• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Vulva Kanseri

Vulva kanseri kadın üreme organlarının dış yüzeyinde gelişen bir kanser türüdür. Vulva klitoris ve dudaklar da dahil üretra ve vajinayı saran deri alanıdır.  

Vulva kanseri çoğunlukla kaşıntıya ya da ağrıya yol açan vulvada yumru ya da hassaslık olarak gelişir. Her yaşta gerçekleşebilse de daha çok yaşı ilerlemiş kadınlarda teşhis edilir.

Vulva kanseri tedavisi genellikle kanseri ve sağlıklı doku sınırını almak için ameliyat gerektirir. Bazen vulva kanseri ameliyatı bütün vulvanın alınmasını gerektirir. Vulva kanseri ne kadar erken tespit edilirse, tedavi için ekstensif (kapsamlı) cerrahi olasılığı o kadar azalır.

Belirtileri

Belirtileri

Vulva kanserinin bulgu ve belirtileri şunlardır:

• Geçmeyen kaşıntı
• Ağrı ve hassasiyet
• Menstrüasyondan (adet görme) kaynaklanmayan kanama
• Renk değişimi ya da kalınlaşma gibi deri değişiklikleri
• Yumru, siğil benzeri kabarcıklar ya da açık yara (ülser)

Doktora ne zaman görünmeli

Sizi endişelendiren vulva ile ilgili belirti ve bulgular yaşarsanız aile hekiminizden ya da jinekologunuzdan bir randevu alın. Bu belirtiler şunlar olabilir:

• Anormal kanama
• Yanma
• Kaşıntı
• Ağrı

Sebepleri

Nedenleri

Vulva kanserine neyin neden olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Genel anlamda doktorlar kanserin, hücre DNA’sında bir mutasyon geliştiğinde başladığını bilmektedir. Mutasyon hücrelerin hızla büyümesine ya da bölünmesine izin verir. Bu tür hücre ve ürünleri, normal hücreler ölürken yaşamaya devam eder. Biriken hücreler kanserli olabilecek, çevre dokuları istila eden ve vücudun diğer kısımlarına yayılan bir tümör oluşturur.

Vulva kanserinin türleri

Vulva kanserinin başladığı hücre tipi doktorunuza en etkin tedavi planını saptamasına yardımcı olur. Vulva kanserinin en yaygın türleri şunlardır:

• Vulvar skuamöz hücreli karsinom. Bu kanser vulvanın yüzeyini kaplayan küçük ve düz hücrelerde başlar. Vulva kanseri türlerinin çoğu skuamöz hücreli karsinomdur.
• Vulvar melanom. Bu kanser vulva derisinde bulunan pigment üreten hücrelerde başlar.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Vulva kanserinin kesin nedeni bilinmese de bazı faktörler hastalık riskinizi artırıyor görünmektedir. Bunlar:

• İlerleyen yaş. Vulva kanseri riski yaşla artar ancak her yaşta oluşabilir. Teşhis yaşının ortalaması 65’tir.
• İnsan papilloma virüsü kapmak (HPV). HPV, vulva ve rahim ağzı kanseri de dahil pek çok kanserin riskini artıran cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Genç ve cinsel yönden aktif kadınların çoğu HPV’ye maruz kalır ancak çoğunda enfeksiyon kendiliğinden geçer. Bazılarında ise enfeksiyon hücre değişimlerine yol açar ve gelecekteki kanser riskini artırır.
• Sigara içmek. Sigara içmek vulva kanseri riskini artırır.
• İnsan bağışıklık yetmezlik virüsü (HIV) kapmış olmak. Cinsel yolla bulaşan virüs bağışıklık sistemini zayıflatır, bu da sizi HPV enfeksiyonlarına karşı daha yatkın hale getirerek bu şekilde vulva kanseri riskinizi artırır.
• Daha önce vulvada prekanseröz durumların olması. Vulva intraepitelyal neoplazi, vulva kanseri riskinizi artıran kanser öncesi bir durumdur. Vulvar intraepitelyal neoplazi olan çoğu kadında hiçbir zaman kanser gelişmez ancak az bir kısmında invazif vulva kanseri gelişir. Bu nedenle doktorunuz anormal hücre alanını çıkarmak için tedavi ve periyodik takip testleri önerir.
• Vulvayı da kaplayan bir deri sorununuz olması. Vulva derisinde incelme ve kaşıntıya yol açan liken skleroz vulva kanseri riskini arttırır.

Muayenesi

Randevunuza hazırlık

İlk randevunuz hem doktorunuz hem de jinekologunuzla olabilir. Doktorunuz ya da jinekologunuz kanserden şüphelenir ya da kanser teşhisi koyarsa jinekolojik kanserler üzerine uzman bir onkologa yönlendirilebilirsiniz.

Randevular kısa olabileceği ve konuşmak istediğiniz her şeyi hatırlamanız zor olabileceği için iyi hazırlanmanız faydalı olacaktır. İşte randevunuza hazırlık ve doktorunuzdan ne bekleyebileceğiniz konusunda bazı öneriler.

