• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Uterin Arter Embolizasyonu

Uterin arter embolizasyonu uterin miyomlar için en düşük seviyede invaziv bir tedavi yöntemidir. Uterin arter embolizasyonunda- aynı zamanda rahim miyom embolizasyonu olarak anılır - bir doktor, miyomlara ve rahme kan sağlayan rahim arterlerine küçük partikülleri enjekte etmek için, ince, esnek bir tüp (kateter) kulanır. Amaç, miyomlarınıza ulaşan küçük damarları tıkayarak, miyomların beslenememesini ve ölmesini sağlamaktır.

Uterin arter embolizasyonunu genellikle girişimsel radyologlar gerçekleştirir. Bu branştaki doktorlar alışılagelmiş cerrahi yöntemlerle mümkün olmayan prosedürleri yönetmek için görüntüleme teknikleri kullanır. Doğum ve jinekoloji alanındaki bazı uzmanlar da uterin arter embolizasyonu eğitim almıştır.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır

Premenopozal (menopoz öncesi) dönemde iseniz uterin arter embolizasyonunu şu durumlarda seçebilirsiniz:

• Eğer miyom nedeniyle şiddetli ağrı veya kanamanız varsa
• Cerrahi sizin için çok riskliyse veya rahminizi korumak istiyorsanız
• Gebeliğe uygun hale gelmek öncelikli değilse

Rahim miyomları bazı kadınlarda aşırı kanama, pelvik (leğen kemiği iç bölgesi) ağrı ve genişlemiş karın gibi şiddetli şikayetlere neden olabilir. Uterin arter embolizasyonu miyom dokusunu yok eder ve bu belirtileri (özellikle aşırı kanama ve karın şişkinliği) hafifletir ve miyomları (myomektomi) ya da rahmi cerrahi yolla çıkarmaya (histerektomi) bir alternatif sunar. Bu işlem miyomları küçültür ve yumuşatır, ama onları yok etmez.

Uterin arter embolizasyonu miyomun yarattığı fizyolojik değişikliklerden yararlanır. Miyomlu bir rahimde normal bir rahme göre daha fazla küçük kan damarı vardır, çünkü miyomlar yeni kan damarlarının oluşumunu teşvik eder. Uterin arter embolizasyonu sırasında, küçük parçacıklar (embolik ajanlar) miyomlar için bu artan kan akışını takip eder ve büyümeleri besleyen kolların içinde kalabilir. Doktorlar, rahim dokusu kollateral dolaşım olarak adlandırılan ek damarlardan da beslendiği için, normal rahim dokusunun çoğunun kısmen zarar görmediğine inanır.

Riskler

Riskler

Uterin arter embolizasyonu geçiren kadınların yaklaşık 5''te 1''inde önemli yan hastalıklar görülür.

Uterin arter embolizasyonu riskleri şunlardır:

•     Enfeksiyon

Bozulan bir miyom bakteriyel büyüme için bir ortam sağlayabilir ve rahim duvarı enfeksiyonuna (endometrit) yol açabilir. Aşırı durumlarda, özellikle miyom rahmin iç tarafında bulunuyorsa (submukozal miyom), bir histerektomi (rahmin alınması) gerekebilir.

•    Diğer organlara verilen zarar

Başka bir organ veya dokunun istem dışı embolizasyonu ciddi bir hastalığa yol açabilir. Embolizasyon doğru uygulansa bile yumurtalıklarda hasar oluşabilir. Bu adet dönemlerinizde kesintiye neden olabilir. İşlem yapıldığında 40''lı yaşlarda iseniz nadir olur, ancak 50 yaş ve üzerinde daha yaygındır.

•     Radyasyona maruz kalma

Uterin arter embolizasyonu görüntülemesi sırasında yumurtalıklar, kolon incelemek için yapılan iki baryum lavmandakiyle aynı miktarda radyasyona maruz kalır.

•     Yara dokusu

Rahminizin dışındaki miyomlar için tasarlanmış bir uterin arter embolizasyonu, pelvik organlar arasında yapışmalar ve yara dokusu şeritleri oluşmasına neden olabilir. Fakat miyomektomi gibi myomların cerrahi yoldan tedavisi de riskler taşır.

Uterin arter embolizasyonunun, rahim boşluğu içinde ya da dışında oluşan büyük miyomlar veya bir sap ile sarkan saplı miyomlar için iyi bir tedavi seçeneği olup olmadığı hakkında karışık tıbbi görüşler var. Rahim boşluğuna asılı olarak duran saplı miyomun uterin arter embolizasyonundan sonra rahimden ayrılması konusunda belirli bir endişe vardır. Rahimde kalan ayrılmış bir miyom enfeksiyona neden olabilir.

