• İçindekiler
• Nedir
• Teşhis Vakti
• KOAH?la Yaşamak
• Egzersiz ve Beslenme
• KOAH''ta Tıbbi Tedavi
• Doğru Tedavi

Nedir

KOAH hastalığı ciğerlerin sigaraya, bazen de hava kirletici maddelere, kimyasallara veya toza aşırı derecede maruz kalmaktan hasar görmesiyle ortaya çıkar. Hastalığın gelişiminde genlerin de rolü olabilir.

KOAH hava kanallarının kısmen kapanmasına neden olarak nefes almayı çok zor hale getirir. Hastalığın akciğerde neden olduğu hasar geri döndürülemez, KOAH’ın tedavisi yoktur. Fakat bu hastalığı yavaşlatmak, daha uzun, daha kaliteli bir hayat sürmek için yapabileceğiniz çok şey var.  

Teşhis Vakti

KOAH’ı teşhis etmek karmaşık bir süreç değildir. Tıbbi geçmişiniz, fiziksel muayene ve kolay, acısız bir nefes testi olan spirometri, teşhisi doğrulayabilir. Spirometre denilen bir makine ciğerlerinizin ne kadar hava tutabileceğini, derin bir nefes aldıktan sonra ciğerlerinizin havayı ne kadar hızlı üfleyebileceğini ölçer. Diğer olası nedenleri kaldırmak veya tedavi planı geliştirmek için fazladan testlere ihtiyaç duyabilirsiniz.

Genelde, KOAH’ı olan insanlar teşhis konuluna kadar epey beklerler, nefes alışverişleri iyice zorlaşmıştır ama bunu gidermenin yolunu da öğrenirler.

Genellikle, aşırı hareketle ortaya çıkan nefes darlığı dışında doktoru ziyaret etmenize neden olabilecek diğer KOAH belirtileri öksürük, ciğerlerde ötme, bir türlü kurtulamadığınız aşırı balgam veya göğüste sıkışmadır.

Ortaya çıkan belirtilerden dolayı insanlar sık sık, “Yaşlanıyorum, biraz kilo aldım,” diye düşünür. Fakat kendilerine söylenen şey, “Hayır, bu gerçek bir hastalık,” lafıdır. Bu yüzden KOAH teşhisi genellikle insanlar için nahoş bir sürpriz olur.

Ayrıca başka insanların ne düşüneceği kaygısı şoka eklenir. Teşhis konulan birçok insan sigara içiyordur, bu yüzden “Kendim ettim kendim buldum,” diye bir düşünce hakimdir. Tam da bu yüzden kabul edilmesi zor bir haberdir.

Birçok hasta, esas KOAH hastalıklarının ikisinin, kronik bronşit ve amfizemin de kendinde olduğunu öğrenir.

KOAH ne zaman teşhis edilir

Kronik bronşit, hava kanallarının şişmesi ve iltihaplanmasına neden olur. Bu durum hava kanallarını daraltarak yeterli miktarda havanın ciğerlere ulaşmasını engeller. Kronik bronşit aşırı balgam üretimine de neden olur ki aşırı balgam öksürüğe ve havanın ciğerlere giriş çıkışında sorunlara yol açar. Hastanın birbirini takip eden iki yıl boyunca, başka bir akciğer rahatsızlığı olmaksızın üç ay boyunca sıklıkla öksürük ve balgam şikayeti varsa kronik bronşit teşhisi konur.

Amfizem, ciğerlerdeki birçok hava torbasına zarar verir. Normalde bu küçük balon benzeri yapılar, ciğerlerinizden kanınıza ve kanınızdan ciğerlerinize hava akışını sağlar. Hava kanalları normalde elastiktir ve havayla dolduklarında esner. Hava verdiklerinde tekrar eski hallerini alır. Amfizem dolayısıyla hava torbacıklarının hasar görmesi havanın ciğerlerden dışarı atılmasını zorlaştırır, hava kanallarının çökmesine neden olur ve zor nefes almaya yol açar.

KOAH?la Yaşamak

KOAH’la Yaşamak

Teşhisten sonra hastanın hayatı çeşitli biçimlerde değişir. Birçok hasta, “Her şey daha fazla vakit alıyor, yetişemiyorsunuz,” diye, diğerleriyse “Çok basit şeyleri yapmak, duş almak, giyinmek, şöyle bir dışarı çıkmak bile muazzam çaba gerektiriyor ve nefesiniz yetmiyor. Sonunda hazır olduğunuzda da artık hevesiniz kaçmış oluyor. Hatta birçok insan, bir şey yapmaktan vazgeçiyor,” diyerek şikayet eder.

