• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Testleri
• Tedavisi
• Takip
• Önleme

Nedir

Nedir?

Dermatit bir çeşit deri iltihaplanmasıdır. Kontakt dermatitse deride yabancı nesnelerle temastan kaynaklanan bir çeşit bölgesel lekelenme veya zedelenmedir. 

Birçok kişide kontakt dermatite neden olan maddeler zehirli sarmaşık gibi bazı zehirli bitkiler, belli bazı yiyecekler, belli solüsyonlar, deterjanlar, kozmetik ürünleri, parfümler, endüstriyel kimyasallar ve lateks lastiklerdir.

 

Sebepleri

Sebepleri

İki çeşit kontakt dermatit vardır; alerjik ve zedeleyici.

• Bütün alerjik reaksiyonlarda olduğu gibi kontakt dermatit de bağışıklık sistemindeki bir reaksiyondan kaynaklanır.

 Bağışıklık sistemi bazı yabancı maddelere, genellikle de bir hayvan veya bitki proteinine karşı aşırı reaksiyon gösterir. Bağışıklık sistemi bu alerjene karşı antikorlar geliştirmek üzere aktive olur. Bu aşırı reaksiyona da sıklıkla hipersensetivite (aşırı hassasiyet) reaksiyonu denir.

• İmünoglobium E veya igE denilen bu antibadi mast hücresi denilen hücrelerde depo edilir.
• Antikorlar, alerjenlerle temas ettiklerinde medyatör denilen hormon ve kimyasalların salınımını hızlandırır. Histaminin, medyatörlere bir örnektir.
• Alerjik reaksiyonların belirtilerine neden olan işte bu medyatörlerdir, bu da kaşıntılı kızarıklıklar şeklinde ortaya çıkar.
• Alerjik kontakt dermatitte bulunduğunuz yerde derinize değen bir yabancı maddeye karşı sizde deri reaksiyonu meydana gelir. Alerjik reaksiyonların çoğundan farklı olarak tetikleyici içerden değil dışarıdandır.  
• Bu etkenlere ilk defa maruz kalmanız sizde kızarıklığa sebep olmaz. Ancak, deriniz hassas hale gelir bu yüzden reaksiyon bir sonraki temasta meydana gelir. Şayet bir ajana ilk defa maruz kaldığınızda temasta reaksiyon gösterme eğiliminiz olursa, siz daha önce farkında olmadan aynı şeye maruz kalmışsınız demektir.
• Dermatite neden olan yaygın bitki alerjenleri zehirli sarmaşık, zehirli meşe ve zehirli sumaktır.
• Saç boyaları ya da güçlendiricileri, takılarda ve kemer tokalarında bulunan nikel gibi metaller, dericilikte kullanılan tabaklama ajanları, lateks lastik, narenciye meyveleri gibi başka birçok madde de alerjik reaksiyona özellikle de soyulmalara neden olur.
• Sabun, şampuan, losyon, parfüm ve kozmetik ürünlerindeki kokular da alerjik reaksiyona yol açabilir.
• Hatta deriye uygulanan belli ilaçlar da dermatite neden olabilir.
• Derinize doğrudan zarar veren maddelerle temastan kaynaklanan tahriş edici temaslar.
• Madde deride ne kadar uzun süre kalırsa reaksiyon o kadar ağır olur.
• Endüstriyel kimyasal temizleyiciler ve çözücüler de bu soruna neden olabilir.
• Deterjan gibi ev temizlik ürünleri dermatite neden olabilir.
• Kendisinde egzama gibi başka cilt problemleri bulunan kişiler kontakt dermatite en çok yatkın olanlardır.

 

Belirtileri

Belirtileri

Alerjik kontakt dermatitin zedeleyici kontakt dermatitten ayrı bir şey olduğunu söylemek zordur. Alerjik kontakt dermatit genellikle tetikleyicinin dokunduğu yerde kalırken, zedeleyici kontakt dermatit ciltte daha fazla yayılma eğilimi gösterir.

• Reaksiyon genellikle kırmızı bir leke şeklinde olur. Tahriş edici kontakt dermatitte hemen ortaya çıkar ama alerjik kontakt dermatitte bazen tetikleyici maruz kaldıktan sonra bir iki gün kendini göstermez.
• Cildiniz kabarabilir veya sizde ürtiker denilen kırmızı lekeler görülür.
• Cildiniz kaşınacak, belki de yanacaktır. Zedeleyici kontakt dermatit kaşıntıdan ziyade ağrılı olur.
• Zedeleyici kontakt dermatit sıklıkla tahriş edicileri barındıran lavabo gibi yerlerde kalmış olan elleri etkiler.
• Reaksiyon başladığında tamamen iyileşmesi yaklaşık dört hafta alabilir.

Doktora ne zaman gitmeli

Şayet lekelerinizde kişisel bakımdan sonra birkaç gün iyileşme olmaz ya da lekeler yayılmaya devam ederse, doktorunuzla görüşün.

