• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Belirtiler
• Testler
• Tedavi
• Takip
• Önleme

Nedir

Nedir?

Siyatik, kalçadan bacağa uzanan ağrıyla birlikte bel ağrısıdır. Bacak ağrısı genellikle dizi geçerek daha aşağıya, ayağa doğru inebilir. Siyatikle birlikte bazen bacak kaslarında zayıflık görülebilir.

• Siyatik sinirleri vücuttaki en geniş sinirlerdir ve kalınlıkları yaklaşık serçe parmağınız kadardır. Belde omurgadan çıkarak kalça ekleminin arkasından geçer, kalçadan aşağıya doğru devam ederek arka bacaktan ayağa kadar uzanır.
• Siyatik ağrısı diğer bel ağrılarından farklıdır çünkü ağrı çoğunlukla belde başlamasına rağmen genellikle bir bacağa doğru yayılır.
• Ağrı, genellikle elektrik gibi vurucu bir ağrıdır. Aynı zamanda ateş gibi yanabilir ya da bacağınızın "uyku moduna geçmesi gibi" karıncalanabilir. Ağrının şiddeti hafif rahatsız edici bir seviyeden tamamen dayanılmaz bir seviyeye kadar değişebilir. Bazı insanlar, bacağın bir kısmında ağrı ve aynı bacağın başka bir kısmında hissizlik yaşar.

Sebepler

Sebepler

Siyatik, siyatik sinirinin tahriş olmasından kaynaklanır. Genellikle, siyatik başlangıcıyla ilgili belirli bir yaralanma yoktur. Bazen ağrı ağır bir şey kaldırdıktan ya da hızlı hareket ettikten sonra aniden başlar. Aşağıda siyatik nedenleri sıralanmıştır:

• Bel fıtığı (bazen disk kayması olarak adlandırılır): Bu siyatiğin en yaygın nedenidir.
  • Diskler sırt kemikleri arasındaki yastıklardır. Hareket ettiğimizde, eğildiğimizde ve bir şey kaldırdığımızda "darbe emici" gibi davranırlar. Yaklaşık olarak tavla pulu boyutunda ve şeklindedirler.
  • Dışının etrafında sert bir halka ve içinde yoğun jölemsi bir merkez vardır (nucleus pulposus adı verilir). Eğer diskin dış kenarı yırtılırsa merkez dışarıya kayarak siyatik sinirine basınç uygular ve siyatik ağrısına neden olur (sendrom olarak fıtıklaşan nucleus pulposus olarak adlandırılır).
  • Spinal stenoz, omuriliği içeren kanalın daralması: Yaşlandıkça kemikler fazla büyüyerek siyatik sinirine basınç uygulamaya başlayabilir. Spinal stenoz hastası olan birçok kişinin sırtının her iki yanında da siyatik vardır.
  • Spondilolistezis, omurga kemiklerinden birinin diğer omurga kemiği üzerinden öne kaydığı ve siyatik sinirine basınç uyguladığı bir durum 
  • Sıkışmış ya da gerilmiş bir siyatik siniri
  • Piriformis sendromu, siyatik sinirinin piriformis kası tarafından kalçanın içinde derinde sıkışmasına yol açması: Belirtiler siyatiktekinin aynısıdır.
  • Siyatik, osteoartrit ve osteoporoza bağlı kırıklar gibi diğer yaşlanma etkilerine de bağlı olabilir.
  • Birçok kadın hamilelik sırasında siyatik ağrısı yaşar.
  • Siyatik nadiren, tümör, kan pıhtısı veya apse gibi çok daha ciddi bir sorunun bir belirtisi olabilir.

Belirtiler

Belirtiler

Siyatiğin en sık görülen belirtisi ağrıdır. Çoğu kişi bunu belli hareketlerde ortaya çıkan, belin bir tarafından başlayan ve daha sonra kalça ve bacağa vuran bir ağrı şeklinde tanımlıyor. Siyatik kalça ağrısına da neden olabilir.

• Ağrı genellikle hem uzun süre oturma hem de ayakta durmayla kötüleşir. Ağrı sıklıkla, klozete oturduktan sonra ayağa kalkmak gibi, bir alçak oturuş pozisyonundan ayağa kalkarken kötüleşir.
• Çoğu insanda ağrı, hapşırma, öksürük, gülme ya da sert bir bağırsak hareketiyle kötüleşir. Geriye doğru eğilmek de ağrıyı kötüleştirebilir.
• Ağrıyla birlikte bacağınızda ya da ayağınızda zayıflık da hissedebilirsiniz. Zayıflık öyle kötü hale gelebilir ki ayağınızı hareket ettiremezsiniz.

Ne Zaman Tıbbi Yardım İstemelisiniz?

