Nedir

Saç, proteinlerden (keratin) oluşan canlı bir dokudur. Yeterli kan ve besleyici madde tedarikine ihtiyaç duyan, yine canlı epitelyal dokular olan saç foliküllerinden büyür. Besleyici maddeler su, mineral, vitaminler ve proteinleri içerir.

Çalışmalar saç dökülmesi ve saç incelmesinin saç foliküllerine yetersiz kan tedariki ile doğrudan ilişkili olduğunu göstermektedir. Bilim insanları kan normal olarak tedarik edilse bile tüm esaslı besleyici maddelere sahip olmadığı sürece bunun düzgün saç gelişimi için yeterli olmadığını söylerler. Saç folikülleri canlı dokular olduklarından ve saç bu foliküllerden büyüdüğünden besleyici maddeler düzgün saç gelişimi için çok önemlidir. Herhangi bir maddenin eksikliği saç dökülmesi ve incelmesi ile sonuçlanmak zorundadır.

Nedenleri

Aşırı saç dökülmesi neden olur?

Saç dökülmesi birçok sebepten dolayı ortaya çıkabilir. Örneğin, geçirilen büyük bir hastalık ya da büyük çaplı bir cerrahi operasyon sonrası yaklaşık 3 veya 4 ay boyunca aşırı miktarda saç kaybı yaşanabilir. Bu geçici bir saç dökülmesidir. Bir başka saç kaybı da hormonsal nedenlerle yaşanabilir.

Şeker Hastalığı

Diyabet hastalığı sistemik bir hastalık olup, uzun vadede tüm organlarda hasara yol açabilir. Derinin altında bulunan damarlarda oluşan tıkanıklık, serbest radikallerle birlikte zararlı yan ürünlerin ciltte birikmesi sonucu tüy dökülmeleri yaşanabilir. Bu tüy dökülmeleri daha çok kollar, eller ve bacaklarda gözlenir.

Hipofiz Hastalıkları

İnsan bedeninin en önemli organlarından birisi olan hipofiz bezi, beynin alt kısmında bulunur. Tiroit bezinin çalışmasını sağlayan TSH, böbrek üstü bezlerin çalışmasını kontrol eden ACTH ve erkeklerde testis, kadınlarda yumurtalık çalışmasını sağlayan LH, FSH hormonları burada yapılır. Bu bezin az veya çok çalışmasına yol açan bazı tümörlerinin oluşması halinde özellikle testis ve yumurtalık fonksiyonları önemli ölçüde etkilenir.

Erkeklerde testosteron yapımının azalması durumunda tüm vücut tüylerinde dökülme oluşur. Tüy dökülmesiyle birlikte cinsel isteksizlik de varsa hipofiz bezi rahatsızlıkları riski göz önüne alınarak mutlaka bir doktora başvurulması gerekir. Hem erkek hem de kadınlarda saç ve vücut tüyü dökülmelerine neden olan Cushing hastalığı hipofiz bezi tümörü ile oluşur.

Tiroit Hastalıkları

Tiroit bezinin aşırı ya da az çalışması sonucunda saç kaybı yaşanabilir. Sık rastlanan ve genellikle kadınları daha fazla etkilediği bilinen Hashimoto hastalığında tiroit bezi az çalışır ve ilerleyen durumlarda saç dökülmesi hastalığın tipik sebeplerinden birisi haline gelebilir. Basit bir tiroit testiyle tanı konulabilmektedir. Ayrıca tiroit bezinin az çalışmasına sebep olabilecek ilaç kullanımı, cerrahi veya radyoterapi gibi işlemler de benzer şekilde saç kaybına neden olabilir.

Tiroit bezinin çok çalışması da saç kaybının önemli nedenlerindendir. Hipertiroidi dediğimiz zehirli guatr hastalığında da saç kaybı yaşanır. Her iki durumda da saç kaybı tedaviyle düzelir. Kalıcı saç kaybı çok nadir görülen bir durumdur.

Böbreküstü Bezi

Böbreküstü Bezi Hastalıkları

Böbreküstü bezlerinin az ya da çok çalışması da saç dökülmesinin önemli nedenlerindendir. Kilo artışı, saç dökülmesi, yüzün yuvarlaklaşması, tüylenme, ciltte kızartılar, kolay morarma, karın, sırt ve bacak iç kısımlarında mor-kırmızı renkli çizgiler, hipertansiyon, şeker hastalığı ve Cushing Hastalığı belirtileri arasındadır. Bu duruma başta kortizonlu ilaç kullanmak olmak üzere, birçok durum sebep olabilir. Yukarıda sayılan belirtilerle birlikte aniden ortaya çıkan saç dökülmesi Cushing hastalığına işaret eder.

Böbreküstü bezlerinin az çalışması da saç kaybı sebeplerinden birisidir, ancak genel olarak toplumda az rastlanan bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminin doğru çalışmaması durumunda böbreküstü bezi hasarı gelişir. Bu durum, saç köklerinin faaliyetlerini azaltıp saç dökülmesi ile sonuçlanabilir.

Yumurtalık ve Testis

Yumurtalık ve Testis Hastalıkları

Menopoz döneminde kadınlarda yumurtalık faaliyetlerinin düşmesiyle azalan östrojen seviyesi saç ve tüy dökülmesini de beraberinde getirir. Bazı yumurtalık tümörlerinde erkeklik hormonlarının üretiminin artması nedeniyle saçlarda azalma olurken, yüzde ve gövdede tüylenme artışı olur ki bu durum Cushing sendromundaki belirtiler aynıdır. Erkeklerde ise testis fonksiyonlarında gerilemeyle saç dökülmesi olmasa da testosterona duyarlı sakal, bıyık, koltuk altı, kasık ile göğüs ve vücut kıllarında azalma gözlenir. Primer testis hastalıkları genellikle erken yaşlarda belirti verir. Örneğin hastaların sakal ve bıyıklarında seyreklik en önemli belirtileri arasındadır.

Tıbbi Testler

Saç dökülmesiyle birlikte vücutta tüylenme olup olmadığına dikkat edilmeli, hormonsal nedenler tıbbi testlerle araştırılmalıdır. Diyabet, tiroit ve böbreküstü bezinin kontrolleri yapılmalıdır. Kadınlarda saç dökülmesinin dışında tüylenme sorunu gibi cilt problemleri ciddi sağlık sorunlarına işaret eder. Uzman doktorların yönlendirmesiyle gerekli testler yapılarak tıbbi tanılar konulabilir.
İLGİLİ MAKALE

Saç Tellerinizin İncelmesine Neden Olan Faktörler

Uzm. Dr. Günnur ÖNARSLAN

Merhaba , oğlum 6.50 yaşında ve biz 3 yıldır saç dokulmeleri küçük küçük para şeklinde dökülmeler yaşıyoruz doktorlarimiz saç kıran teşhisi koydu ve ... devamı