Bu işlemden kaçınma sebepleri

Aşağıdaki durumlarda uterin arter embolizasyonuna girmeyin:

• Pelvik radyasyon geçmişi
• Böbrek yetmezliği geçmişi
• Olası pelvik kanser
• Aktif, yeni oluşmuş veya kronik pelvik enfeksiyon
• Kötü kontrol edilmiş şeker hastalığı
• Kan damarlarının enflamasyonu (vaskülit)
• Bir kanama bozukluğu
• İyot içeren maddelere karşı şiddetli alerji
• Gebelik olasılığını en uygun hale getirme isteği

Uterin arter embolizasyonu konusunda bir kadın doğum uzmanı-jinekolog, birincil bakım doktoru veya girişimsel radyoloğa danışabilirsiniz.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız

İşlem öncesi akşamında, gece yarısından sonra bir şey yemeyin veya içmeyin. Eğer ilaç kullanıyorsanız, işlemden önce ya da sonra ilaçları almayı kesmeniz gerekip gerekmediğini doktorunuza danışın.

Radyoloji işlemi odasında, bir personel anestetik ilaç, antibiyotik ve ağrı kesici vermek için kolunuzdaki bir damar içine, ince bir tüpe takılı bir iğne yerleştirir. İdrar yolunuza yerleştirilen ince bir tüp (idrar sondası) mesanenizi boş tutar.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz

Bir doktor uterin arter embolizasyonunu steril şartlar altında gerçekleştirir.

Bu işlem genellikle sedasyon gerektirir. Sedasyon ağrıyı azaltan bir tür anestezidir, ama kendi kendinize nefes alabilir, sorulara cevap verebilir ve herhangi bir rahatsızlığınızı bildirebilirsiniz. Aynı zamanda işlemin hafızanızda kalmasını engeller.

Alternatif olarak, bölgesel anestezi yapılabilir. Bu yaklaşımda, doktorunuz pelvise yönelen omur sinirleri etrafına ilaç enjekte eder. Bölgesel anestezi ağrıyı engeller, fakat bilinciniz yerinde olur ve iletişim kurabilirsiniz.

İşlem sırasında

Rahminizi ve kan damarlarınızı görmek için, radyolog fluoroskop kullanır. Cihaz iç yapıların hareketli görüntülerini üreten ve bunları bir bilgisayar monitöründe gösteren atımlı X-ışını yayınlar. Radyolog, kasık bölgenizden uzunlamasına geçen uyluk atardamarı üzerinde deriye 6 milimetreden daha küçük bir kesi yapar ve daha sonra atardamar içine bir kateter sokarak, bunu iki rahim atardamarından (uterin arter) birine ulaştırır. Enjekte edilen, genellikle iyot içeren sıvı, uterin arter ve dalları içine akar ve onları fluoroskop monitör üzerinde görünür hale getirir.

Miyomlara daha fazla kan akışı olduğu için, kontrast madde miyomları diğer rahim dokusundan daha parlak "ışıklı" hale getirir. Radyolog miyomlara giden damarları belirler ve bir haritasını çıkarır, daha sonra plastik veya jelatinden yapılmış küçük parçacıkları bu dallara enjekte eder. Uterin arter içine daha fazla kontrast enjekte ettikten sonra, radyolog kanın artık miyomlara ulaşmadığından emin olmak için ek görüntüleri denetler. Aynı adımlar daha sonra ikinci uterin arter için de tekrarlanır. Genellikle radyolog iki uterin artere bir kesiden ulaşabilir.

İşlemden sonra

İyileşme odasında personel durumunuzu izler, ağrı ve bulantı denetimi için size ilaç verir. Anestezinin etkileri geçtiği zaman, personel sizi devamlı gözlem için hastane odasına getirir.

Birkaç saat kanın uyluk atardamarı bölgesinde toplanmasını ve pıhtılaşmasını (hematom) önlemek için düz bir şekilde yatmalısınız. Ağrı uterin arter embolizasyonunun birincil yan etkisidir. Doktorlar bunun miyomlara kan akşının durdurulmasına gösterilen bir tepki olduğunu düşünüyor. Ağrının bir kısmı rahim dokusuna giden normal kan akışının geçici geçici olarak düşmesinden kaynaklanabilir.

Ağrı ilk 24 saat içinde genellikle zirve yapar. Ağrıyı yönetmek için, damardan kateter yoluyla ilaç alırsınız. Genellikle ilaç morfin gibi bir opioid olacaktır, fakat steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAID) da bunun yanına ekleneblir ya da yerine kullanılabilir. Birçok hastane hasta kontrollü analjezik (PCA) sunar, bu bir düğmeye bastığınızda damar yoluyla kan dolaşımına bir doz ağrı kesici ilaç sağlayan bir sistemdir.

