalı ve idrara ve tuvalete çıkma esnasında fazla zorlanılmamalıdır.

Sebepleri

Sebepler

Bazı kasık fıtıklarının belirgin bir sebebi yoktur. Diğerleri ise şu sebeplerle ortaya çıkabilir:

• Karın bölgesinde artan basınç
• Mide duvarında daha önceden var olan zayıf bir nokta
• Karın bölgesinde artan basınç ve mide duvarında daha önceden var olan zayıf bir noktanın beraber bulunması
• Tuvalete veya idrara çıkarken zorlanma
• Ağır kaldırmak
• Karında su toplanması
• Hamilelik
• Aşırı kilo
• Kronik öksürük veya hapşırma

Çoğu kişide kasık fıtığına dönüşen karın duvarındaki zayıflık doğuştan var olur ve buradaki karın zarının (peritoneum) tam olarak kapanmamasıyla ortaya çıkar. Diğer kasık fıtıkları yaşamın ilerleyen evrelerinde kaslar zayıfladığında veya kaybedildiğinde ortaya çıkabilir. Buna yaşlanma, zorlayıcı aktiviteler, sigara kullanımına eşlik eden öksürük gibi faktörler katkıda bulunabilir. 

Erkeklerde zayıf nokta genellikle kasık kanalında, sperma kordonunun skrotuma girdiği yerde ortaya çıkar. Kadınlarda kasık kanalı rahmi yerinde tutan bir bağ dokuyu taşır ve fıtıklar bazen rahimden gelen bağlayıcı dokunun kasık kemiğini saran dokuya bağlandığı yerde ortaya çıkar.

Erkeklerin tabiatı dolayısıyla kasık kanalında zayıflık görülmesi daha olasıdır. Bunun sebebi doğumdan önce erkeklerin gelişme şeklidir. Erkek bebeklerde testisler karnın içinde oluşur ve kasık kanalının içinden inerek skrotuma ulaşırlar. Doğumdan kısa bir süre sonra kasık kanalı neredeyse tamamen kapanır. Sadece sperma kordonunun içinden geçeceği kadar ancak testislerin karına geri dönemeyeceği kadar küçük bir boşluk kalır. Bazen kanal düzgün şekilde kapanmaz ve zayıf bir bölge oluşur. 

Kız bebeklerde kasık kanalının doğumdan sonra kapanmama ihtimali daha düşüktür.

Mide duvarında zayıflıklar hayatın sonraki evrelerinde de oluşabilir. Özellikle karın boşluğuna alınan bir hasar veya bu bölgeye yapılan bir cerrahi operasyon buna yol açabilir. Daha önceden var olan zayıf noktalar olsa da olmasa da karında zorlanma sonucunda, ağır kaldırma sonucunda, hamilelik sebebiyle veya aşırı kilo yüzünden gelişen fazladan basınç fıtığın ortaya çıkmasına neden olabilir.

Belirtileri

Belirtiler

Bazı kasık fıtıkları hiçbir belirtiye sebep olmazlar. Doktorunuz rutin bir medikal muayene sırasında kasık fıtığı geliştiğini tespit edebilir. Ancak çoğu vakada fıtığın yarattığı çıkıntıyı hissedebilir ve görebilirsiniz. Bu çıkıntı genellikle dik bir şekilde ayakta durduğunuzda, özellikle de öksürdüğünüzde veya zorladığınızda daha belirgin olur. Kasık fıtıklarının işaretleri ve belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Kasık kemiğinin iki tarafındaki bölgelerden herhangi birinde bir çıkıntı
• Bu çıkıntıda yanma veya ağrı hissi
• Kasıklarınızda özellikle eğildiğinizide, öksürdüğünüzde veya bir şey kaldırırken belirginleşen ağrı veya huzursuzluk hissi. 
• Kasığınızda ağırlık hissi.
• Kasıkta güçsüzlük veya baskı hissi
• Dışarı çıkan bağırsak dokusu skrotuma indiğine testislerin etrafında ağrı veya şişkinlik görülmesi

Yatar haldeyken fıtığı kolayca ve nazikçe geriye bastırıyor olabilmeniz gerekir. Eğer bu mümkün değilse bölgeye buz torbası uygulayarak şişmenin yeterince inmesini sağlayabilirsiniz. Bu sayede fıtık daha kolayca yerine girer. Leğen kemiği baş hizanızdan daha yüksek kalacak şekilde yatmak da yardımcı olabilir. 

