• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Sebepler
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonlar
• Muayene
• Testler
• Tedavi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Nedir?

Streptokok boğaz ağrısı, boğazınızda ağrı ve kaşıntı hissine neden olabilen bakteriyel bir boğaz enfeksiyonudur. Viral bir boğaz enfeksiyonu ile karşılaştırıldığında, streptokok boğaz ağrısı belirtileri genellikle daha şiddetlidir. Bununla birlikte boğaz ağrılarının sadece küçük bir kısmı streptokok enfeksiyon sonucudur.

Birkaç nedenden ötürü streptokok boğaz enfeksiyonunu saptamak önemlidir. Eğer tedavi edilmezse, streptokok enfeksiyon bazen böbrek iltihaplanması ve romatizmalı ateş gibi komplikasyonlara neden olabilir. Romatizmalı ateş, eklemlerde ağrı ve iltihaba, deri döküntüsüne ve hatta kalp kapakçıkları hasarına bile yol açabilir.

Streptokok boğaz enfeksiyonu genellikle 5 ila 15 yaşları arasında görülür ancak her yaştan insanı etkiler. Siz veya çocuğunuzda streptokok boğaz enfeksiyonu belirtileri varsa, tedavi için hemen doktorunuza görünün.

Belirtiler

Belirtiler

Genel olarak, streptokok boğaz enfeksiyonu belirti ve semptomları şunlardır:

• Boğaz ağrısı
• Yutma güçlüğü
• Bazen beyaz irin lekeleri veya çizgileri ile birlikte kırmızı ve şişmiş bademcikler
• Yumuşak veya sert damakta - ağız çatısının arka alanı - küçük kırmızı noktalar.
• Boyundaki hassas lenf bezlerinde (nodlar) şişme ve hassasiyet
• Ateş 
• Baş ağrısı
• Deri döküntüsü
• Mide ağrısı ve özellikle de küçük çocuklarda bazen kusma
• Yorgunluk

Sizde veya çocuğunuzda bu belirti ve bulguların birçoğunun olması ancak streptokok boğaz enfeksiyonunun mevcut olmaması mümkündür. Bu belirti ve bulguların nedeni, viral bir enfeksiyon ya da başka bir tür hastalık olabilir. Doktorunuzun streptokok boğaz enfeksiyonu için özel testler yapmasının nedeni budur.

Boğaz ağrısı olmadan da boğazda streptokok bakterinin olması mümkündür. Bazı insanlar streptokok bakterisi taşırlar, bakteri onları hasta etmez ancak diğerlerine bakteriyi geçirebilirler.

Ne zaman doktora gidilmeli?

Sizde veya çocuğunuzda bu belirti ve bulguların herhangi biri varsa doktorunuza başvurunuz:

• Burun akması gibi soğuk algınlığı belirtileri olmaksızın boğaz ağrısı
• Lenf bezlerinde hassasiyet ve şişmeye eşlik eden boğaz ağrısı
• 48 saatten daha uzun süren boğaz ağrısı
• Büyük çocuklarda 38,3°C''den daha yüksek olan veya 48 saatten daha uzun süren ateş
• Deri döküntüsü
• Solunum problemleri veya tükürük dahil yutma güçlüğü
• Streptokok teşhis konulmuş olmasına rağmen 24 ila 48 saat boyunca antibiyotik alımına rağmen iyileşme görülmemesi
• Streptokok enfeksiyonun ardından - üç hafta gibi uzun bir süre sonra bile -  ortaya çıkan ateş, ya da eklemlerde kızarıklık veya şişme, nefes darlığı ya da deri döküntüsü romatizmalı ateşin göstergeleri olabilir.
• Streptokok enfeksiyondan bir haftadan uzun zaman sonra idrarın kola renginde olması, böbrek iltihabına (poststreptokokal glomerülonefrit) işaret edebilir.

Sebepler

Sebepler

Streptokok boğaz enfeksiyonunun nedeni Streptococcus pyogenes veya A grubu streptokok olarak bilinen bakteridir.

