• İçindekiler
• Nedir
• Nasıl Kullanılır
• Nasıl Anlaşılır
• Nasıl Etkiler
• Komplikasyonlar
• Tedavi

Nedir

Nedir?

Metamfetamin, yapı itibariyle amfetaminle benzerlik gösteren bir merkezi sinir sistemi uyarıcı ilaçtır. İstismara açık olması nedeniyle yalnızca özel reçeteyle alınabilir. Metamfetamin doktor tarafından reçeteye yazılabiliyor olmasına rağmen, tıbbi kullanımı sınırlıdır ve dozu da uyuşturucu olarak alınanlardan daha düşüktür. Ülkede uyuşturucu olarak kullanılan metamfetaminin çoğu yabancı ülkelerden gelir; ülkedeki küçük laboratuarlarda da üretilebilmesine ve laboratuarlardaki insanlara, komşulara ve çevreye zarar vermesine rağmen büyük laboratuarlarda üretilir.

Nasıl Kullanılır

Metamfetaminin uyuşturucu olarak nasıl kullanılır?

Metamfetaminin beyaz, kokusuz, tadı acı kristalli su ya da alkol içinde kolayca çözülebilen bir toz olup ağızdan, burundan çekilerek, iğneyle enjeksiyon şeklinde ya da duman şeklinde kolayca alınabilir. 

Nasıl Anlaşılır

Metamfetaminin kullanımı nasıl anlaşılır?

Hayatınızdaki bir kişinin metamfetaminin bağımlısı olduğundan endişe ediyor musunuz? Artık fakir, kırsal kesimde yaşayanların ilacı olmaktan çıkıp nüfusun her kesimini içine almış bulunuyor. Metamfetaminin kullanımının hızla yayılmasının kendine özgü birkaç sebebi var.

• Metamfetaminin geleneksel olarak kaçakçılık yapmayı gerektirmez.
• İlacın üretiminde kullanılan maddeler son zamanlara kadar halkın kolayca ulaşabileceği şekilde bulunuyordu. (bazı temizlik maddeleri, pil asitleri, boya tinerleri, iyodin, efedrin ve psödoefedrin gibi). Yalnızca son günlerde hükümet iç piyasada metamfetamin üretimini azaltmak amacıyla psödoefedrin maddesinin serbestçe satılmasını önlemek için belli sınırlamalar getirdi.
• Metamfetamin, kullanıcılar tarafından düşük fiyatlarla elde edilebilir.
• Metamfetaminin aslında oldukça bağımlılık yapan bir ilaçtır ama daha az bağımlılık yaptığı ve eroinden daha az zararlı olduğu zannedilir.

Ne derece bağımlılık yapar? Metamfetaminin (doğal yollarla stresli bir olayın tetiklediği kalp atışını hızlandırarak ve enerjiyi artırarak) norepinferin dopamin (mutluluk duymanızı sağlar) salgılanmasını harekete geçirir. Her ilaç beynimizin dopamin salgılamasını etkiler ve ilaç kullanımıysa dopamin salgılanmasını harekete geçiren yegane faaliyet değildir; cinsellik, yiyecek tüketimi, yapmaktan hoşlandığımız pek çok aktivite farklı seviyelerde dopamin salgılanmasına yol açar. Cinsel ilişki dopamin salgılanmasına iki katına, kokainse üç katına çıkarırken, metamfetamin dopamin seviyesini normalin 12 katına yükseltir. 

Sağlık güvencesinin bulunmaması ve yeteri kadar paraya sahip olmamak insanların ilaç rehabilitasyonuna başvurmasını engeller. Fakat imkanları çok kıt olanlar için bile metamfetamin tedavi seçenekleri vardır.

Aşağıda, bir kişinin metamfetamin bağımlısı olabileceğine dair işaretler bulunuyor:

