• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Transkranial Manyetik Stimülasyon (TMS)

Transkranial manyetik stimülasyon, manyetik alan kullanarak beyindeki sinir hücrelerini uyaran ve depresyonun belirtilerini iyileştirmek için uygulanan bir işlemdir. Transkranial manyetik stimülasyon, diğer depresyon tedavileri işe yaramadığı zaman denenebilir.

Transkranial manyetik stimülasyonda, geniş bir elektromanyetik halka, alnınıza doğru başınızın ön kısmına yerleştirilir. TMS’de kullanılan mıknatıs beynin, ruh halinin ve depresyonun kontrol edilmesinde rol oynayan bölgesindeki hücreleri, acısız elektrik akımıyla uyarır. Transkranial Manyetik Stimülasyon görece yeni bir depresyon tedavisi olduğundan, daha fazla çalışma yapılarak nasıl etki gösterdiği, hangi tedavi tekniklerinin en etkili olduğuyla, uzun dönemde herhangi bir yan etkisi olup olmadığının belirlenmesi gerekir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Depresyon, tedavi edilebilen bir sorundur ama bazen standart tedaviler etkili olmaz. Transkranial manyetik stimülasyon, ilaç ve psikoterapi gibi standart tedavilerin işe yaramadığı durumlarda kullanılabilir. Bununla birlikte işlemin, depresyon belirtilerini iyileştirmede ne kadar iyi ve kimlerde en etkili olduğunu belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Nasıl Çalışır?

Transkranial manyetik stimülasyonun depresyonu iyileştirmeye nasıl yardım ettiği tam anlaşılamıyor. TMS sırasında, manyetik titreşimler beyinde acısız elektrik akımları yaratır. Bu akımlar, beyninizin ruhsal durum ve depresyonu kontrol eden bölgesindeki sinir hücrelerini uyarır. Beynin uyarılmasının, beyin çalışmasını değiştirdiği ve ruh halinin iyileşmesine yol açtığı düşünülüyor.

Riskler

Riskleri

Transkranial manyetik stimülasyon, depresyon için kullanılan en az müdahaleli beyin-uyarı işlemidir. Akciğer siniri (onuncu beyin siniri) uyarısı ve derin beyin uyarısından farklı olarak, transkranial manyetik uyarımı, ameliyat ya da elektrot implantasyonu (aşılaması) gerektirmez. Yine, elektrokonvülsif terapinin de aksine, zapt etme ya da genel anesteziyle sakinleştirme gerektirmez. Ama transkranial manyetik stimülasyonun bazı riskleri vardır ve yan etkilere neden olabilir.

Yaygın yan etkiler

Transkranial manyetik uyarımı sıklıkla küçük yan etkilere neden olur. Bu etkiler genellikle hafiftir ve genelde tedavinin ilk bir iki haftasından sonra iyileşme gösterir. Bu yan etkiler şunları kapsar:

• Baş ağrısı
• Kafa derisinin uyarı yapılan bölümünde rahatsızlık
• Yüz kaslarında sızlama, spazm ya da seyrime
• Hafif sersemlik
• Tedavi sırasında gürültülerden rahatsızlık

Yaygın olmayan yan etkiler

Ciddi yan etkiler seyrektir. Bu yan etkiler şunları kapsar:

• Kasılma
• Cinnet, özellikle de kişilik bölünmesi olan kişilerde
• Tedavi sırasında yeterli koruma olmaması sonucu duyma kaybı

Transkranial stimülasyonun uzun dönemde yan etkileri olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla çalışmaya gereksinim vardır.   

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

İşlem yapılmadan önce, tedavinin sizin açınızdan güvenli ve iyi bir seçenek olduğunun onaylanması için sağlık testleri gerebilir. Depresyonunuzla ilgili size birçok soru sorulabilir. Eğer şunlar varsa doktorunuza ya da size hizmet veren sağlık personeline söyleyin:

• Hamileyseniz ya da hamile kalmayı düşünüyorsanız.
• Vücudunuza herhangi bir metal ya da tıbbi cihaz yerleştirilmişse. Eğer durum böyleyse transkranial manyetik uyarım genellikle önerilmez.
• Herhangi bir ilaç alıyorsanız, buna reçetesiz satılan ilaçlarla vitaminler ve bitkisel destekler de dahildir. Neler aldığınızın bir listesini, dozajlarını ve ne sıklıkta aldığınızı da ekleyerek doktorunuza götürün.
• Eğer kasılma ya da cinnet geçirme gibi bir geçmişiniz varsa. Doktorunuza geçmişte yaşadığınız ameliyat, yaralanma ve diğer fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarınızı söyleyin.