KOAH sinsice ilerleyen bir hastalıktır, insanları yavaş yavaş fiziksel etkinlikten koparır. Nefessiz kalmak çok kötü bir duygudur, bu yüzden insanlar nefeslerini kesecek faaliyetlerden uzak dururlar. Bir süre sonra evden çıkmaz, seyahat etmek istemezler; bu durum yaşam kalitelerini oldukça değiştirir.

Egzersiz ve Beslenme

Egzersiz ve beslenmeyle KOAH hastalığını idare etmek

Hastalığı idare edebilmek için atılabilecek en iyi adım, kaçarınız yok, sigarayı bırakmaktır.

Sigarayı bırakmak, hastalığın doğal gelişimini değiştirdiği kesin olan tek etkendir.

Kısa süre içinde insanlar neredeyse anında kendilerini daha iyi hisseder. Uzun dönemdeyse ciğer fonksiyonlarındaki kötüleşme yavaşlar. Sigarayı bırakmak insanın ömrüne yıllar ekler.

Akciğer rehabilitasyonu da KOAH’la birlikte yaşayan insanların tedavi planının büyük bir parçasıdır. Sağlık alanından birçok uzman, doktorlar, solunum terapistleri, lisanslı diyetisyenler ve hemşireler beslenme, bilgi ve hastalık yönetimi kaynakları ve egzersiz rehberliği konularında danışmanlık verebilir.

Beslenme ve egzersiz başarılı bir KOAH yönetimi için şarttır.

KOAH’ı olan bir insan sadece nefes alıp vermek için normal bir insandan 10 kat fazla kalori harcar. KOAH’ı olan insanların enerjilerini korumak, enfeksiyonları engellemek ve nefes kaslarını güçlü tutmak için yeterli kalori almaya ihtiyacı vardır.

Özel nefes alıp verme alıştırmalarını içeren egzersizler, her ne kadar nefes darlığı yaşayan bir insan için mantıksız görünse de birçok açıdan faydalı olabilir. KOAH’ı olan bir insan için egzersizlerin faydalarından bazıları şunlardır:

• Vücudunuzun oksijeni daha iyi kullanmasını sağlar.
• Nefesinizi güçlendirir ve diğer belirtileri azaltır.
• Kalbinizi güçlendirir, kan tansiyonunuzu düşürür ve kan dolaşımınızı kuvvetlendirir.
• Enerjinizi artırır, daha etkin kalmanızı mümkün hale getirir.

KOAH''ta Tıbbi Tedavi

KOAH için tıbbi tedavi ve ameliyat

KOAH tedavisindeki gelişmeler bu hastalıktan mustarip olanlar için büyük farklar yaratmıştır. Bugün doktorlar KOAH için iki çeşit ilaç tavsiye eder. Bronş genişleticiler hava yolları etrafındaki kasları gevşetirlerken, kortikosteroidler hava kanalı iltihaplanmalarını azaltabilir.

Oksijen terapisi ölüm riskini ciddi biçimde azaltmıştır. Bu terapi genellikle havadan yeterli oksijeni kendi başına alamayanlara uygulanır. Oksijen terapisi kalbi ve kasları güçlendirir, kaslarınız güçlenince de daha çok şey yapabilirsiniz.

Şiddetli KOAH hastaları için ameliyat da bir seçenektir. Nadir durumlarda bir cerrah akciğer nakli yapıp donörden gelen sağlıklı akciğerle hastalıklı olanı değiştirebilir. Ciğer alma ameliyatı ciğer dokusunun hasarlı bölümlerini çıkarmak için yapılır. Gelecekte bu ameliyat şimdi olduğu gibi açık ameliyat şeklinde değil de minimum invazif (düşük oranda riski olan) yöntemlerle yapılabilir. Klinik araştırmalar halihazırda bunu ve KOAH tedavisini geliştirmenin diğer yollarını araştırıyor.

Doğru Tedavi

Hak ettiğiniz KOAH tedavisini almak

Teşhisten korkanlar orada bir yerlerde etkili tedaviler olduğunu bilmelidir. Doğru tedaviyi alıp almadığınızı değerlendirmek, doğru tedaviyi alıyorsanız buna devam etmek oldukça mantıklıdır.

Sizin için normal olmayan bir nefes darlığı yaşadığınızda bunu doktorunuza bildirin. Bunu ne kadar erken fark ederseniz sigarayı o kadar hızlı bırakabilir, hastalığın ilerlemesini o kadar hızlı yavaşlatır ve daha uzun bir hayat yaşarsınız.

Her kronik hastalıkta olduğu gibi burada da olumlu tutumu korumak çok büyük önem arz eder.

Tutum her şeydir. Ciddi bir hastalık mı? Kesinlikle. Ama ölüm fermanı değil.