Streptokok bakteriler son derece bulaşıcıdır. Enfeksiyonu olan biri öksürdüğünde ya da hapşırdığında havadan damlacıklar yoluyla veya paylaşılan yiyecek veya içecekler yoluyla yayılabilirler. Ayrıca kapı kolu veya diğer yüzeylerden bulaşan bakterileri burun veya ağzınıza taşıyabilirsiniz.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Streptokok boğaz enfeksiyonu riskini çeşitli faktörler artırabilir:

• Genç yaş. Streptokok boğaz ağrısı, sıklıkla 5 ila 15 yaşları arasındaki çocuklarda görülür.
• Yılın zamanı. Streptokok boğaz enfeksiyonu yılın herhangi bir zamanda oluşabilse de, sonbaharın sonları ve ilkbaharın başlarında yayılma eğilimindedir. İnsan grupları yakın temas içinde olduğunda streptokok bakterisi çoğalır. Bu enfeksiyon okullar, çocuk bakımı yuvaları veya aile üyeleri arasında kolayca yayılır.

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

Streptokok boğaz enfeksiyonun kendisi tehlikeli olmasa da, bazen tedavi edilse bile, ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Enfeksiyonun yayılması

Streptokok bakteriler yayılarak aşağıdaki bölgelerde enfeksiyona neden olabilir:

• Bademcikler
• Sinüsler
• Cilt
• Kan
• Orta kulak

İltihabi reaksiyonlar

Streptokok enfeksiyonu diğer iltihaplı hastalıklara yol açabilir, bunlar:

• Deri döküntü ile karakterize bir hastalık olan Scarlet ateşi (Kızıl)
• Böbrek iltihabı (poststreptokokal glomerülonefrit)
• Romatizmalı ateş, kalbi, eklemleri, sinir sistemi ve cildi etkileyebilecek ciddi bir hastalıktır.

Muayene

Muayene

Siz veya çocuğunuzda streptokok boğaz enfeksiyonunda yaygın görülen işaretler ve belirtiler varsa, aile doktorunuzdan veya bir pratisyen hekimden randevu alın. Randevular kısa olabileceği ve ele alınacak pek çok husus olacağından, randevu için hazırlıklı olmak iyi bir fikirdir.

İşte size randevuya hazır olmanıza ve doktorunuzdan ne bekleyebileceğinizi bilmenize yardımcı olacak bazı bilgiler.

Önceden hazırlamak için bilgiler

• Sizin veya çocuğunuzun belirtilerini ve bu belirtilerin süresini yazın.
• Streptokok boğaz enfeksiyonu için, bir arkadaş ya da aile üyesi gibi yakın geçmişteki olası kaynakları not edin.
• Sizin ya da çocuğunuzun diğer sağlık sorunları ile aldığı ilaçların isimleri de dahil olmak üzere önemli tıbbi bilgileri yazın.
• Doktora soracağınız sorularınızı yazın.
• Doktorunuzla geçireceğiniz zaman kısıtlıdır, bu nedenle sorularınızın bir listesini yapmak beraber geçireceğiniz vakti en iyi şekilde değerlendirmenize yardımcı olabilir. Sorularınızı en önemli olandan en önemsize doğru listeleyin.

Streptokok boğaz enfeksiyonu için doktorunuza soracağınız bazı temel sorular şunlardır:

• Bu belirti ve bulguların en olası nedeni nedir?
• Diğer bir olası neden var mı?
• Ne tür testler gereklidir?
• Hangi tedavi yaklaşımını tavsiye ediyorsunuz?
• Belirtilerin tedavi ile iyileşmesinin ne kadar süreceğini bekliyorsunuz?
• Ne kadar süre bulaşıcı olacak? Okula veya işe geri dönüş ne zaman güvenli olur?
• Hangi öz-bakım önlemleri yardımcı olabilir?
• Bana yazdığınız ilaçların genel bir alternatifi var mı?
• Benim veya çocuğumun sağlık sorunları şunlar. Enfeksiyon bu durumlarla birlikte en iyi şekilde nasıl yönetilebilir?