Aşağıdaki durumlardan herhangi biri ortaya çıkarsa doktorunuza başvurun:

• Ağrı birkaç güne kadar iyileşmezse ya da daha kötüye gidiyor gibi görünürse.
• 20 yaşından küçük veya 55 yaşından büyükseniz ve ilk kez siyatik ağrısı çekiyorsanız.
• Kanserseniz ya da bir kanser geçmişiniz varsa.
• Yakın zamanda büyük miktarda kilo kaybetmiş veya sırt ağrısıyla birlikte açıklanamayan titreme ve ateş varsa.
• HIV pozitifseniz ya da damar yoluyla ilaçlar alıyorsanız.
• Bir iki haftadan daha fazla bir süre sonra öne eğilme sorun yaşamaya devam ediyorsanız.
• Zamanla zayıflığın daha belirgin hale geldiğini fark ederseniz.

Siyatik ağrısıyla birlikte aşağıdakilerden herhangi biri ortaya çıkarsa hemen bir hastanenin acil servisine gidin:

• Evde bakım bölümünde açıklandığı gibi ilk yardım yöntemlerini denemiş olmanıza rağmen dinmeyen dayanılmaz bir ağrı olduğunda.
• Ağrı, merdivenden düşme ya da trafik kazası gibi şiddetli bir yaralanmadan sonra oluşursa.
• Ağrı göğsünüzün arkasındaysa.
• Bacaklarınızı veya ayaklarınızı hareket ettiremiyor ya da hissetmiyorsanız.
• Bağırsak veya mesane kontrolünü kaybedersiniz ya da genital bölgede hissizlik varsa. Bunlar kauda ekuina sendromunun belirtileri olabilir (omurilik kanalının sonunda oluşan hasardan kaynaklanan ciddi bir sinir sistemi rahatsızlığı).
• Yüksek ateş varsa (38 derece üzeri).

Testler

Testler

Siyatik klinik bir teşhistir. Diğer bir deyişle, doktor teşhisi, tıbbi geçmişinize, fiziksel bir muayeneye ve belirtilerinizin tanımına göre koyabilir. Sadece kısa bir süre siyatik ağrınız olduysa ve başka bir hastalık işareti yoksa, hiçbir laboratuvar çalışması ya da röntgen filmleri gerekli olmayabilir.

• Ağrı birkaç hafta boyunca sürerse, sırtınız için özel çalışmalar uygulanabilir: BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRG (manyetik rezonans görüntüleme) taramaları.
• Eğer kanser, HIV enfeksiyonu, damar yoluyla ilaç kullanımı varsa ya da bir süredir steroidler kullanıyorsanız, doktor sırtınızın basit bir röntgen filmini ya da bir kemik taraması sonucunu görmek isteyebilir.
• Bazen, laboratuvar çalışmaları yararlı olabilir. TKS (tam kan sayımı), enfeksiyon, bazı kanserlerden kaynaklanan anemi, ya da siyatik ağrısının diğer olağandışı nedenlerini gösterebilir. Yüksek sedimentasyon hızı vücutta bir yerde yangı olduğunu gösterebilir. İdrar tahlili, idrarda kan varsa bir böbrek taşı ya da idrarda bakteri ve irin varsa enfeksiyon olduğunu gösterebilir.

Tedavi

Tedavi

Evde Tedavi

Siyatik ağrısı sık sık aktivitelerinizi kısıtlar. Aşağıda siyatik için bazı ev tedavileri sıralanmıştır:

• Eğilmeyin, çökmeyin ya da yumuşak ve alçak bir sandalyeye oturmayın; ağrı daha da kötüleşebilir.
• Alerjik olmadığınız ya da ya da kullanmanız için başka engeller olmadığı sürece, asetaminofen, aspirin ya da ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler muhtemelen ağrının hafiflemesine yardımcı olur.
• Ağrı için yararı olup olmadığını görmek için buz torbası uygulamayı deneyin. Buz torbası yoksa, büyük dondurulmuş sebze paketlerini kullanın. Size yakın birine, ağrılı bölgelere bir buz küpü kullanarak üçgensel hareketlerle masaj da yaptırabilirsiniz. Masajı yapan kişi, cildiniz çok soğuğunda buzu hareket ettirmelidir (bu sırada birkaç buz küpü eriyerek bitebilir).
  • Soğuk masajdan sonra, ağrıya faydası olup olmayacağını görmek için bir elektrikli ısıtma yastığı kullanarak ısı uygulamayı deneyin. (Sırtınızda bir ısı yastığıyla uyumayın. Kötü bir yanığa neden olabilir.)
  • Elektrikli ısıtma yastığı yoksa bir el havlusunu sıcak suyla ıslatın, burarak sıkın ve sırtınıza yerleştirin. Bazı fizik tedavi uzmanları, nemli ısının daha derinlemesine nüfuz ederek ağrıyı daha iyi hafiflettiğine inanıyor. (Elektrikli ısıtma yastığıyla ıslak bez kullanmayın çünkü elektrik çarpmasına neden olabilir.)
  • Dizleriniz altında bir yastıkla sert bir yüzeye yatarak kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz. Başka bir seçenek de yan yatmak ve sırtınızı düz tutmak için bacaklarınız arasında bir yastık almaktır. Bir yatar koltuğu da yararlı bulabilirsiniz.
  • Kendinizi yormayın, iki günden daha uzun süre yatakta yatmayın çünkü bunun durumu daha da kötüleştirdiği görülmüştür. Tolere edebileceğiniz aktiviteler yapın ve bir gecede daha iyi hissetmeyi beklemeyin.

