• İçindekiler
• Nedir
• Neden Uygulanır
• Risk Faktörleri
• Hazırlık
• Ne Bekleyebilirsiniz
• Sonuçlar

Nedir

Kemoterapi, vücudunuzda hızlı büyüyen hücreleri öldürmek için güçlü kimyasalların kullanıldığı bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi genellikle kanser tedavisinde kullanılır çünkü kanser hücreleri, vücuttaki diğer birçok hücreden daha hızlı büyür ve çoğalır.

Birçok farklı kemoterapi ilacı mevcuttur. Kemoterapi ilaçları çok çeşitli kanser tiplerini tedavi etmek için tek veya kombine olarak kullanılabilir.

Kemoterapinin birçok kanser çeşidinin tedavisinde etkili bir yöntem olmasına karşın, kemoterapi tedavisi yan etki riski de taşır. Kemoterapinin bazı yan etkileri hafiftir ve tedavi edilebilir, ancak bazıları ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

?

Neden Uygulanır

Neden Uygulanır?

Kanser hastalarında, kemoterapi şunlar için kullanılabilir:

• Kanser hücrelerini öldürmek için. Kemoterapi, kanser için birincil veya tek tedavi olarak kullanılabilir. Bazı durumlarda, kemoterapi kanserinizi iyileştirme amacıyla kullanılır. Diğer durumlarda, kemoterapi kanserin büyümesini yavaşlatma amacıyla kullanılabilir.
• Diğer tedavilerden sonra gizli kanser hücrelerini öldürmek için. Kemoterapi, ameliyat gibi diğer tedavilerden sonra, vücutta kalabilecek kanser hücrelerini öldürmek için kullanılabilir. Doktorlar buna adjuvan tedavi diyor.
• Sizi diğer tedavilere hazırlamak için. Kemoterapi ayrıca bir tümörü küçültmek için kullanılabilir, böylece radyasyon tedavisi ve ameliyat gibi diğer tedavilerin uygulanması mümkün olur. Doktorlar buna neoadjuvan tedavi diyor.
• Belirtileri azaltmak için. Kemoterapi ağrı gibi ileri kanser işaret ve belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Buna da palyatif kemoterapi denir.

Kanser dışında diğer durumlar için kemoterapi

Bazı kemoterapi ilaçlarının, aşağıda da sıralanan diğer bazı durumların tedavisinde yararlı olduğu kanıtlanmıştır:

• Kemik iliği hastalıkları. Kemik iliği ve kan hücrelerini etkileyen hastalıklar, kemik iliği kök hücre nakliyle tedavi edilebilir. Kemoterapi ise genellikle kök hücre nakline hazırlanmak için kullanılır.
• Bağışıklık sistemi bozuklukları. Düşük dozda kemoterapi ilaçları lupus ve romatoid artrit gibi bazı hastalıklarda, bağışıklık sistemini kontrol etmek için kullanılabilir.

?

Risk Faktörleri

Riskler

Kemoterapi ilaçlarının yan etkileri önemlidir. Her ilacın farklı yan etkileri vardır. Aldığınız ilaçların kendilerine özgü yan etkileri konusunda doktorunuza danışın.

Kemoterapi tedavisi sırasında ortaya çıkan yan etkiler

Kemoterapi ilaçlarının yaygın olarak görülen yan etkileri şunlardır:

• Bulantı
• Kusma
• İshal
• Saç dökülmesi
• İştah kaybı
• Yorgunluk
• Ateş
• Ağız yaraları
• Ağrı
• Kabızlık
• Kolay morarma

Bu yan etkilerin çoğu önlenebilir ya da tedavi edilebilir. Tedavi bittikten sonra yan etkilerin çoğu azalır.