• Saplantılı hareketli davranışlar: Bir uyarıcı olarak metamfetamin kullanıcıların saplantılı zorlayıcı rahatsızlıklarla ilişkili el yıkama hareketleri gibi davranışlar göstermeye başlamasına yol açar. Metamfetamin kullanıcıları bazen bir işi tekrar tekrar yaparlar.
• Konuşkanlık: Metamfetamin kullanıcıları sürekli havadan sudan muhabbetlere girerler.
• Genişleyen göz bebekleri ve sürekli olarak hareket halinde olan gözler
• Sık terleme: Metamfetamin vücut sıcaklığını artırır. Aşırı metamfetamin bağımlılığı ve aşırı doz alınması durumunda vücut sıcaklığı beyne hasar verecek, hatta ölüm yol açacak kadar yükselir.
• Diş çürümesi (yaygın olarak metamfetamin ağzı olarak da bilinir): Uzun süre metamfetamin kullanımı sinirsel olarak diş gıcırdamasına, tükürük eksikliğine ve hijyen eksikliğine yol açar. Bunun sonucu da dişlerde meydana gelen hızlı çürümedir.
• Derinin yara bere içinde kalması sıklıkla çabuk iyileşen yaraların meydana gelmesi: Yalnızca metamfetamin doğal olarak vücudun küçük enfeksiyonları bertaraf etme kabiliyetini engellemez, aynı zamanda bağımlının kanayıncaya derisiyle sinirli şekilde uğraşmasına yol açar. Kronik metamfetamin bağımlıları sıklıkla tenlerinin altında gezinen böcekler olduğu yönünde halüsinasyonlardan mustarip olurlar.
• Kilo kaybı: Kilo kaybı amacı, trajik şekilde metamfetamine başlamak için de bir motivasyon olur. Fakat devam eden metamfetamin kullanımı sağlıksız ve aşırı kilo kayıplarına neden olabilir. Çoğu kişinin daha iyi görünmek için aldığı ilaçlar sonunda görmeye bile katlanamayacağınız şekilde fiziksel bozulmalara neden olur.
• Günler ve hatta haftalar süren uykusuzluk: Komşunuz, oda arkadaşınız veya aile üyelerinden biri, sinir olduğunu gözlemlediğiniz bir zaman diliminde uykusuz kalıyor, yukarda belirtilen aşırı enerji hareketlerini yapıyorsa bunun sebebi bariz şekilde metamfetaminin kullanımı olabilir. Metamfetamin kullanımı kendini kullanıcının tekrarlayan dozlar alıp günlerce uyuduğu dalgalanmalar şeklinde gösterir.
• İşe gitmeme, günlük rutinlerden uzaklaşma: Bu tür dalgalanmaları kaçınılmaz çöküntü takip eder. Kullanıcı uzun sürelerle uyuyacak ve vücudu enerjiyi boşaltacaktır.
• Depresyon: İlaç kullanmadıkları dönemde ilaç bağımlısı bir genellikle depresyondan mustarip olur.
• Tehlikeli cinsellik: Çalışmalar metamfetamin kullanımıyla tehlikeli cinsellik arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Çünkü metamfetamin libidoyu güçlendiren ve düşünme yeteneğini azaltan bir ilaçtır. Tahrik ve cinsel faaliyet saatlerce sürse de kronik metamfetamin kullanıcısı cinsellikte zirveye ulaşma kabiliyetini kaybedecektir.
• Yoğunlaşamıyor ve düşünemiyor göründükleri bıkkınlık: Metamfetamin bırakılmasını zorlaştıran sebeplerden birisi de kullanıcının ilacı bırakması kendini daha az akıllı, daha yavaş ve zihinsel faaliyetleri yerine getiremiyormuş hissetmesidir. Bunun verdiği bitkinlikle kullanıcıların çoğu bırakmak istedikleri halde, daha iyi olabilmek için kullanmak zorunda olduklarını düşünürler. Acı gerçek şu ki ilacın bu parlak yan etkisi birkaç ay, belki de bir yıldan fazla sürer.
•  Güçlü kokuları fark etme: İnsanların metamfetamin dumanına benzettikleri, bazen tatlı (bir hava temizleyicisi gibi),  bazısı bir yanmış yemek ya da kendini temizleyen fırın gibi)pek çok koku vardır. Diğerleri de kokuyu yanan bir kimyasal veya yanmış bir plastik kokusu gibi tarif eder. Saf olmayan metamfetamin duman olarak çekildiğinde yanık bir koku ürettiği söylense de, bunun sebebi benzetilen bu kokuların hiç birisi metamfetaminin asıl kokusundan dolayı değil ancak bunun yerine paranoyak kullanıcının bunu daha güçlü fark edilebilir başka bir kokuyla örtbas etme çabasından dolayıdır. Metamfetamin aslında kokusuzdur ve birçok kullanıcı tarafından duman olarak solunur; suda çözülüp enjekte edilir, tablet olarak yutulur, toz olarak alınır, makattan fitil olarak alınır ya da üreterden emilir. Fakat yeni tuhaf bir şeyin konusunu alırsanız, bunu araştırmalısınız çünkü bu, yakınlarda bir yerde metamfetamin kullanılmasının bir işareti olabilir.

Metamfetamin kullanımının bu işaret ve etkilerinin çoğu başka ilaç bağımlılıkları veya altında yatan bir ruh hastalığı bulunduğunu gösteriyor olabilir. Bu konuyla ilgilenmek için deri parçalanmaları, ağızdaki belirtiler, aşırı kilo kaybı ve psikopat davranışlar gibi en ağır ve ileri işaretlerin ortaya çıkmasını beklemeyin. Metamfetamin, hızlı bir şekilde bağımlılığa yol açar ve daha fazla doza ihtiyaç duyulmasına neden olur. Bağımlı tedrici olarak tüm haz alma kabiliyetini yitirir; ilacın narkotik tüm hoş etkileri kaybolup yerini zihin karışıklığına, donuk bir bilinç yeteneğine, paranoya ve fiziksel rahatsızlıklara bırakır. Kristal met, kristal, buz ve diğerleri adları her ne olursa olsun metamfetamin kalıcı beyin hasarları, şiddetli kalp rahatsızlıklarına ve sonunda ölüme yol açarak hayatları alıp yok eder.