Doktorunuza sormak için hazırladığınız bu soruların yanı sıra, randevu sırasında herhangi bir anda anlamadığınız bir şey olursa, sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan neler bekleyebilirsiniz?

Doktorunuz da muhtemelen size birkaç soru soracaktır. Bunları cevaplamaya hazır olmanız, üzerine daha fazla zaman ayırmak istediğiniz herhangi bir hususa vakit kalmasını sağlayabilir. Doktorunuz şunları sorabilir:

• Hangi belirtileri fark ettiniz ve bunlar ne kadar şiddetli?
• Bu belirtiler zamanla değişti mi?
• Bu belirtiler arasında ateş var mı? Ne kadar yüksek?
• Sizin veya çocuğunuzun son birkaç hafta içinde streptokok boğaz enfeksiyonu olan biriyle teması oldu mu?
• Belirtilerinizi daha da kötüleştiriyormuş gibi görünen herhangi bir şey var mı?
• Siz veya çocuğunuz geçmişte streptokok boğaz enfeksiyonu tanısı aldı mı? Ne zaman? Nasıl tedavi edildi?
• Sizin veya çocuğunuzun herhangi bir ilaç alerjisi var mı?
• Siz veya çocuğunuz, vitaminler ve besin takviyeleri de dahil, hangi ilaçları alıyorsunuz?
• Siz veya çocuğunuz başka bir sağlık sorunu teşhisi aldı mı?

Bu esnada neler yapabilirsiniz?

Sizde veya çocuğunuzda streptokok olabileceğini düşünüyorsanız, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için adımlar alın. Ellerinizi temiz tutun, öksürürken veya hapşırırken ağzınızı kapayın ve kişisel eşyalarınızı paylaşmayın.

İstirahat, sıvılar, yumuşak gıdalar ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler veya asetaminofen belirtileri azaltabilir. 235 mililitre ılık suya 1/4 çay kaşığı sofra tuzu (1,2 mililitre) karıştırarak bununla gargara yapmak da yardımcı olabilir. Küçük çocuklar ve onlu yaşlardaki gençlere aspirin vermekten kaçının.

Testler

Testler

Doktorlar boğaz ağrısının nedenini teşhis etmek için genellikle fiziksel muayene ve laboratuar testleri kullanır.

Muayene sırasında, doktor ateş ve lenf bezlerinde büyüme gibi streptokok boğaz enfeksiyonu belirti ve bulgularını arayacak ve boğaz ile bademciğin iyi bir görünümünü elde etmek için muhtemelen dil basacağı kullanacaktır.

Doktorunuz, bademciklerde irin veya beyaz çizgiler ve şişme ya da kızarıklık olup olmadığına bacaktır. Yumuşak veya sert damakta (ağız çatısının arka alanı) küçük kırmızı noktalar da olabilir. Bu işaretler bir enfeksiyon belirtisi olsa da, tek başına görünüm bunun viral ya da bakteriyel olup olmadığını göstermez. Aslında, bazı viral boğaz enfeksiyonları streptokok bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardan daha kötü görünebilir.

Bu nedenle, doktorunuz streptokok bakteriler de dahil, bakterilerin varlığını kontrol etmek için muhtemelen aşağıdaki testlerden bir veya birkaçını kullanır:

