• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Testleri
• Tedavisi

Nedir

Osteoartrit

Osteoartrit eklemlerde gelişen ağrılı bir sorundur. Sağlıklı eklemler vücudunuzun hareket etmesine, eğilmesine ve bükülmesine yardım eder. Dizler merdiven inip çıkarken gıcırdamadan ya da çıtırdamadan sessizce kayarlar. Kalçalar bir yürüyüş boyunca hiçbir yakınmanız olmadan hareket etmenizi sağlar. Ancak artrit geliştiğinde, basit ve günlük hareketler bile acı verebilir. Merdiven kullanmak ağrılı olabilir. Birkaç adım yürümek, kapı açmak ve hatta saçınızı taramak bile zor olabilir.

Artrit çoğunlukla omurgada, kalçada, elde ve ayakta gelişen bir hastalıktır. Ancak diğer eklemlerde de görülebilir. İki kemiğin birleştiği yere eklem denir. Ve vücudunuzun her tarafında eklemler bulunmaktadır.

Artrit daha çok yaşlı kişilerde yaygındır. Artrit tam olarak iyileştirilemese de, bazı tedaviler ağrınızı azaltmaya ve hareket etmenizi kolaylaştırmaya yardımcı olabilir.  Hasarın daha da kötüleşmesini engelleyecek bazı önlemler alabilirsiniz.

Sebepleri

Sebepler

En basit şekilde tanımlamak gerekirse artrit; eklemlerinizdeki kıkırdakların yıpranması ve aşınmasıdır. Eklemlerinizin içinde kıkırdak denilen ve tampon görevi gören dokular bulunur. Bu dokular sağlam, kalın ve kaygandır. Birleştikleri yerde eklemi oluşturan kemiklerin uçlarını kaplar ve korurlar.

Artrit nedeniyle, kıkırdakta bozulmaya yol açan bazı değişiklikler olur. Bu bozulma gerçekleştiğinde kemikler birbirine sürtünerek hasara ve ağrıya yol açarlar. Uzmanlar kıkırdaktaki bu bozulmanın neden gerçekleştiğini bilmemektedirler. Ancak nedenlerden bazıları; yaşlanma, eklem yaralanması, şişmanlık ve genetik faktörler olabilir.

Belirtileri

Belirtiler

• Ağrı: Eklemleriniz sızlayabilir veya ağrıyı iğnelenme ya da yanma biçiminde hissedebilirsiniz. Bazı kişilerde ağrı gelip geçicidir. Sürekli ağrı veya uyurken de ağrı hissetmeniz, artritin ilerlediğinin işareti olabilir.
• Sertlik:  Eğer sizde artrit varsa, sabahları kalkmanız zor olabilir. Hareket etmeye başlayana kadar kısa bir süre için eklemlerinizde sertlik ve gıcırtı hissedebilirsiniz. Ayrıca oturmaktan ötürü de sertlik oluşabilir.
• Kas güçsüzlüğü: Eklem çevresindeki kaslar zayıflamış ve güçsüzleşmiş olabilir. Bu daha çok diz artritinde gerçekleşir.
• Şişlik: Artrit, eklemlerde hassasiyeti ve ağrıyı arttıran şişmeye neden olabilir.
• Şekli bozulmuş eklemler: Özellikle de artrit ilerledikçe eklemlerin şekilleri bozulmuş gibi görünmeye başlayabilir.
• Eklem hareket açıklığında azalma ve eklemde fonksiyon kaybı: Artrit ilerledikçe, eklemlerinizi tam olarak eğmeniz, bükmeniz ya da uzatmanız mümkün olmayabilir. Ya da eklemlerinizi hiç kullanamayabilirsiniz.
• Çıtırtı ya da gıcırtı: Eklemlerinizden çıtırtı ya da gıcırtı gibi sesler gelebilir.

Testleri

Teşhis

Doktorunuz ağrılarınızın başka bir sağlık sorunundan değil de artritten kaynaklandığından emin olmak isteyecektir. Bu nedenle öncelikle belirtileri elinizden geldiği kadar iyi tarif etmeniz gerekmektedir. Doktorunuz belirtileriniz hakkında sorular soracaktır. Soracağı sorular şunlar olabilir:

• Ağrınız; yanma, sızlama ya da iğnelenme şeklinde mi?
• Eklemlerinizde sabahları sertlik oluyor mu? Eğer oluyorsa, bu sertlik ne kadar sürüyor?
• Eklemlerinizde şişlik oluyor mu?