İnkarsere Kasık Fıtığı

Eğer fıtığı içeri itmek mümkün değilse bağırsağın dışarı taşan kısmı mide duvarı içinde sıkışmış (inkarsere olmuş) olabilir. İnkarsere fıtıklar boğulmuş fıtıklara dönüşebilir, bu da bağırsağa kan akışını keser. Fıtığı tedavi etmek için ameliyat etmek gerekir ve bu sayede bağırsağa kan akışı tekrar sağlanır. Boğulmuş bir fıtık eğer tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir.

Boğulmuş fıtık belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Mide bulantısı, kusma veya her ikisi birden
• Ateş
• Hızlı kalp atışı
• Hızlı bir şekilde şiddetlenen ani acı
• Kırmızı, mor veya koyu renk alan fıtık çıkığı

Bu belirtilerden herhangi birini görürseniz hemen doktorunuza ulaşın. 

Çocuklarda Belirtiler

Yenidoğanlarda ve çocuklarda kasık fıtıkları mide duvarındaki doğuştan bir zayıflık sebebiyle gelişirler. Bazen fıtık sadece çocuk ağladığında, öksürdüğünde veya tuvalete çıkarken zorlandığında görünür olur. Daha büyük çocuklarda fıtıklar çocuk öksürdüğünde, uzun süreler boyunca ayakta durduğunda veya tuvalete çıkarken zorlandığı anlarda daha çok belli olabilir.

Kasık kemiğinin herhangi bir tarafında fark edilir veya ağrılı bir çıkıntı varsa doktora görünün. Bu çıkıntı genellikle ayakta dururken daha belirgin olur ve elinizde hissedebilirsiniz.  

Teşhisi

Teşhis

Fiziksel bir muayene genellikle kasık fıtığının teşhis edilmesi için yeterlidir. Doktorunuz işaretler ve belirtiler hakkında size sorular soracak ve kasık bölgesinde bir çıkıntı olup olmadığını kontrol edecektir. Ayakta durmak ve öksürmek kasık fıtığının daha belirgin olmasını sağlayacağı için doktor sizden ayakta durmanızı ve öksürmenizi isteyebilir. 

Kasık fıtığı geliştirme riskini artıran doğuştan bozukluğu önlemek için yapabileceğiniz bir şey yoktur. Ancak karın kaslarına ve dokularına aşırı baskı binmesini önleyecek şeyler yapmanız mümkündür. Bu önlemlerin arasında şunlar yer alır:

Sağlıklı bir kiloda kalın. Doktorunuzla sizin için en uygun egzersiz ve diyet planını görüşebilirsiniz.

Lif oranı yüksek gıdalar tüketin. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllar kabızlığı ve zorlanmayı önleyecek lif içeriğine sahiptir.

Ağır nesneleri dikkatle kaldırın veya hiç kaldırmayın. Ağır bir şey kaldırmanız gerektiğinde dizlerinizi kırarak eğilin, belinizi bükerek değil.

Sigarayı bırakın. Birçok hastalığa katkı yapmasının yanında, sigara aynı zamanda kronik öksürüğe yol açabilir ve bu da kasık fıtığına sebep olabilir veya olan fıtığı büyütebilir.

Korselere güvenmekten kaçının. Fıtıkları oldukları yerde tutmak için tasarlanmış destekleyici iç giyim ürünleri (fıtık korseleri) altta yatan problemi düzeltmez ve komplikasyonları önlemez. Doktorunuz ameliyattan önce bir süre kendinizi rahat hissetmeniz için fıtık korsesi giymenizi önerebilir. Ancak fıtık korsesi, fıtığı tedavi edici değildir ve ameliyatın yerini tutmaz. 