Uzun süren ve geç ortaya çıkan yan etkiler

Kemoterapi ilaçları, aynı zamanda tedavi tamamlandıktan sonra aylar ya da yıllar geçinceye kadar ortaya çıkmayan bazı yan etkilere neden olabilir. Geç yan etkiler alınan kemoterapi ilaçlarına göre değişir ve şunları içerebilir:

• Akciğer dokusunda hasar
• Kalp sorunları
• Kısırlık
• Böbrek sorunları
• Sinir hasarı (periferik nöropati)
• İkinci bir kanser riski

Doktorunuza herhangi bir geç yan etki riskiniz olup olmadığını sorun. Hangi belirti ve işaretleri böyle bir sorunun göstergesi olarak görmeniz gerektiğini sorun. 

?

Hazırlık

Nasıl hazırlanacaksınız?

Kemoterapiye nasıl hazırlanmanız gerektiği, hangi ilaçları aldığınıza ve nasıl uygulandığına bağlıdır. Doktorunuz size kemoterapiye hazırlanmanız için özel talimatlar verecektir. Şunlar gerekebilir:

• Damar yoluyla alınan kemoterapi öncesinde cerrahi olarak damar içine bir alet takılması. Eğer intravenöz (damar yoluyla) kemoterapi görecekseniz, doktorunuz kateter, port ya da pompa gibi bir cihaz tavsiye edebilir. Kateter veya başka bir aygıt cerrahi olarak genellikle göğüste büyük bir damar içine yerleştirilir. Kemoterapi ilaçları, bu cihaz aracılığıyla verilir.
• Bazı genler için kan testi yaptırmak. Bazı kemoterapi ilaçları, hücrelerinde belirli genleri taşıyanlarda bu genleri taşımayanlara göre farklı çalışabilir. Bu durum da ek yan etkilere neden olabilir. Dolayısıyla, doktorunuz bazı ilaçlardan kaçınılmasını veya bunların değiştirilmiş dozlarda verilmesini gerektiren genlerin sizde olup olmadığını öğrenmek için bir kan testi önerebilir.
• Evde ve iş yerinde yardımcı olacak düzenlemeler yapmak. Çoğu kemoterapi tedavisi hastanede yatmayı gerektirmez, yani hastaların çoğu tedavi sırasında çalışmaya ve olağan yaşamlarını sürdürmeye devam edebilirler. Doktorunuz kemoterapinin genel aktivitelerinizi ne kadar etkileyeceğini size söyleyebilir, ama nasıl hissedeceğinizi tahmin etmek oldukça zordur. Tedaviden sonraki ilk birkaç gün için işinizden izin isteyin ya da yakınlarınızdan yardım isteyin. Eğer kemoterapi tedavisi sırasında hastanede olacaksanız işten izin alın ve çocuklarınıza, evcil hayvanınıza ya da evinize göz kulak olması için bir arkadaş ya da aile üyesinden yardım isteyin.
• İleride oluşacak yan etkiler için plan yapmak. Doktorunuza, kemoterapi sırasında ve sonrasında hangi yan etkilerin oluşabileceğini sorun ve gerekli düzenlemeleri yapın. Örneğin, kemoterapi tedavisi kısırlığa neden olacaksa ileride kullanılmak üzere sperm veya döllenmiş yumurta saklamak isteyebilirsiniz. Eğer kemoterapi saç kaybına neden olacaksa başınızı örtmek için bir plan düşünün.
• Diş hekiminize görünmek. Doktorunuz enfeksiyon belirtileri için bir dişçinin dişlerinizi kontrol etmesini önerebilir. Kemoterapi, vücudunuzun enfeksiyonlarla mücadele etme yeteneğini düşürdüğü için mevcut enfeksiyonların tedavisi, kemoterapi tedavisi sırasında başka sağlık sorunlarının riskini azaltabilir.
• Kemoterapi için yeterince sağlıklı olduğundan emin olmak için testler yaptırmak. Karaciğer işlevlerini kontrol etmek için kan testi ve kalp sağlığınızı kontrol etmek için kalp testleri, kemoterapiye başlamak için yeterince sağlıklı olup olmadığınızı belirleyebilir. Bir sorun varsa doktorunuz tedavinizi erteleyebilir veya sizin için daha güvenli bir kemoterapi ilacı ve dozu seçebilir.