Bu soruların cevabını bilmek, doktorunuza teşhis koymada yardımcı olacaktır. Eğer eklemlerinizde hassasiyet ve şişlik oluşuyorsa ve kaslarınız güçsüz ise, bunlar da doktorunuzun sizde artrit olduğunu doğrulamasını sağlayacaktır. Eklemlerinizde hasar olup olmadığının anlaşılması için röntgen çektirmeniz de gerekebilir. Ayrıca doktorunuz, ağrınızın başka nedenleri olup olmadığını anlayabilmek için kan testi yapmayı da isteyebilir.

Tedavisi

Tedavi

Artritin pek çok tedavi yöntemi vardır; ancak herhangi bir kişide işe yarayan tedavi sizin için faydalı olmayabilir. Sizin için en iyi tedaviyi seçebilmek için doktorunuzla beraber çalışın. Çoğunlukla en iyi faydayı çeşitli yöntemlerin birleşimi sağlar.

Tedaviniz aşağıdakileri kapsayabilir:

• Ağrı kesici ilaç kullanımı. Eğer ağrınız hafif ise; asetominofen  ve steroid yapıda olmayan iltihap önleyiciler (NSAIDler) gibi reçetesiz satılan ilaçlar yardımcı olabilir. Çoğunlukla kullanılan NSAIDler ibufrofen, naproksen veya aspirindir .  Ancak bu ilaçlar ağrınızı kesmezse, daha güçlü olan reçeteli ilaçlar kullanmanız gerekebilir. Bu ilaçları muhtemelen uzun süre kullanacağınızdan, düzenli kontrollerinizin yapılması için doktora başvurmanız gerekmektedir.
• Ağrılı ekleme ısı ya da buz tatbiki. Isı, hareket etmeden önce kaslarınızı gevşetmeye yardımcı olabilir. Buz ise faaliyet ya da egzersizin ardından ağrılarınızı hafifletmek için iyidir. Doktorunuz, acı ve ağrıyı kesmesi için eklemlerinize sürebileceğiniz jel ya da kremler verebilir. Ekleme ilaç enjekte edilmesi de bazı kişiler için faydalı olabilir.
• Kilolu iseniz kilo vermek. Kilo vermek artrit için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biridir. Bu eklemlerdeki baskının azalmasını sağlayacaktır.
• Kas güçlendirici egzersizler yapmak. Örneğin; güçlü kalça kaslarına sahip olmak dizlerinizdeki baskının azalmasına yardımcı olacaktır. Yüzme, bisiklet ve yürüyüş uygun egzersizlerdir. Ancak, hangi egzersizleri yapacağınız konusunda doktorunuzla mutlaka konuşun. Bir fizik tedavi uzmanından da yardım alabilirsiniz.
• Ameliyat olmak. Eklemlerinizdeki ağrılar çok kötüye gidiyorsa eklemin değiştirilmesi için ameliyat olmaya karar verebilirsiniz.

Aynı zamanda belirtileri hafifletebilmek için evde yapabileceğiniz bazı şeyler vardır. Örneğin, eklemlerinizdeki baskıyı ve ağırlığı azaltabilecek bazı cihaz ve araçlar vardır, bunları kullanmak nesneleri tutmanızı, eşyaları açıp kapamanızı ve yürümenizi kolaylaştırır. Kapı tokmağı kaplamaları, bant, atel, bandaj ve baston yardımcı olabilir.

Bunun yanı sıra acıya neden olabilen eklemlerinizdeki baskıyı azaltmak için hareketlerinizi ve faaliyetlerinizi veya işlerinizi yapma yönteminizi değiştirmeyi deneyebilirsiniz. Örneğin, koşmak yerine yürüyün. Veya bir yorgan veya örtü dikeceğiniz zaman bunu elinizle yapmak yerine dikiş makinesi kullanın.