Embolizasyon sonrası sendrom (ateş, aşırı halsizlik, bulantı ve kusma) uterin arter embolizasyonu sonrasında da yaygındır. Doktorlar bozulmaya başlayan miyomlardan yayılan kimyasalların iltihaplanmayı harekete geçirerek bu belirtilere neden olduğuna inanıyor. Embolizasyon sonrası sendrom genellikle kendiliğinden düzelir, fakat gecikmiş ağrı, beyaz kan hücre sayısında bir artış ve irin benzeri bir vajinal akıntı ile ortaya çıkan, ciddi bir yan hastalık olan endometrit (rahim iç yüzeyi iltihabı) olasılığını ortadan kaldırmak önemlidir.   Doktorlar endometriti intravenöz (İV) antibiyotiklerle tedavi eder.

Ertesi gün, ağız yoluyla alınan ağrı kesici ilaçlar genellikle IV ilaçların yerini alabilir. İdrar kateteriniz kaldırılır ve etrafta dolaşmanız teşvik edilir. İyileşme genellikle hızlıdır ve yan hastalıklar nadirdir.

İyileşme

Kadınların çoğu işlemden sonraki gün, ağız yoluyla alınan ağrı kesici ilaçlar için yazılmış bir reçete ile evlerine döner. Ağrı genelde bir veya iki gün içerisinde diner, fakat bazı kadınlarda bir kaç haftaya kadar sürebilir.

İyileşme sürecinizi olası yan hastalıklar için gözleyin:

• ·         Vajinal akıntı

Uterin arter embolizasyonundan sonra mukus gibi bir vajinal akıntı olabilir. Akıntının tedavi olmaksızın durması gerekir. Bazı kadınlarda miyomların kalıntıları vajina yoluyla atılır. Akıntı tehlikeli değildir ve genellikle kendi kendine durur.

• ·         Enfeksiyon

İşlemden sonra dört hafta içinde bir takip muayenesi için kadın doğum uzmanı-jinekolog ya da birincil bakım doktorunuza gidin ve hiçbir enfeksiyon olmadığından emin olun. Enfeksiyon belirtileri ateş, titreme ve ağrıdır.

Miyomun rahim içinde büzülmesi ya da diğer değişiklikleri izlemek için ertesi sene muhtemelen ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi bir dizi incelemeye tabi olacaksınız. Doktorlar ilk ultrason muayenesini genellikle işlemden üç ay sonraya programlar. Bazen işlemden bir yıl sonrasına kadar görülebilen gecikmiş enfeksiyonlar ve vajinal akıntı bildirilmektedir.

Sonuçlar

Sonuçlar

Bazı çalışmalar, miyom tedavisi için uterin arter embolizasyonu olan kadınların yaklaşık yüzde 85 ila 95''inde kanama, idrar kaçırma ve karın genişlemesinin azaldığını göstermiştir. Ancak, bu çalışmaların birçoğu küçük kadın grupları ya da iki yıl veya daha az bir süreyi kapsayan dönemler üzerinde durmuştur.

Uterin arter embolizasyonu tedavisinden beş yıl sonra, kadınların yüzde 70''inden fazlası belirtilerin kontrolünü sağlamıştır. Bu oran, miyomların cerrahi yolla çıkarılması ve rahmin düzeltilmesini içeren miyomektomi ile karşılaştırılabilir.

Adet ve menopoz

Adet döneminiz muhtemelen bir kaç ay sonra eski haline dönecektir. Ancak az sayıda kadın işlem sonrasında menopoza girer. Riskin en yüksek görüldüğü grup 45 yaş ve üstü kadınlardır. Bunun sebebi, embolik ajanların rahim arterlerinden yumurtalık arterlerine taşınması ve sonuç olarak yumurtalığı besleyen kan akımının bozulması olabilir.  Eğer menopoza yaklaşıyorsanız (perimenopozal), böyle bir kesinti menopoza neden olabilir.

Eğer çocuk sahibi olmak istiyorsanız veya hayatınızın bir evresinde isteyebileceğinizi düşünüyorsanız, uterin arter embolizasyonunun doğurganlığınızı nasıl etkileyebileceği konusunda doktorunuzla konuşun. İşlem sonrası menopoza girme riski düşük olmasına rağmen, küçük bir yumurtalık hasarı bile hamile kalmanızı zorlaştırabilir. Ayrıca, özellikle de plasentanın anormal yerleşimi gibi gebelik etkileri açısından yüksek risk söz konusu olabilir. Bu risklere rağmen, birçok kadın uterin arter embolizasyonu sonrasında başarılı gebelikler geçirmiştir.