İşlem için çok az hazırlık gereklidir. TMS ‘invaziv’ bir müdahale değildir (vücudun herhangi bir şekilde delinmesine, kesilmesine gerek yoktur). Tedavi sonrasında sizi eve götürecek birisini ayarlamanıza da gerek yoktur. Ancak, tedaviyi düşünmeden önce, sağlık sigortanızın TMS tedavisinin maliyetini karşılayıp karşılamadığını kontrol ediniz. Sağlık sigortanız belki bu tedaviyi kapsamıyor olabilir.

Neler Yaşayacaksınız

Neler Bekleyebilirsiniz?

Transkranial manyetik stimülasyon genellikle klinikte ya da doktor muayenehanesinde ve ayakta yapılır. Etkili olması için bir dizi tedavi seansı gerekir. Genel olarak seanslar dört ila altı hafta boyunca, günlük uygulamalar şeklinde yürütülür.

İlk tedavi seansınız

Tedaviye başlamadan önce doktorunuzun, tıbbi mıknatıslar için başınızdaki en uygun yeri saptaması ve sizin için en iyi manyetik enerji dozunu belirlemesi gerekir.

İlk randevunuz sırasında muhtemelen şunlar olur:

• Tedavi odasına götürülürsünüz. Arkaya yatabilen bir sandalyeye oturmanız istenir ve işlem sırasında kulaklarınızı kapatmanız için kulak tıkacı verilir.
• Bir elektromanyetik halka başınıza yerleştirilir. Elektromanyetik halka, uyarıcı titreşimler üretmek için saniyede 10 sefere kadar, tekrar tekrar açılıp kapatılır. Bu, genellikle birkaç saniyelik araların böldüğü vuruş ya da tıklama seslerine yol açar. Ayrıca başınızın ön bölümünde bir ışığın yanma sesini duyarsınız. İşlemin bu bölümü ‘haritalama’ diye adlandırılır.
• İhtiyaç duyulan manyetik enerji miktarı belirlenir. Doktorunuz, parmaklarınızda ya da ellerinizde seğirmeler başlayana kadar manyetik dozu yükseltir. Bu hareket motor eşiğiniz olarak bilinir ve sizin için doğru dozu bulmakta referans noktası olarak kullanılır. Tedavi programı süresince sizde kullanılan uyarı miktarı, yan etkilere ve belirtilerimize bağlı değiştirilebilir.
• Bir kez başa yerleştirilen halkanın yeri ve doz belirlendiğinde tedaviye başlamaya hazırsınızdır. Tedavinin kendisi 40 dakikada sona erer. Randevunun tamamı yaklaşık bir iki saatlik zaman alacaktır.

Transkranial stimülasyon süresince neler olacak?

Her tedavi sırasında olmasını bekleyebilecekleriniz şunladır:

• ·        Rahat bir koltuğa oturacaksınız. Başınıza manyetik halka yerleştirilecek.
• ·        Makine çalıştırılacak. Tıklama sesleri duyacaksınız ve başınızın ön tarafında hafif vuruşlar hissedeceksiniz.
• ·        Her tedavi seansı 40 dakika sürer. Uyanık ve ayık kalacaksınız.
• ·        Tedavi sonrasında, günlük normal yaşantınıza ve aktivitelerinize dönebilirsiniz.

İşlemi gerçekleştirmenin değişik yolları vardır. Tedavinin en etkin yapılmasının yolları hakkında daha fazla bilgi edinildikçe teknikler de değişebilir.

Sonuçlar

Sonuçlar

Bazı araştırmalar transkranial stimülasyonun, depresyonun belirtilerini iyileştirdiğini gösterirken, diğer çalışmalarda fayda sağladığı görülmemiştir. Eğer TMS tedavisi size iyi geliyorsa, depresyon belirtileriniz iyileşebilir ya da tamamıyla kaybolabilir. Belirtilerin kaybolması tedavinin birkaç haftası süresince gerçekleşebilir.

Eğer aşağıdaki durumlar mevcutsa, transkranial stimülasyonun fayda etme ihtimali azdır:

• ·        Zihinsel hastalığınız, gerçeklikten kopmaya yol açıyorsa (psikoz)
• ·        Depresyonunuz dört yıl ya da daha fazla devam ettiyse
• ·        Elektrokonvülsif terapi (ECT) depresyon belirtilerinizi iyileştirmede işe yaramadıysa.

Transkranial stimülasyonun depresyona uzun dönemli tedavi sağlayıp sağlamadığı ya da depresyonun yeniden baş göstermemesi için koruma amaçlı uygulanıp uygulanamayacağı henüz bilinmiyor. TMS tedavisinin etkinliği, araştırtmacıların tedavi tekniği, gereken uyarı sayısı ve uyarının gönderileceği en iyi beyin bölgesine ilişkin bilgilerinin gelişmesiyle artabilir.