• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Muayene
• Önlem
• Seyri

Nedir

Kırık Köprücük Kemiği

Klavikula göğsünüzün iki tarafında bulunan kemiklerdir. Halk ağzındaki ismiyle köprücük kemiği göğüs kemiğinizi (sternum) omuzlarınıza bağlar.

Doktorlar aynı şeyi ifade etmek için çatlak ve kırık terimlerini kullanırlar. Çatlak deyince kemiğin kırık parçalarının birbirine uyması, kırık deyince de iki ucun birbirine denk gelmemesi kast edilir.  Doktorlar aynı durum için farklı terimler kullanabilirler, eğer size çatlak var deniyorsa, bu kırık demektir.

 

Belirtileri

Belirtiler

Doktora başvurma vakti

Köprücük kemiğinin kırıldığını düşünen biri vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır. Böylece doğru bir teşhis ve tedavi garanti altına alınmış olur.  

Köprücük kemiği kırılan insanlar şu durumlarda acil servise gitmelidir:

• Başka yaralanmaların varlığından kuşkulanılıyorsa.
• Kemik deriden dışarı fırlamışsa.
• Kolda kırıkla ilgili uyuşma, renk değiştirme veya ağrı varsa.
• Kişi nefes almakta zorlanıyorsa.
• Ağrı şiddetliyse.
• Doktora ulaşılamıyorsa.

 

Sebepleri

Sebepler

Köprücük kemiği kırıklarının en yaygın sebebi bir darbedir. Bu darbe düşmeyle, omuza darbe almakla veya bir trafik kazasında meydana gelebilir.

Bazı insanlarda köprücük kemiği herhangi bir darbe almadan da kırılabilir. Bu insanların kemikleri genellikle genetik bir nedenle (doğuştan) veya sonradan ortaya çıkan bir nedenle (örneğin kanser veya osteoporoz ) normalden daha zayıftır.

• Yeni doğan bebekler
• Başka herhangi bir sağlık sorunu olmayan bir bebeğin doğumu sırasında annenin kullandığı güç bazen bebeğin köprücük kemiğini kırabilir. Doğum sırasında ortaya çıkan yaygın bir kemik kırılmasıdır bu. Bu durum genellikle daha hastanedeyken tespit edilir ve bebek hızla iyileşir.
• Çok nadir olmakla birlikte bazen hekim, çocuğun güvenli bir şekilde doğabilmesi için onun köprücük kemiğini kırabilir. Bu durum ancak omuz distosisi denilen süreç geliştiği zaman meydana gelir. Bugün söz konusu durumla baş etmek için birçok başka teknik mevcut olduğundan artık pratikte nadiren uygulanmaktadır.
• Çocuklar ve adölesanlar
• Köprücük kemiği çocuklukta en fazla kırılan kemiktir. Bu kırıklar genellikle doğrudan omuz üstüne düşme veya bir spor olayı veya oyun sırasında kolu fazla uzatmak yüzünden meydana gelir. Bazen güreş yaparken veya diğer temas sporları sırasında köprücük kemiğine doğrudan darbe almak da kırığa neden olabilir.
• Yetişkinler ve Yaşlılar
• Çocuklarda kırığa neden olan spor faaliyetleri yetişkinlerde de kırıklara sebep olabilir; ama yetişkinlerdeki kırık genelde trafik kazalarıyla ilişkilidir.
• Kırık köprücük kemiği en sık olarak kırık olan yerde ani bir ağrı şeklinde belirti gösterir.
• Bazı insanlar bir kırılma sesi duyduklarını söylerler.
• Kimi insanlar kollarını gövdelerine yakın tutarak diğer elleriyle destekleme eğilimindedir. Ağrının varlığına rağmen, bazı insanlar, özellikle genç yaştaki atletler, köprücük kemiğinin kırılmasının ardından hiç beklenmedik bir kol hareket kabiliyetini korumaya devam edebiliyorlar.
• Kırığın olduğu yandaki omuz yerçekimine bağlı olarak öne veya aşağı doğru eğilir.
• Köprücük kemiği el ile muayene edilirse ağrı en fazla kırığın olduğu yerdedir. Bazen kırığın üzeri elle yoklandığında bir çıtırdama duyulur.
• Kırığın üzerindeki deri dışarı doğru yumru yapar ve daha önceki berelenmeyi gösterecek şekilde kızarık veya mor olabilir.

