• İçindekiler
• Onarımı ve Rehabilitasyon
• Spora Dönüş
• Dizlik Kullanımı

Onarımı ve Rehabilitasyon

Ön Çapraz Bağ (ACL) Onarımı ve Rehabilitasyon

Ön çapraz bağ (ACL) yırtığı ameliyatı sonrası rehabilitasyon uzun bir süreçtir. Spora ve normal faaliyetlere geri dönmek aylar sürebilir. ACL rehabilitasyonunun çok fazla çeşidi vardır ama burada verilecek bilgiler basitçe bir genel bakış niteliğinde olacaktır. Kişiye özel rehabilitasyon sporcunun bireysel sorunlarına yoğunlaşır ve her sporcu bunun için kendi protokolüne müracaat etmelidir. Zaman çizelgeleri size rehberlik edebilir. Ama ilerleme yeni bir adıma geçmeden, öncesindeki adımın tamamlanmasına bağlıdır.

1. Gün:

ACL ameliyatı sonrası ilk günün amacı şişmenin azami seviyeye indirilmesi ve rahatsızlığın giderilmesidir. Bu da şu şekilde başarılır:

• Sık aralıklarla buz konulması
• Etkilenmiş dizin yükseltilmesi
• Koltuk değneği kullanılması

Bazı cerrahlar ACL ameliyatı sonrası dizlik kullanılmasını önerir. Burada da çelişkiler yaşanır, zira bazı cerrahlar dizlik kullanılmasını tercih etmez.

Bir diğer çelişki barındıran konuysa, ameliyat sonrası hareket makinesi kullanımıdır. Bu konuda da bazı cerrahlar, iyileşme hususunda yardımcı olacağına dair kesin bulgular bulunmamasına rağmen hareket aracı kullanılmasını tavsiye ederler.

1–2. Hafta

Yürüme alıştırmaları ameliyattan hemen sonra başlamalıdır. Buradaki asıl amaç dizi güçlendirerek bacağın tam olarak uzanması yeteneğinin tamamen geri kazanılmasıdır. Esneklik (bükülme) alışkanlığının geri kazanılması uzatma alışkanlığının geri kazanılmasından daha kolaydır.

Hasta bir fizik tedavi uzmanı eşliğinde yavaş bir şekilde güç kazanmak, yürüme çalışmaları ve aerobik yapacaktır. Gücü artırdığı, hareketliliği geliştirdiği ve aerobik faaliyet sağladığı için ameliyattan mümkün olduğunca hemen sonra kendini sabit bisiklet üzerinde bulan hastalar vardır.

3–6. Hafta:

Fizyoterapist eşliğinde çalışma devam eder. Hareket geliştikçe ağırlık güçlendirmeye özellikle de propriyoseptif (vücut içerisinde oluşan hareketleri algılama) alıştırmalara ağırlık verilir.

Normal hareketliliğin sağlanmasının ardından, yapılan spora özgü aktivitelerin bir kısmına başlanır. Bu aktivitelere başlamadan önce, hareketlilik normale yakın ve şişmenin bulunduğu bölgelerde olmalıdır.

7–12. Hafta:

İlk spor aktivitelerine başlanabilir ve hastalar genelde hafif koşuya, dışarıda bisiklete binmeye ve açık havada havuza girmeye başlarlar. Futbol ve basketbol gibi yan yana oynanan sporlardan kaçınılmalıdır.

Bu aşamanın sonuna doğru bazı sporcular mekik koşusuna, lateral mekiğe ve atlamaya başlayabilirler.

4–7. Ay:

Spora özel aktiviteler devam eder. Bu dönem rehabilitasyonun en zor aşamasıdır. Çünkü hasta, dizinin normal olduğunu hisseder ama aslında diz spor aktivitesinin baskısına dayanacak kadar güçlü ve sağlık değildir henüz.

Rehabilitasyonun ağırlığı gerçek spor hareketlerinin simülasyonu niteliğindeki aktivitelere verilmelidir. Bu aktivitelerse, sekiz alıştırma figürleri ve pliometria hareketleridir. Örneğin, bir tenis oyuncusu yumuşak vuruşlarla ve bir futbolcuysa hafif driplingle başlayabilir.

Spora Dönüş

Spora Dönüş

Kısıtsız olarak spor aktivitelerine dönme kararı vermekse birtakım etmenlere bağlıdır. 

• İşlevsel İlerleme

Spora dönme kararı her bireyin tedavi boyunca gösterdiği ilerlemeye dayalı olarak verilmelidir.

• Parça Türü

Bazı cerrahlar ACL yırtığının onarılması için kullanılmış olan parçanın bir vericiden (donör) gelmesi durumunda spora dönüşü erteleyebilirler. Çünkü bu parçalar sterilize edilir ve dondurulur, dolayısıyla bunlar hastaya uygulandığında iyileşmenin daha uzun sürdüğüne inanılır.

• Cerrahın Tercihi

Cerrahınız rehabilitasyon sürecinde size rehberlik edecek ve spora dönüş kararını da kendisi verecektir.

Dizlik Kullanımı

ACL Ameliyatı Sonrası Dizlik Kullanımı

ACL ameliyatı sonrası spor esnasında dizlik kullanımı konusunda da çelişkiler bulunuyor. Hiçbir çalışma dizlik kullanılmasının yeni yaralanmaları önleyici bir faydası bulunduğunu göstermiyor. Bununla beraber, bazı atletler dizlik kullandıklarında kendilerini daha iyi hisseder. Ayrıca spor dizliği kullanmak herhangi bir zarara da neden olmaz.