• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Teşhisi
• Tedavisi

Nedir

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) istenmeyen, tekrar eden düşüncelere neden olan bir ruhsal hastalık türüdür. Kişi düşüncelerden kurtulmak için aynı işleri tekrar tekrar yapar. Mesela dokunduğunuz her şeyin mikroplu olduğunu düşünebilirsiniz. Bu yüzden bu korkuyu silmek için elinizi tekrar tekrar yıkayabilirsiniz.

OKB kronik, uzun dönemli, hayat boyu sürebilen bir hastalıktır, ilişkilerinizi zedeler ve çalışma ve okula gitme becerilerinizi sınırlar.

Belirtileri

Belirtiler

Obsesif kompulsif bozukluğun belirtileri zaman içinde kaybolup nüksetme veya hafiflenip şiddetlenme eğilimindedir. Anksiyete en yaygın belirtidir. Örneğin, sobanın yanıp yanmadığını tekrar tekrar kontrol etme gibi bir işi yapmadığınız vakit çok kötü bin şeylerin olabileceği gibi genelleşmiş bir korkunuz olabilir. Eğer sobanın yanıp yanmadığını kontrol edemezseniz, birdenbire kendinizi gergin ve endişeli hissedebilirsiniz, kafanızın içinde bir ses size sürekli o işi hatırlatabilir.

Bozukluğun belirtileri şunlardır:

• Saplantılar. Bunlar tekrar tekrar gelen istenmeyen düşünceler, fikirler ve güdülerdir. Onlardan kurtulamazsınız. Bunlar, normal düşüncelerin önüne geçer ve endişe ve korkuya neden olur. Düşünceler cinsel içerikli veya şiddetle ilgili olabilir veya sizi bir hastalık veya enfeksiyon konusunda kaygılandırabilir. Bu tür düşünce örnekleri şunlardır:
• Kendinizin veya yakınınızın zarar göreceği korkusu.
• İşleri kusursuz ve tam yapma gibi zorlayıcı bir ihtiyaç.
• Kirlenme veya bir şey bulaşma korkusu.
• Takıntılar. Bunlar sizin saplantılarınızı kontrol etmek için tekrar ettiğiniz davranışlardır. Bazı insanlarda bu davranışlar belli bir sisteme göre ve değişmezken, diğerlerinde değişiklik gösteren karmaşık davranışlar görülür. Bu davranış örnekleri arasında şunlar vardır:
• Yıkama veya bir şeyin yapılıp yapılmadığını kontrol etme.
• Saymak, başka bir takıntılı eylem yaparken, mesela elleri yıkarken saymak.
• İşleri tekrarlamak veya kusursuz bir düzen içine sokmak için sürekli eşyaların yerini değiştirmek.
• İstifçilik.
• Dua etmek.

Saplantı ve takıntılar genellikle günde bir saatten fazla olmak üzere çok zaman harcatır. İşte ve okuldaki normal düzeninizi bozacak şekilde araya girip toplumsal faaliyetlerinizi ve ilişkilerinizi etkiler.

Bazen insanlar saplantı ve takıntılarının gerçek olmadığını anlayabilirler. Fakat başka vakitlerde o kadar emin olmayabilir veya kendi korkularına kesin bir şekilde inanabilirler.

Sebepleri

Sebepler

Uzmanlar obsesif kompulsif bozukluğun gerçek sebebini bilmiyorlar. Araştırmalar gösteriyor ki kişinin beyninin bir yarısının öteki yarısına bilgi gönderme biçiminde bir sorun olabilir. Serotonin denilen bir beyin kimyasalından yeterince olmaması sorunu tetikleyebilir.

Bazı uzmanlar enfeksiyonlarla ilişkili boğaz ağrısı, kızıl hastalığı gibi bir sorunun kimi çocuklarda aniden bu bozukluğu ortaya çıkarabileceğine veya bu hastalığın belirtilerini azdırabileceğine inanıyor.

Teşhisi

Teşhis

Doktorunuz size belirtileriniz ve geçmiş hastalıklarınız hakkında sorular sorarak obsesif kompulsif bozukluk olup olmadığını kontrol edebilir. Fiziksel muayene yapabilir. OKB olduğunuzu düşünüyorsanız doktora bunu söylemeniz önemlidir. Bu bozukluğu olan birçok insan doktorla konuşmaktan korktukları veya buna utandıkları için tedavisiz yaşar.

Tedavisi

Tedavi

Tedavi ilaçları ve danışmanlığı kapsayabilir. En çok işe yarayanı, genellikle ikisini birlikte kullanmaktır. 

Seçici serotonin gerialım ketleyici (SSRI) en yaygın kullanılan antidepresanlardır. İlaca başladıktan sonraki 1 ila 3 haftada kendinizi daha iyi hissetmeye başlayabilirsiniz. Eğer ilaçlarınız konusunda endişeleriniz varsa ve 3 hafta sonra hala iyi hissetmeye başlamamışsanız, doktorunuzla konuşunuz. Doktorunuz dozu artırabilir veya ilacı değiştirebilir.

Bu bozukluk için uygulanan psikolojik danışmanlık, yüzleştirme ve tepki engelleme denilen bir tür bilişsel-davranışsal terapidir. Bu terapi sizde kaygıya veya yanlış inançlara yol açan şeylerle temasını yavaş yavaş artırır. Örneğin dokunduğunu şeylerden mikrop kapma korkunuz varsa, mikroplu olduğuna inandığınız şeye dokunur ve sonrasında ellerinizi yıkamayabilirsiniz. Sonrasında kendinizi endişeli hissetmeyene kadar bunu yapmaya devam edersiniz. Başlangıçta zor olabilir bu. Fakat bir danışmanın yardımıyla bu terapi zaman içinde belirtilerinizi azaltabilir.

Başka bilişsel terapiler OKB davranışına neden olan yanlış inançları değiştirmeye yardım edebilir.

Tedavi belirtilerinizin hafiflemesine yardım edebilir. Fakat tedaviye başladıktan sonra bazı hafif belirtiler var olmaya devam edebilir.