• Boğaz kültürü. Bu test için boğazın arka kısmına steril bir çubuk sürtülerek bademciklerden salgı örneği alınır. Bu ağrılı bir işlem değildir ancak kısa bir öksürme sesine neden olabilir. Daha sonra bakterilerin varlığının tespiti için laboratuarda örneğe kültür yapılır, ancak sonuçların alınması iki günü bulabilir.
• Hızlı antijen testi. Boğaz kültürü için bekleme süresi ya da ulaşılabilirliğin olmaması gibi nedenlerle doktorunuz çubukla alınan örnek üzerinde hızlı antijen testi yapabilir. Bu test, boğazda yabancı maddelere (antijenler) bakarak dakikalar içinde streptokok bakterileri tespit edebilir. Sizin veya çocuğunuzun test sonuçları streptokok bakteriler için pozitif olursa antibiyotik tedavisi hemen başlayabilir. Ama hızlı streptokok testinin bir dezavantajı vardır. Bu test bazı streptokok boğaz enfeksiyonlarını kaçırabilir. Bu nedenle, pek çok doktor hala, özellikle de hızlı antijen testi sonuçları negatif olduğunda boğaz kültürü kullanmaktadır.
• Hızlı DNA testi. Daha yeni olan bu hızlı testler bir gün veya daha kısa sürede boğaz sürüntüsünden streptokok boğaz enfeksiyonunu tespit etmek için DNA teknolojisi kullanır. Bu testler, boğaz kültürü kadar doğrudur ve sonuçlar daha çabuk çıkar.

Tedavi

Tedavi

Streptokok boğaz tedavisi için enfeksiyonunu iyileştirmek, belirtileri hafifletmek ve yayılmasını önlemek için bir takım ilaçlar mevcuttur.

Antibiyotikler

Siz veya çocuğunuzda streptokok boğaz enfeksiyonu varsa, doktorunuz büyük olasılıkla aşağıdakiler gibi bir oral antibiyotik reçete edecektir:

• Penisilin. Bu ilaç, streptokok boğaz enfeksiyonu nedeniyle yutma zorluğu veya kusma sorunu yaşayan küçük bir çocuğunuzun olması gibi bazı durumlarda enjeksiyon yoluyla verilebilir.
• Amoksisilin. Bu ilaç, penisilin ile aynı ailedendir ancak tadı daha iyi olduğundan ve çiğnenebilir tablet formları da bulunduğundan çocuklar için sıklıkla tercih edilen bir seçenektir.

Siz veya çocuğunuzun penisiline alerjisi varsa, doktorunuz büyük olasılıkla aşağıdakileri reçete edebilir:

• Sefaleksin gibi bir sefalosporin
• Eritromisin
• Azitromisin

Bu antibiyotikler, belirtilerin süresi ve şiddetini azaltmanın yanı sıra, komplikasyon riski ile enfeksiyonun sınıf arkadaşları veya aile üyelerine yayılma olasılığını da azaltır.

Tedavi başladıktan sonra, siz veya çocuğunuz sadece bir ya da iki gün içinde daha iyi hissetmeye başlamalıdır. Siz veya çocuğunuz antibiyotik aldıktan 48 saat süre sonra daha iyi hissetmezse, doktorunuza başvurun.

Antibiyotik tedavisindeki çocuk iyi hissederse ve ateş yoksa artık enfeksiyon bulaşıcı durumdan çıktığından, genellikle tedavisi başlangıcından 24 saat sonra okula ya da çocuk yuvasına dönebilir. Ama ilaçların tümünü tamamladığınızdan emin olun. İlacı kesmek enfeksiyonun nüksetmesine ve ateşli romatizma ve böbrek iltihabı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Belirti hafifleticiler

Antibiyotiklere ek olarak, doktorunuz boğaz ağrılarını dindirmek ve ateşi azaltmak için bazı reçetesiz ilaçlar önerebilir, örneğin:

• İbuprofen
• Asetaminofen

Potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir hastalık olan Reye sendromu riski nedeniyle küçük çocuklar ve onlu yaşlardaki gençlere aspirin vermeyin. Asetaminofen kullanımında da çok dikkatli olun. Yüksek dozlarda alındığında, karaciğer sorunlarına neden olabilir. Etiketteki yönergeleri okuyun ve bunlara uyun. Eğer sorularınız varsa lütfen doktorunuza veya eczacınıza danışın.