İlaçlar

Siyatikten mustaripseniz, doktorunuz neredeyse kesin olarak reçete yazacak ya da bazı ağrı kesici ilaçlar verecek. Eğer ağrınız şiddetliyse, narkotik gibi daha güçlü ilaçlara ihtiyacınız olabilir.

Ameliyat

Verilen bütün talimatları yerine getirmenize rağmen, ağrı devam ediyorsa, BT ya da MRG taramaları bir disk veya kemikte bir soruna işaret ediyorsa, sırt ameliyatına ihtiyacınız olabilir. Diğer bütün tedavi yöntemlerini denemeden bu uygulanmamalıdır ve son çare olarak ameliyata karar vermeden önce en az iki ayrı kişiden görüş almalısınız.

Diğer tedaviler

• Siyatik için sık sık fizik tedavi verilir.
• Sırt ağrısıyla başa çıkmak için doktorunuzdan özel talimatlar alabilirsiniz. Bazıları tam yatak istirahatı önerir (sadece tuvalete gitmek için yataktan kalkmak). Başkaları yerde uyumanızı ya da yatağınızın altına tahta koymanızı önerir. Bazıları sıcağı, diğerleriyse soğuğu kullanmanızı söyler. Ayrıca, ağrı arttığı zaman başlamayı düşündüğünüz sırt ve esneme egzersizlerinin resimlerine bakarak da bilgi edinebilirsiniz. (Bu hasta eğitimi dokümanları farklı kaynaklardan gelebilir ve çelişkili bilgiler içerebilir.)
• Mevcut araştırmalar, ağrınızın koyduğu sınırlar içinde hareketli kalmanızı tavsiye ediyor. Kendinizi tekrar incitmekten kaçınabiliyorsanız, iş hayatında kalmaya çalışmalısınız. Ağrı sizi dinlenmeye zorluyorsa, öyle yapın ama sırf beliniz ağrıyor diye yatakta kalmaktan kaçının.
• Eğer bir hafta ya da 10 gün sonra iyileşme yoksa, doktorunuzla alternatif tedaviler hakkında konuşun. Milyonlarca insan, fiziksel terapistler, osteopatlar ve kiropraktörleri ziyaret ederek biraz rahatlayabiliyor. Diğerleri, gevşeme teknikleri ve akupunkturu kendileri için daha yararlı buluyor.
• Araştırmalar, egzersiz tedavisinin birkaç hafta devam eden sırt ağrısı tedavisinde faydalı olduğunu göstermiştir. Siyatik için iyi egzersizler yürüyüş, yoga, pilates ve diğer özelleştirilmiş egzersiz programlarıdır.
• Avrupa ve İskoçya''da son zamanlarda yapılan çalışmalar, botulinum toksin enjeksiyonunun (Botox) uzun süredir siyatik ağrısı olan birçok kişide iyileşme sağladığını gösteriyor. Bunu deneysel bir işlemden daha ileriye götürmek için, bugüne kadar yeterli sayıda vaka ya da tamamlanmış çalışma olmamıştır.

Takip

Takip

Sağduyunuz size ne yapmanız gerektiğini söyler.

• Ağrıyı hafifletmek için basit ev önlemlerini uygulayın. Reçetesiz ya da doktorunuz tarafından reçeteyle verilen ağrı kesicileri kullanın.
• Kendinizi tekrar incitmekten kaçının. Ağrı sizin rehberiniz olacaktır. Eğer çok canınız yanarsa, yaptığınız şeyi bırakın ve dinlenin. Gerekirse yavaş olun ama hareketli kalmaya çalışın.
• Ağrıyı kontrol altına kadar, destek için bir baston veya koltuk değneği kullanmak yararlı olacaktır.

Önleme

Önleme

• Nesneleri kaldırmak için dizlerinizi bükerken sırtınızı düz tutan doğru kaldırma teknikleri mekanik sırt sorunlarını önlemeye yardımcı olabilir.
• Esneme egzersizleri yaparak kas tonusu ve esnekliğinizi koruyun. Bunlar sırtınızın sizi rahatsız etmesini önleyecektir. Kilonuzu boyunuz için önerilen sağlıklı limitler arasında tutmak, sağlıklı sırt yapısını korumak için uzun bir yol kat etmenizi sağlar.