Sizin yapabileceğiniz belki de bağımlının kendine zarar vermesini önlemek olabilir. Metamfetamin kullanıcılarına özgü davranış değişiklikleri fark ederseniz, kullanıcıya bağımlılığıyla yüzleşip üstesinden gelmesi hususunda yardımcı olmak için en iyi yolu bulmalısınız. İlaç bağımlılığı tedavi merkezlerinden profesyonel yardım talep edin ve ortak arkadaşlarınızdan ve tanıdıklarınızdan da destek isteyin. 

Nasıl Etkiler

Metamfetamin Beyni Nasıl Etkiler?

Metamfetamin beyin kimyasalı olan (nörotransmitter) dopaminin salgılanmasını artırıp yeniden yükselmesini engelleyerek bağımlılık yapan diğer uyuşturucuların çoğunun yaptığı mekanizmada olduğu gibi beyinde aşırı miktarda kimyasal bulunmasına yol açar. Metamfetaminin beyinde dopamin salgılama özelliği, birçok kullanıcının ilacı soluduktan, dumanla çektikten ya da enjekte ettikten sonra hissettiği aşırı bir keyif meydana getirir.

Kronik metamfetamin bağımlılığı beynin çalışma şeklini de değiştirir. İnsan beyni görüntülemesiyle ilgili çalışmalar, azalan motor becerileriyle ilişkili dopamin sistemi aktivitesi ve engellenen sözel öğrenmede değişmeler olduğunu gösterdi. Kronik metamfetamin bağımlıları üzerinde son günlerde yapılan çalışmalar da beynin duygu ve hafızayla ilgili alanlarında metamfetamin bağımlılarının birçoğunda duygusal ve zihinsel problemler olarak gözlenebilecek ağır yapısal ve fonksiyonel değişiklikler meydana geldiğini gösterdi.

Metamfetaminin tekrar tekrar alınması aynı zamanda beyindeki kimyasal ve moleküler değişimlerin de eşlik ettiği, elde olmadan ilaç arama ve kullanma şeklinde tarif edilebilecek kronik bir hastalık olan bağımlılığa yol açar. Bu değişimlerin bir kısmı metamfetamin bırakıldıktan sonra da uzun süre devam eder. Fakat bu değişimlerin bir kısmının ilacın alınmadığı uzun bir dönemde (1 yıl) tersine döndüğü de gözlenir. 

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

Az miktarda metamfetamin alınması bile kokain veya amfetamin gibi başka uyaranların meydana getirdiği artan uykusuzluk, aşırı fiziksel aktivite, iştahsızlık, fazla soluk alıp verme, hızlı kalp atışları, düzensiz kalp atışları, yüksek kan basıncı, vücut sıcaklığının artması (hipertermi) gibi fiziksel etkilere neden olur.

Metamfetaminin uzun süre kullanılmasıysa sağlık üzerinde aşırı kilo kaybı, ağır ağız ve diş sorunları, kaygı, zihin bulanıklığı, uykusuzluk, ruh hali bozuklukları ve şiddet içeren davranışlar gibi negatif etkilere yol açar. Kronik metamfetamin bağımlıları aynı zamanda paranoya, görsel ve işitsel halüsinasyon ve hezeyanlar (örneğin, cildin altında gezinen böcekler gibi) gibi psikiyatrik özellikler de gösterebilirler. 

HIV, hepatit B ve C bulaşması da metamfetamin kullanımının sonuçlarından biri olabilir. Nasıl alındığına bakılmaksızın metamfetaminin zehirleyici etkileri de karar verme yeteneğini ve insanların riskli cinsel davranışlar gibi güvenli olmayan davranışlara yönelmesine yol açabilir. İlacı enjekte eden kullanıcılar arasında birden fazla kişi tarafından kullanılmış olan kirlenmiş iğne, şırınga ve diğer enjeksiyon malzemeleri vasıtasıyla HIV/AIDS ve diğer enfeksiyon hastalıkları yayılabilir. Metamfetamin kullanımı aynı zamanda HIV/AIDS hastalığını ve bunun sonuçlarını da kötüleştirebilir. HIV pozitif plan metamfetamin kullanıcıları üzerinde yapılan çalışmalar, HIV pozitif metamfetamin HIV’in bu gruptaki insanlarda ilaç kullanmayan HIV hastalarına kıyasla daha büyük sinir hasarları ve zihinsel soruna neden olduğunu ortaya koymuştur. 

Tedavi

Tedavi

Günümüzde metamfetamin bağımlılığı için en etkin tedaviler kapsamlı davranış tedavileridir. Örneğin, bir davranış terapisi yaklaşımı olan ve davranış terapisi, aile eğitimi, bireysel danışmanlık, 12 adım destek programı, ilaç testi ilaçsız aktivitelerin teşvikini kombine eden Matriks Modeli’nin metamfetamin kullanımını azalttığı görülmüştür. Tedavi karşılığı somut teşvikler ve ilaçtan uzak durulmasını sağlayan durum yönetim tedavisinin de etkin olduğu görülmüştür. Metamfetamin bağımlılığını tedavi ettiği kanıtlanmış bir ilaç tedavisi yoktur ama bu alan hala araştırmalara açıktır.