?

Ne Bekleyebilirsiniz

Ne Bekleyebilirsiniz?

Hangi kemoterapi ilaçlarını alacağınızın belirlenmesi

Doktorunuz hangi kemoterapi ilaçlarını alacağınıza aşağıdaki faktörlere dayanarak karar verir:

• Kanserin türü
• Kanserin aşaması
• Genel sağlık
• Önceki kanser tedavileri
• Hedefleriniz ve tercihleriniz

Tedavi seçeneklerinizi doktorunuzla görüşün. Birlikte sizin için neyin doğru olduğuna karar verebilirsiniz.

Kemoterapi ilaçları nasıl veriliyor?

Kemoterapi ilaçları aşağıda sıralanan farklı yollarla verilebilir:

• Kemoterapi kremleri. Kremler veya kemoterapi ilaçları içeren jeller, bazı cilt kanseri türlerinin tedavisi için cilde uygulanabilir.
• Vücudun bir bölgesinin tedavisi için kullanılan kemoterapi ilaçları. Kemoterapi ilaçları doğrudan vücudun bir bölgesine verilebilir. Örneğin, kemoterapi ilaçları karın (intraperitoneal kemoterapi), göğüs boşluğu (intraplevral kemoterapi) ya da merkezi sinir sistemine (intratekal kemoterapi) doğrudan verilebilir. Kemoterapi ayrıca mesane (intravezikal kemoterapi) içine üretra yoluyla da verilebilir.
• Doğrudan kansere verilen kemoterapi. Kemoterapi doğrudan kanserin bulunduğu ya da ameliyattan önce bulunduğu bölgeye uygulanabilir. Örneğin, kemoterapi ilaçları bir tümör içine enjekte edilebilir. Veya kemoterapi ilaçları içeren ince disk şeklindeki implant, ameliyat sırasında tümörün yanına yerleştirilebilir. İmplant zamanla parçalanarak kemoterapi ilaçlarını serbest bırakır.
• Kemoterapi infüzyonu. Kemoterapi, çoğunlukla bir damar içine (intravenöz) infüzyon (zerk etme) olarak verilir. İlaçlar kolunuzdaki bir damara bir tüp bağlayarak ya da göğsünüzdeki bir damara bir cihaz bağlayarak verilebilir.
• Kemoterapi hapları. Bazı kemoterapi ilaçları hap veya kapsül şeklinde alınabilir.
• Kemoterapi enjeksiyonları. Kemoterapi ilaçları bir iğne ile enjekte edilebilir.

Kemoterapi ne sıklıkta alınır?

Doktorunuz kemoterapi tedavilerinin ne kadar sıklıkta yapılacağını alacağınız ilaçlara, kanserinizin karakteristik özelliklerine ve her tedaviden sonra vücudunuzun toparlanabilme özelliğine göre belirler. Kemoterapi tedavisi programları değişiklik gösterebilir. Kemoterapi tedavisi sürekli olabilir veya tedavi süreleri ve ardından iyileşmeniz için dinlenme süreleri şeklinde değişerek devam edebilir.

Kemoterapi tedavisi nerede alınır?

Nerede kemoterapi göreceğiniz durumunuza göre değişir. Kemoterapi tedavileri:

• Evde
• Doktor ofisinde
• Hastanede
• Bir ayakta kemoterapi ünitesinde verilebilir.

?

Sonuçlar

Sonuçlar

Kemoterapi tedavisi sırasında düzenli olarak doktorunuzla (onkolog) görüşmeniz gerekir. Çoğu kontrol edilebilir olduğu için doktorunuz herhangi bir yan etki olup olmadığını soracaktır.

Durumunuza bağlı olarak, aynı zamanda kemoterapi tedavisi sırasında kanserinizin izlenmesi için tarama ve diğer testlere tabi olabilirsiniz. Bu testler doktorunuza kanserin tedaviye nasıl yanıt verdiğiyle ilgili fikirler verir ve tedaviniz buna uygun olacak şekilde değiştirilebilir.

?