Yaşam Tarzı

Yaşam tarzı

Çoğu durumda, antibiyotikler enfeksiyona neden olan bakteriyi hızla yok edecektir. Bu esnada, streptokok boğaz enfeksiyonu belirtilerini hafifletmek için aşağıdaki ipuçlarını deneyin:

• Bol bol dinlenin. Uyku, vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur. Streptokok boğaz enfeksiyonu varsa, yapabilirseniz işe gitmeyin ve evde kalın. Eğer hasta olan çocuğunuzsa, hiçbir ateş belirtisi kalmayana, kendisini iyi hissedene ve en az 24 saatlik antibiyotik tedavisini tamamlayana kadar onu evde tutun.
• Bol bol su için. Ağrıyan boğazı nemli tutmak yutmayı kolaylaştırır. Bol su içmek aynı zamanda dehidrasyonu önlemeye de yardımcı olur.
• Yatıştırıcı gıdalar yiyin. Boğazı yatıştıracak olan yiyecekler arasında et suları, çorbalar, elma, pişmiş tahıl, patates püresi, yumuşak meyve, yoğurt ve yumuşak pişmiş yumurta yer alır. Hatta yutmayı kolaylaştırmak için gıdaları bir blenderla püre haline getirmek isteyebilirsiniz. Soğuk şerbet, donmuş yoğurt ya da donmuş meyve parçaları gibi çok soğuk gıdalar da yatıştırıcı olabilir. Baharatlı gıdalar ya da portakal suyu gibi asitli yiyecek ve içeceklerden kaçının.
• Ilık tuzlu su ile gargara yapın. Büyük çocuklarda ve erişkinlerde, günde birkaç kez gargara yapmak boğaz ağrısını rahatlatmaya yardımcı olabilir. 235 mililitre ılık suyla 4 çay kaşığı sofra tuzunu (1,2 mililitre) karıştırın. Gargara sonra sıvıyı tükürmesi gerektiğini mutlaka çocuğunuza anlatın.
• Bir hava nemlendiricisi kullanın. Havayı nemlendirmek rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olabilir. Nem müköz zarı koruyarak boğazınızın kurumasını, hatta daha fazla tahriş olmasını önler. Serin sis nemlendiricileri seçin ve onu günlük olarak temizleyin çünkü bazı nemlendiricilerde bakteri ve küfler çoğalabilir. Salin (tuzlu) burun spreyleri de müköz zarı nemli tutmaya yardımcı olur.
• İrritanlardan (tahriş edici maddeler) uzak durun. Sigara dumanı ağrılı bir boğazı tahriş edebilir ve bademcik iltihabı gibi enfeksiyonların olasılığını artırabilir. Ayrıca, boğaz ve akciğerlerinizi tahriş edebileceğinden boya ya da temizlik ürünleri kaynaklı gaz ve dumanlardan da uzak durun.
• Hasta bir çocuk için basit ve yorucu olmayan etkinlikler planlayın. Çocuğunuzun streptokok boğaz enfeksiyonu test sonuçları pozitifse, okula veya çocuk yuvasına dönmeden önce en az 24 saat süreyle antibiyotik alması gerekir. Çocuğunuz evde kalırken, her ikinizin de zevk alabileceği basit ve yorucu olmayan etkinlikler planlayın.

Önleme

Önleme

Streptokok enfeksiyonu önlemek için:

• Ellerinizi temizleyin. Uygun el yıkama, her türlü enfeksiyondan korunmak için en iyi yoldur. Su ve sabun ya da alkol bazlı el dezenfektanı kullanarak düzenli olarak ellerinizi temizlemenizin ve doğru el temizliğini çocuklarınıza öğretmenizin önemli olmasının nedeni budur.
• Ağzınızı kapatın. Çocuklarınıza öksürürken ya da hapşırırken ağızlarını kapatmalarını öğretin.
• Kişisel eşyaları paylaşmayın. Sizin veya çocuğunuzun streptokok boğaz enfeksiyonu varsa, bardak, gözlük veya yemek araç gereçleri gibi kişisel eşyaları paylaşmayın. Bu eşyaları dikkatlice sıcak sabunlu suda veya bulaşık makinesinde yıkayın.