Mevsimsel Grip Aşısı ve Burun Damlası

Her sene grip mevsiminde birçok insan, soğuk algınlığına yakalanır ve grip olur. Bazı yıllarda grip çok daha yaygın hale gelebilir. Çoğumuz gribe yakalandığımızda kendimizi mutsuz hissederiz çünkü baş ağrısı, ateş, soğuk algınlığı, üşüme, halsizlik ve bitkinlik bu hastalığın değişmez birer parçasıdır. Fakat bu hastalığa yakalanan insanların çoğu kendiliğinden iyileşir.

Ancak, küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik sağlık sorunu olanlar gibi bazı kişilerde, mevsimsel gribe bağlı komplikasyon riski vardır. Grip bakterileriyle ilişkili hastalıklardan dolayı her sene 200 bin insan hastaneye yatar ve ortalama 36 bin kişi hayatını kaybeder.

Grip, çok bulaşıcı olan grip virüsünden kaynaklanır. Ancak, mevsimsel gribe karşı korunmanın yolları vardır. Bunlardan en önemlisi her sene aşı yaptırmaktır.

Bu makalede, mevsimlik grip aşısıyla ilgili bilmeniz gerekenler açıklanıyor. Fakat bunun için ayrıca yapılan aşı sonucunda, 2009 yılından beri H1N1 domuz gribine yakalanan insan sayısında azalma görülmüştür.

Grip aşısı gribe neden olur mu?

İki tür grip aşısı vardır. Bunlardan biri iğne olarak yapılır, diğeriyse burun damlası olarak kullanılır. Bu aşılar cansız grip virüsü içerir. Bu yüzden her iki aşı da gribe neden olmaz. Bu aşılar, üç çeşit grip virüsü içerir. Aşılar vücudun bağışıklık sisteminde antikor oluşturur, bu da vücuda giren grip virüsünün gücünü yok eder.

Burun spreyi biçimindeki aşı sağlıklı, gebe olmayan, 2 ila 49 yaşındaki kişilere verilebilir. Herhangi bir kronik hastalığı olan veya bağışlık sistemi zayıf kişilere uygulanmamalıdır. Bu gruba, vücudun bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkları olan, ilaç ve terapiyle bağışıklık sistemleri zayıflayan kişiler de dahildir. Burun damlası biçimindeki aşıyı sizin veya çocuğunuzun kullanıp kullanamayacağına dair sorunuz olursa doktorunuzla tekrar konuşun.

Grip aşısı, 6 aylıktan 19 yaşına kadar olan çocuklara, hamilelere, 50 yaş ve üzeri kişilere, kronik tıbbi hastalıkları olanlara, huzurevinde kalan yaşlılara, yüksek grip riski taşıyan kişilere bakan veya onlarla yaşayanlara uygulanır.

Bu aşı, yumurtaya şiddetli alerjisi olanlara, bir önceki grip aşısına alerjik reaksiyon geliştirmiş olanlara veya önceden Guillain-Barré sendromu geçirmiş kişilere yapılmamalıdır.

İnsanlar her sene grip aşısına niçin ihtiyaç duyar?                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Grip aşısı her sene değişir, çünkü insanları etkileyen virüs türleri değişir. Bilim insanlarının ve kurumlarının yaptıkları çalışmalar sonucunda, bir sonraki sene aktif hale gelecek virüsler belirlenir. Böylece, o sene için üretilen aşılarda kullanılacak virüslerin türü de belirlenmiş olur. Bundan dolayı her sene kullanılan aşı, bir önceki sene kullanılandan farklıdır.

Grip aşısı ne kadar etkilidir?

Grip aşısı, gribi engellemede yüzde 80’e yakın bir oranda etkilidir. Aşı yapıldıktan iki hafta sonra, vücut gribe karşı direnç sağlar.

Aşıda kullanılan virüs, gribe yol açan bir virüs olmayabilir. Direnç kazanmadığınız bir virüsle karşılaştığınızda enfeksiyon alma ihtimaliniz vardır. Aşı yapıldıktan sonra grip olan kişilerin hastalığı daha hafif geçebilir ve kısa sürede iyileşebilir.

Grip aşısı kimlere yapılmalıdır?

Grip aşısı 6 ay ve üzerindeki çocuklara tavsiye edilir.

Ayrıca yüksek komplikasyon riski olan kişilere de uygulanabilir.

Bunlar:

• Kronik hastalığı olan kişiler
• Şeker, böbrek, kalp, akciğer hastalığı ve zayıf bağışıklık sistemi olan kişiler ki bunlara HIV hastaları ve kullandığı ilaçlar nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflamış hastalar da dahildir.
• Hamile kadınlar
• Huzur evinde kalanlar ve sağlık nedeniyle bakım altında bulunanlar
• Sağlık çalışanları
• Tropik bölgelere seyahat eden kişiler; nisanla eylül ayları arasında güney yarım küreye seyahat edecek ama aşılanmamış kişiler.
• 50 yaş ve üzerinde olanlar
• Hastabakıcılar
• Yüksek risk gurubundaki kişilerle temas halinde olanlar

Ayrıca her sene aktifleşen virüslere karşı korunmak için aşı iki doz halinde ve bir ay arayla yapılır.

Dokuz yaşından küçük çocuklarda ilk aşı, iki doz halinde ve bir ay arayla yapılır.

Grip aşısı yapılmaması gereken insanlar var mıdır?

Grip aşısının içindeki maddeler yumurta içinde ürer. Bundan dolayı, eğer bir insanın yumurta veya yumurta ürünlerine alerjisi varsa, grip aşısı olmamalıdır.

Grip aşısı olmaması gereken diğer kişilerse şunlardır:

• 6 aylıktan küçük bebekler
• Geçmişte grip aşısına veya burun damlasına şiddetli reaksiyon göstermiş olanlar
• Guillain-Barre sendromu olan kişiler
• Orta veya şiddetli derecede ateşli hastalığı olan kişilere de ancak iyileştiklerinde aşı yapılmalıdır.

Grip aşısı olmak için en uygun zaman nedir?

Grip aşısı genellikle sonbahar başında yapılmaya başlar. Nezleye karşı vücudun direnç geliştirmesi birkaç hafta sürer. Grip aşısı için en uygun zaman yakalandığında, aşı hemen yaptırılmalıdır. Fakat grip sezonu başlamadan aşılanmadıysanız, hastalık riskini azaltmak için grip mevsiminde de olsa aşı yaptırmanız işe yarayacaktır.

Grip aşısının yan etkisi var mıdır?

Bazı hastalarda grip aşısının yapıldığı yerde ağrı ve şişme görülür. Bazı hastalardaysa baş ağrısı, öksürük, vücut ağrısı veya ateş gibi hafif yan etkiler görülebilir ama bunlar bir iki gün içinde yok olur. Burun damlaları da bazen hafif belirtilere neden olur:

• Burun akıntısı, burun tıkanıklığı veya öksürük
• Baş ağrısı
• Kusma
• Adale Ağrısı
• Ateş

Grip aşısı nerelerde yapılır?

Grip aşısını yaptırmanın güvenli olduğu birkaç yer vardır. Bunlar:

• Muayenehane, klinik gibi sağlık merkezleri
• Eczaneler
• Sağlık ocakları