 

Muayene

Muayene ve Testler

Doktorlar yaralanmanın nasıl meydana geldiğini belirlemek için kısaca olup biteni dinlerler.  Gerekirse başka olası yaralanmalar için fiziksel bir muayene yapılır.

• Köprücük kemiği kırığını tespit etmek için özellikle omuzlara dokunulur. Kolda herhangi bir yaralanma olmadığından emin olmak için koldaki sinirler muayene edilir. Doktor ayrıca ciğerleri dinleyerek kırık kemiğin ciğerlere zarar vermediğinden emin olmak ister.
• Ne tür bir kırık olduğunu anlamak için genelde köprücük kemiğinin röntgeni çekilir. Bazen kırıkları röntgende görmek zor olabilir, omuzlarınıza ait birkaç film çekmek gerekebilir.  Doktorunuzdan kırığa ait röntgen filmlerini göstermesini isteyebilirsiniz.
• Eğer kişi trafik kazası geçirmişse veya benzeri bir travma yaşamışsa ve siz köprücük kemiğinin kırık olduğundan şüpheleniyorsanız, tedbirli olun ve kişiyi hareket ettirmeyin. Başka yaralanmalar da olabilir. Uygun eğitimi almış acil servis personelinin gelmesini bekleyin.
• Sadece köprücük kemiğinin kırık olduğu belliyse, en önemli tedavi ağrıyı azaltmaktır.
• Bunun için kol mümkün olduğunca az oynatılmalıdır. Bir havluya sarılmış buz torbası doğrudan doğruya köprücük kemiğine uygulanmalıdır. Aspirin, ibuprofen ve acetaminophen  etkili reçetesiz ağrı kesicilerdir.
• Büyük bir mendil, havlu veya evdeki ilk yardım çantalarında bulunan üçgen bandajlarla bir askı yapılabilir. Mendili veya havluyu bir üçgen oluşturacak şekilde ikiye katlayınız. Bundan sonra önkolu üçgenin geniş kısmına yatırarak uçları ensede bağlayınız. Dirsek bükük olmalı ve göğüse yaslanmalıdır.
• Köprücük kemiklerinin çoğu basit bir askıyla tedavi edilebilir. Bazen kolu vücuda yapıştırmak için sargı kullanılır. Bazen sekiz şeklinde bir kırık tahtası kullanılır.  Omuzları yukarıda ve dik tutmak için bu kırık tahtası her iki omuza ve boyna bağlanır. Kırık köprücük kemiğinde her iki yöntem de doğrudur. Hareket ettiğinizde ağrı olmayana kadar bu tahtayı her zaman giymeniz gerekebilir. Bu süre çocuklar için genellikle 2 ila 4 hafta arasındayken, büyükler için süre 4 ila 8 haftadır. Dışarıdan satın alınabilen kırık tahta ve askıları da kullanılabilir.
• Bu süre içinde potansiyel darbelerden kaçınmak konusunda uyarılabilirsiniz.
• Tezgah üstü ağrı kesiciler kullanabileceğiniz gibi reçeteli bir ağrı kesici kullanmanız da gerekebilir.
• İyileşene kadar doktor kontrollerine gidiniz.
• Köprücük kemiği kırıkları standart tedaviyle düzgün bir biçimde iyileşir. Fakat bazen insanlar köprücük kemiğinin omuza yakın ucunda sorunlar yaşayabiliyorlar.  Bu kişiler genellikle köprücük kemiğinin kırılmasından sonraki 2 ila 3 gün içinde bir ortopedi cerrahına sevk edilirler. Bazıları için ameliyat gerekebilir.

 

Önlem

Önlem

Spor faaliyetlerinde düzgün ekipman kullanmak köprücük kemiğinin kırılma riskini ciddi bir biçimde azaltır. Sert temasların olduğu amerikan futbolu gibi sporlarda omuz tamponlarını kullanın.

 

Seyri

Hastalığın Seyri

Birçok genç sporcu ilk yaralanmadan sonraki 6 ila 8 hafta içinde tekrar spor yapmaya dönebilirler.

• Bazen kırığın olduğu yerde kemik üzerinde bir iz kalır.
• En yaygın komplikasyon kemiğin doğru bir biçimde iyileşememesidir, ancak bu nadirdir.
• 6 ila 8 hafta kadar süren bir ağrıda kırığın iyileşmesine bakılması için doktora gitmek şarttır.
• Genelde yaşlı insanların iyileşmesi gençlere göre daha uzun sürer. Yaşlı insanlarda kemik ilk kazanın üstünden 12 hafta geçtikten sonra bile tam iyileşmemiş olabilir.