Melanom

Hiç kimse melanoma tam olarak neyin neden olduğunu bilmemektedir. Doktorlar nadiren kişinin neden melanom geliştirdiğini açıklayabilmekte; bazıları ise hiçbir şekilde açıklayamamaktadır.

Ancak araştırmalar, bazı risk faktörleri taşıyanların diğerlerinden daha fazla melanom geliştirme riskine sahip olduğunu göstermiştir. Risk faktörü, bir kişinin bir hastalığı geliştirme şansını yükselten herhangi bir şeydir. Yine de bu hastalığı olan kişilerin bilinen hiçbir risk faktörü yoktur.

Araştırmalar, melanoma ilişkin aşağıdaki risk faktörlerini bulmuştur:

Risk Faktörleri

  • Displastik nevüs: Displastik nevüsün sıradan benlere göre kanserli olma riski daha yüksektir. Displastik nevüs yaygındır ve çoğu insanda bu anormal benlerden bulunur. Diğerlerine göre daha fazla risk taşımaktadır. Risk, özellikle hem displastik nevüs hem de melanom geçmişi olan ailelerden gelen kişiler için oldukça yüksektir.
  • Çok fazla (50’den fazla) sıradan ben: Çok fazla benli olmak, melanom geliştirme riskini arttırır.
  • Açık ten: Melanom, kolaylıkla yanan veya çillenenaçık tenli insanlarda koyu tenli olanlara göre daha sık görülmektedir (bu kişiler genellikle kızıl saçlı veya sarışındır ve mavi gözlüdür). Beyaz insanlar genellikle siyahlardan daha sık melanoma yakalanmaktadır; bunun muhtemel sebebi de açık renkli tenin güneşten kolaylıkla zarar görebilmesidir.
  • Kişisel olarak melanom veya cilt kanseri geçmişinin olması: Melanom tedavisi görmüş olan kişilerin ikinci kez geçirme riski yüksektir. Bazı kişiler ikiden fazla melanom geçirebilmektedir. Genel cilt kanserlerinden (bazal hücreli karsinom veya yassı hücreli karsinom) bir veya daha fazlasını geçirmiş olanlar, yüksek melanom riski altındadır.
  • Ailede melanom geçmişinin olması: Melanom bazen ailelerde gelişir. Yakın akrabaları arasında bu rahatsızlığı geçirmiş olan bir veya daha fazla kişi olanlar yüksek risk altındadır. Melanomu olan tüm hastaların yaklaşık yüzde 10’unun ailesinde bu rahatsızlık bulunmaktadır. Melanom bir ailede görüldüğü zaman, tüm aile üyelerinin düzenli olarak doktora muayene olması gerekmektedir.
  • Zayıflayan bağışıklık sistemi: Belirli kanserlerden, organ naklinden sonra verilen bazı ilaçlardan veya HIV’den dolayı bağışıklık sistemi zayıflamış olan insanlar, yüksek derecede melanom geliştirme riski taşımaktadır.
  • Şiddetli, yoğun güneş yanıkları: Çocuk veya genç olarak en az bir kez şiddetli güneş yanığı geçirmiş olan insanlar yüksek derecede melanom geçirme riski altındadır. Bundan dolayı doktorlar, çocukların cildinin güneşten korunması gerektiğini önermektedir. Bu gibi bir koruma, yaşamın ilerleyen dönemlerinde melanom riskini azaltabilir. Yetişkinlikte güneş yanıkları da melanom riskini arttıran bir faktördür.
  • Ultraviyole (UV) radyasyonu: Uzmanlar, dünya çapında melanomda görülen artışın sebebini güneşin altında geçirilen zamanın artmasına bağlamaktadır. Bu hastalık aynı zamanda güneşten çok fazla UV ışını alan alanlarda yaşayan insanlarda daha yaygın olarak görülmektedir. Örneğin Amerika’da melanom, Teksas’ta, güneşin o derecede güçlü olmadığı Minnesota’da olduğundan daha yaygın olarak görülmektedir. Güneşten gelen UV radyasyonu cildin erken yaşlanmasına neden olur ve cildin zarar görmesi de melanoma neden olur. UV radyasyonunun yapay kaynakları, örneğin ultraviyole lambaları ve solaryum makineleri de cildin zarar görmesine ve melanom riskinin artmasına neden olabilir. Doktorlar, insanları UV radyasyonuna maruz kalmayı sınırlamaları ve yapay kaynaklardan uzak durmaları konusunda teşvik etmektedir.

Öneriler

Doktorlar, kişilerin UV radyasyonunun neden olduğu melanom riskini engellemeye ve azaltmaya yardımcı olacak engeller almasını önermektedir:

  • Mümkün olduğunca güneşe (10:00 – 16:00 arası) maruz kalmaktan kaçının. Gölgeniz sizden kısa olduğunda kendinizi güneşten korumanız gerektiğini hatırlayın.
  • Dışarı çıkmanız gerekiyorsa, uzun eldivenler, uzun pantolonlar ve geniş kenarları olan bir şapka kullanın.
  • İnce kıyafetlerden, sinek tellerinden ve pencerelerden girebilen UV radyasyonuna karşı kendinizi koruyun.
  • Kum, su, kar ve buzdan yansıyan UV radyasyonuna karşı kendinizi koruyun.
  • Cildinizi, güneşten koruma faktörü içeren bir losyon, krem veya jel kullanarak koruyun. Çoğu doktor, özellikle ultraviyole ışınlarının tüm çeşitlerini yansıtan, emen ve/veya dağıtan güneş kremlerinin, melanomu engellemeye yardımcı olabileceğine inanmaktadır. Bu güneşe karşı koruma ürünleri “geniş spektrumlu içerik” olarak etiketlenmiş ürünlerdir. Güneşe karşı koruyan ürünler, güneşten koruma faktörlerine göre (GPF) sınıflandırılmaktadır. GKF ne kadar yüksek olursa, güneş yanıkları o kadar engellenir. GFK 2 ila 11 arasında olan ürünler, güneş yanıklarına karşı en az korumayı sağlar. 12 ila 29 GKF olan ürünler güneş yanıklarına karşı ortalama korumayı sağlar. 30 veya daha yüksek koruma faktörlü olanlarsa güneş yanıklarına karşı en yüksek korumayı sağlar.
  • UV-emici lensleri olan güneş gözlüklerini kullanın. Etiket, lenslerin UVA ve UVB radyasyonunun en az yüzde 99’unu engelleyen lensler olduğunu belirtmesi gerekmektedir. Güneş gözlükleri hem gözleri hem de göz çevresindeki cildi korumaya yardımcı olabilir.

 

Melanom geliştirme konusunda endişesi olan insanlar, doktorlarıyla hastalık, dikkat edilmesi gereken semptomlar ve kontroller için uygun olan program hakkında doktorlarıyla görüşmelidir. Doktorun önerisi, kişinin kişisel ve ailevi geçmişine, tıbbi geçmişine ve diğer risk faktörlerine dayanacaktır.
İLGİLİ MAKALE

Göz Melanomunun Risk Faktörleri Nelerdir?

Op. Dr. Korkut ARSLAN

İyi günler doktor bey ben ilk dusukten sonra bu testi yaptırdım sonuç ise soyle bana yorumlar misiniz Faktör II G20210A (mutasyon saptanmamistir ) Fak... devamı