• İçindekiler
• Nedir
• Genlerin Etkisi
• Tetikleyiciler

Nedir

Sedef Hastalığı Ve Sedefe Bağlı Eklem İltihabı Arasındaki Bağlantı Nedir?

Sedef hastalığı ve sedefe bağlı eklem iltihabı arasındaki ilişki, her ikisinin de bağışıklık sisteminden kaynaklanan hastalıklar olmasıdır. Fakat deride doku bozuklukları şeklinde gelişen sedef hastalığına yakalanan herkeste, eklem iltihabı ortaya çıkmayabilir. Sedefe bağlı eklem iltihabı eklemlerde şişlik ve ağrıya neden olur, tedavi edilmezse kalıcı şekil bozukluklarına ve hasara yol açabilir.

Genlerin Etkisi

Genler Sedef Hastalığı Ve Sedefe Bağlı Eklem İltihabını Ne Şekilde Etkiler?

Sedef hastalığı olanların yaklaşık yüzde 30''unda, sedefe bağlı eklem iltihabı gelişir. Çoğu durumda, sedef hastalığından kaynaklan cilt problemleri, eklem iltihabından önce ortaya çıkar. Fakat eklem iltihabı belirtilerinin, sedef hastalığından kaynaklanan doku bozukluklarından aylar, hatta yıllar önce ortaya çıkması da mümkündür.

Her iki hastalığın da, bağışıklık sisteminden kaynaklandığı düşünülmektedir. Sedefe bağlı doku bozuklukları, bazı hücrelerin normalden çok daha hızlı büyüyerek cilt yüzeyine çıkması ile oluşur. Sonunda cilt yüzeyinde katmanlar halinde plaklar meydana gelir. Sedefe bağlı eklem iltihabında ise, bağışıklık sistemi eklem ve bağ dokularını hedef alarak ağrılı, şişmiş ve şekil bozukluğu olan doku oluşumuna sebep olur.

Sedeften kaynaklanan doku bozukluklarının oluştuğu bölge ile hangi eklemlerin sedefe bağlı eklem iltihabından etkilendiği arasında bir bağlantı bulunamamıştır. Örneğin, her iki dirsek üzerinde doku bozukluğu bulunmasına rağmen, dirsekler eklem iltihabından etkilenmemiş olabilir. Aynı şekilde, sedefe bağlı eklem iltihabından dolayı ayaklarınızın şişmesi fakat deri üzerinde herhangi bir doku bozukluğu gözlenmemesi de mümkündür.

Sedef hastalığı sebebiyle deride oluşan doku bozuklukları, hızla ortaya çıkıp yok olabilir. Aynı şekilde, sedefe bağlı eklem iltihabı belirtilerinde azalma ve artış olabilir. Fakat sedef hastalığının tedavi edilmemesi ciltte kalıcı hasar ya da yara izi yaratmazken, sedefe bağlı eklem iltihabı, tedavi edilmemesi durumunda eklemlerde kalıcı şekil bozuklukları ve hasara neden olabilir. Bu yüzden sedefe bağlı eklem iltihabı belirtileriniz azalma göstermiş olsa bile, doktorunuzla temas halinde olmanız ve tedaviye devam etmeniz önemlidir. Doktorunuzun onayı olmadan size önerilen ilaçları kesmeyin.

İstatistikler, hem sedefin hem de sedefe bağlı eklem iltihabının, genetik miras ile önemli bir bağlantısı bulunduğunu gösteriyor. Sedefe bağlı eklem iltihabı gözlenen kişilerin yaklaşık yüzde 40’ının sedef ve sedefe bağlı eklem iltihabı hastalığı geçirmiş akrabaları vardır. Aile fertleri arasında sedefe bağlı eklem iltihabı görülen kişilerde hastalığın gelişme olasılığı, aile bireyleri arasında bu hastalık gözlenmeyen kişilere oranla 55 kat daha yüksektir. Bilim insanları henüz sedef hastalığı ve sedefe bağlı eklem iltihabı oluşumuna neden olan genleri bulamamış olsa da, bu yöndeki araştırmalar devam ediyor. Hastalığa neden olan genlerin belirlenmesinin, sedef hastalığının tedavisi veya oluşumunun önlenmesi açısından önemli bir adım olacağı düşünülmektedir.

Kişilerde sedef hastalığı ve sedefe bağlı eklem iltihabı gelişmesinde tek belirleyici etken genetik miras değildir, çevresel faktörlerinde önemli olduğuna inanılmaktadır.

Tetikleyiciler

Sedef ve Sedefe Bağlı Eklem İltihabı Tetikleyicileri

Bilim insanları sedefe bağlı eklem iltihabını nelerin tetiklediğini henüz tespit edememiştir. Bu yüzden hangi sedef hastalarında sedefe bağlı eklem iltihabı gelişebileceğini önceden tahmin etmek mümkün değildir.

Yapılan araştırmalar aşağıda sıralanan başlıkların, sedef hastalığı konusunda tetikleyici olduğunu göstermiştir.

• Stres: Sedef hastalığı bulunan bazı insanlarda stres, sedef belirtilerinde ani artışlara neden olabilir.
• İlaçlar: Lityum ve sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlar da dâhil olmak üzere bazı ilaçlar, mevcut doku bozukluklarının kötüleşmesine ve sedef belirtilerinin yaygınlaşmasına yol açabilir.
• Boğaz enfeksiyonu: Bazı hastalarda boğaz enfeksiyonlarının, sedefin deride kırmızı lekeler şeklinde ortaya çıkan bir türünü tetiklediğine inanılıyor.
• Ultraviyole ışık: Kışın kuru ve kasvetli havasının sedef belirtilerini olumsuz etkilediği bilinmektedir. Kış mevsimi boyunca güneşin hastalıklı dokular üzerindeki onarıcı etkisinden mahrum kalmak, bir diğer tetikleyici neden olarak sayılabilir.
• Cilt hasarı: Deri üzerinde böcek ısırıkları, güneş yanığı ya da çizik şeklinde oluşabilecek travmalar, sedef hastalığı için tetikleyici olabilir.

Bazı araştırmalar, şiddetli sedef vakalarında eklem iltihabı görülme riskinin daha yüksek olduğunu iddia ediyor olsa da, bu konuda kesinleşmiş bir veri yoktur.

Sedefe bağlı eklem iltihabını tetikleyen faktörler büyük ölçüde bilinmese de, sağlıklı yaşamın genel kurallarına uymak, etkisini en aza indirmek konusunda yardımcı olacaktır.

Yeterli dinlenme, egzersiz, dengeli ve sağlıklı beslenme gibi genel kurallar bağışıklık sisteminizi, kaslarınızı ve eklemlerinizi güçlendirmeye yardımcı olur.

Uzmanlar ayrıca, sedef ve sedefe bağlı iltihap belirtilerinin kötüleşmesine yol açan stresle mücadele için, stres azaltma teknikleri kullanmanızı öneriyorlar.