Kaşıntılarınız ağır olur ve aynı gün doktorunuzla görüşemezseniz, hastanenin acil servisine gidin.

 

Testleri

Testler

Doktorlar kontakt dermatiti, belirtilerinizden ve fiziki muayene yaparak teşhis ederler, kan testi ve röntgene ihtiyaç olmaz.

Tedavisi

Tedavisi

Kontakt dermatit vakaların çoğunda tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

Evde Tedavi

• Tetikleyiciye dokunmaktan sakının.
• Maruz kaldıktan hemen sonra yapılırsa, sabun ve ılık suyla yıkamak saldırgan maddeyi ya uzaklaştıracak ya da pasif hale getirecektir.
• Kabarma olursa, günde üç defa 30’ar dakika süreyle soğuk kompres uygulanması faydalı olur.
• Kalamin losyonu ve soğuk yulaf banyosu kaşıntıyı hafifletebilir.
• Difenhidramin gibi ağızdan alınan antihistamininler de kaşıntının dinmesine de etkili olabilir.
• Antihistaminin losyonlarını cilde uygulamayın çünkü sizde bizzat losyondan kaynaklanan alerjik kontakt dermatit olabilir.
• Nispeten küçük bir alanı kaplayan hafif vakalar için reçetesiz olarak alınacak hidrokortizon kremi yeterli olabilir.

Tıbbi Tedavi

Tedavi, genellikle lekeler kendi kendine kaybolana kadar belirtilerin hafifletilmesinden ibarettir.

İlaç Tedavileri

• Kortizonlar
• Belli bir alandaki iltihaplanmayla mücadele etmek için reçeteyle alınacak hidrokortizona benzeyen kortikosteroit ilaç tedavisi faydalı olabilir. Bu ilaçlar cilde krem ve merhem şeklinde uygulanabilir.
• Şayet reaksiyon cildin daha geniş bir kısmını kaplar veya daha ağır olursa, tablet veya enjeksiyon yoluyla alınacak kortikosteroit tavsiye edilebilir.
• Antihistamininler: Şayet reçetesiz olarak alınan destekler kafi gelmezse, reçetelyle alınacak antihistamininler verilebilir.

Takip

Takip

İltihaplanmayı kötüleştirebilecek kaşınmalardan sakının.

Belirtiler kaybolana kadar kişisel bakıma devam edin.

Şayet doktorunuz tarafından tedavi edilmişseniz, tavsiye edilen tedavileri tamamlayın.

Ağızdan kortizon ilaçları alıyorsanız, ilacı tamamen bitirin aksi takdirde lekeler geri dönebilir. Reaksiyonunuzun şiddetine bağlı olarak ilaçları üç ila beş günlük ya da en fazla dört haftalık alıyorsunuzdur.

Şayet dermatitiniz sıklıkla tekrarlıyorsa sebebi belirlemek için bir alerji uzmanına gidebilirsiniz.

Önleme

Önleme

Dermatite neyin sebep olduğunu biliyorsanız tetikleyiciden uzak durun. Şayet tetikleyiciden tamamen uzak duramıyorsanız, cildinizi bu tetikleyiciye karşı koruyacak adımlar atın.

Uzun gömlek veya uzun pantolon gibi koruyucu kıyafetler giymek eldiven takmak cildinizi alerjen ve tetikleyicilerden korumanıza yardımcı olabilir.

Korunma bilhassa bir sanayi ortamında önemlidir fakat zehirli sarmaşıktan çimenlere, bahçe kimyasallarından temizleyici ve çözücülere kadar başka zehirli maddelere temas etme ihtimalinin bulunduğu açık hava işlerinde de korunmak önemlidir.

Açık havada vakit geçirirken zehirli sarmaşık, zehirli meşe ve somak gibi bitkilere karşı dikkatli olun.

Bu gibi bir etkiye maruz kalırsanız, leke gelişmesini önlemek için derhal sabun ve ılık suyla temizlenin.

Sizde sıklıkla dermatit meydana geliyorsa ve buna neyin sebep olduğunu da bilmiyorsanız, bir alerji uzmanına gidebilirsiniz.

• Alerji uzmanı, alerjiye neyin sebep olduğunu anlamak için size sorular soracaktır.
• Sorular sebebi ortaya çıkarmazsa, tetikleyici belirlemek için testler yapacaktır.
• Daha sonra tetikleyiciden uzak duracak adımlar atabilirsiniz.

Şayet kontakt dermatite neden olan madde uzaklaştırılmışsa ve siz bir daha buna maruz kalmazsanız, lekeleriniz muhtemelen iki hafta içinde kendi kendine kaybolacaktır. Belirtiler de kısa zamanda tedaviyle ortadan kalkacaktır. Sebebi ortadan kaldıramaz yahut tedavi olmazsanız, belirtileriniz kronik hale gelir.