Kasık fıtığının sebep olabileceği diğer sorunlar yani komplikasyonlar arasında şunlar bulunur:

Çevredeki dokular üzerine baskı uygulayabilir. Ameliyatla düzeltilmeyen çoğu kasık fıtığı zamanla büyür. Büyük fıtıklar çevredeki dokuların üzerine baskı uygularlar. Erkeklerde büyük fıtıklar testislere inebilir ve ağrıya, şişmeye sebep olabilirler.

İnkarsere fıtığa dönüşebilir. Eğer karın zarı veya bağırsak mide duvarındaki zayıf noktada sıkışırsa bağırsak engellenebilir ve şiddetli ağrı, mide bulantısı, kusma, tuvalete çıkamama veya gaz çıkaramama görülebilir.

Boğulmuş fıtığa dönüşebilir. İnkarsere fıtık bağırsağın bir kısmına kan gitmesini engelleyebilir. Buna boğulmuş fıtık denir ve etkilenen bağırsak dokusunun ölümüyle sonuçlanabilir. Boğulmuş fıtık yaşamı tehdit eden bir durumdur ve acilen ameliyat edilmesi gerekir.  

Tedavisi

Tedavi

Eğer kasık fıtığınız küçükse ve sizi rahatsız etmiyorsa doktorunuz bekleyip gözlem altında tutmayı tercih edebilir. Büyümeye devam eden veya ağrılı fıtıklar genellikle ameliyatla tedavi edilir. Bu sayede ağrıdan kurtulmak ve ciddi komplikasyonları önlemek mümkün olur.

Fıtık ameliyatlarının iki türü vardır: Açık fıtık ameliyatı ve laparoskopik fıtık ameliyatı.

Herniyorafi 

Açık fıtık ameliyatı olarak da adlandırılan herniyorafi operasyonunda cerrah kasıklarda bir kesik açar ve dışarı çıkmış olan bağırsak dokusu ya da omentumu (bağırsakları örten zar) içeri iter. Daha sonra cerrah zayıflamış veya yırtılmış olan kası diker. Bu zayıf bölge genellikle sentetik (yapay) bir maddeyle güçlendirilir ve desteklenir (herniyoplasti).

Ameliyattan sonra mümkün olan en kısa sürede hareket etmeye başlamanız desteklenir. Ancak normal günlük aktivitelerinizi tam olarak yapabilmeniz 4 ila 6 hafta alabilir.

Laparoskopi

Laparoskopik fıtık ameliyatı, kapalı fıtık ameliyatı olarak da bilinir. Minimal derecede invazif olan bu prosedürde cerrah karın bölgesine yapılan birden çok küçük kesikten operasyonu gerçekleştirir. Laparoskop adlı küçük bir kamera içeren bir tüp kesiklerin birinden içeri sokulur. Kameranın rehberliğinde cerrah bir diğer kesikten küçük ameliyat gereçlerini sokar ve fıtığı tedavi ederek zayıf bölgeyi yapay bir madde ile güçlendirir.

Laparoskopik fıtık ameliyatı geçiren çoğu kişi daha ameliyattan sonra daha az huzursuzluk yaşar, ameliyat izleri daha küçük olur ve normal aktiviteleri yapmaya daha çabuk başlarlar. Açık fıtık ameliyatından sonra kasık fıtığı tekrarlayan kişiler için laparoskopi iyi bir tercih olabilir çünkü cerrah bu sayede önceki ameliyatın oluşturduğu yara dokusundan kaçınabilir. Laparoskopi ayrıca vücudunun her iki yanında fıtıkları olan kişiler için de iyi bir tercihtir. 

Bazı çalışmalarda görüldüğü kadarıyla laparoskopik ameliyattan sonra komplikasyonların görülme ve fıtığın tekrarlama ihtimali artmaktadır. Bu risklerin azaltılması için alınabilecek önlemlerden biri laparoskopik fıtık ameliyatları konusunda çok tecrübeli bir cerrahı tercih etmektir.

Laparoskopik fıtık ameliyatı şu kişiler için uygun olmayabilir:

• Çok büyük bir fıtığınız varsa
• Bağırsak skrotumun içine kadar itilmişse
• Pelvik bölgeye daha önceden cerrahi operasyon yapılmışsa (Örneğin prostat ameliyatı)
• Genel anestezi alamıyorsanız