Ne yapabilirsiniz

• Yaşadığınız belirtileri yazın. İlişkili olmadığını düşündükleriniz de dahil bütün belirtilerinizi yazın.
• Kullandığınız ilaçların, vitamin ve besin takviyelerinin bir listesini yapın. Dozlarını ve ne sıklıkta aldığınızı da yazın.
• Yanınıza bir yakınınızı alın. İlk ziyaretinizde size birçok bilgi verilebilir ve her şeyi hatırlamanız zor olabilir. Eğer yanınızda biri olursa kaçırdığınız ya da unuttuğunuz detayları anımsayabilir. Göz önünde bulundurmadığınız bazı önemli hususlarda sorular da sorabilir.
• Yanınıza bir defter ya da bloknot alın. Bu şekilde tedavi seçenekleri gibi önemli bilgileri yazabilirsiniz.
• Doktorunuza sormak için bir soru listesi hazırlayın. Erkenden sormak istediğiniz soruları bilmeniz kısıtlı zamanınızı daha iyi değerlendirmenize yardım edebilir. Zamanın yetmeyeceğini hesaba katarak soruları en önemliden daha az önemliye doğru listeleyin.

Vulva kanseri için doktorunuza sorabileceğiniz bazı temel sorular şunlardır:

• Başka hangi testleri yaptırmalıyım?
• Bu testlere hazırlanmak için bir şey yapmam gerekir mi?
• Vulva kanserinin dışında belirtilerime yol açabilecek başka olası nedenler var mı?
• Vulva kanserimin türü nedir?
• Kanserin evresi nedir?
• Benim için hangi cerrahi seçenekler var?
• Her bir ameliyatın başarı oranı nedir?
• Her bir ameliyatın sakıncaları nelerdir?
• Bir ostomi torbası takmam gerekecek mi?
• Peki ya radyasyon ya da kemoterapi görecek miyim? Bu seçenekler benim için uygun mu?
• Bu tedavilerin başarı oranı nedir?
• Her bir tedavinin yan etkileri nelerdir?
• Bu tedaviler cinselliğimi nasıl etkiler?
• Tedavinin ardından çocuk sahibi olabilir miyim?
• Tedaviye nasıl hazırlanmalıyım?
• Hangi hareket tarzını önerirsiniz?
• Tekrarlama ihtimali nedir?
• Prognozum nedir?

Eğer doktorunuz açık olmayan bir şeyler söylerse, tam olarak anlayana kadar sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan bekleyebilecekleriniz

Doktorunuzun muhtemelen size bazı sorular soracaktır. Doktorunuzun sorabileceği olası sorulardan bazıları şunlardır:

• Bu belirtileri ne zaman fark ettiniz?
• Bu belirtileri ne sıklıkla yaşıyorsunuz?
• Belirtileriniz ne kadar şiddetli?
• Belirtilerinizi iyileştiren bir şey var mı?
• Belirtilerinizi kötüleştiren bir şey var mı?
• Daha önce liken skleroz tanısı aldınız mı?
• Anormal bir Pap testiniz oldu mu?
• Hiç HPV tanısı aldınız mı?

Testleri

Testler ve teşhis

Vulva kanserinin teşhisi

Vulva kanserinin teşhisi için kullanılan test ve işlemler şunlardır:

• Vulvanızın muayenesi. Doktorunuz vulvanızdaki anormallikleri araştırmak için fiziksel muayeneden geçirebilir.
• Vulvanızın muayenesi için özel bir mercek kullanılması. Kolposkopi adı verilen bu muayene sırasında doktorunuz vulvadaki anormal alanları yakından incelemek için büyüteç görevi gören bir cihaz kullanır.
• Laboratuar testi için doku örneği alınması (biyopsi). Doktorunuz, vulva derinizdeki şüpheli bir alanın kanser olup olmadığını saptamak için test edilmek üzere deri örneği alınmasını önerebilir. Biyopsi işlemi sırasında alan lokal anestezi ile uyuşturulur ve şüpheli alanın hepsinin ya da bir kısmının çıkarılması için bir neşter ya da başka bir özel kesme aracı kullanılır. Alınan derinin boyutuna bağlı olarak dikiş atılması gerekebilir.

Kanserin kapsamının saptanması

Teşhisiniz bir kez onaylandıktan sonra doktorunuz kanserinizin boyutunu ve kapsamını (evre) saptamak için çalışır. Evreleme testleri şunlar olabilir:

• Pelvik alanınızın kanserin yayılımı için muayenesi. Doktorunuz kanserin yayıldığına dair bulguları araştırmak için daha dikkatli bir pelvik muayene yapabilir.
• Görüntüleme testleri. Göğsünüzün ya da karnınızın görüntülenmesi kanserin bu bölgelere yayılıp yayılmadığını gösterebilir. Bu görüntüleme testleri röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntülemeyi (MRG) içerebilir.

Vulva kanseri evreleri

Vulva kanseriniz, evresini gösterilen Roma rakamları ile ayrılır. Vulva kanserinin evreleri şunlardır:

• Evre I, vulva ya da vajina açıklığınız ile anüs arasındaki alan (perine) ile sınırlı olan küçük tümörleri anlatır. Bu kanser lenf nodlarına veya vücudunuzdaki diğer alanlara yayılmamıştır.
• Evre II, tümörler, üretranın alt kısımları, vajina ve anüs gibi yakındaki yapıları kapsayacak şekilde büyümüştür.
• Evre III, kanser lenf nodlarına yayılmıştır.
• Evre IVA, kanserin daha geniş ölçüde lenf nodlarına ya da üretra veya vajinanın üst kısımlarına veya mesane, rektum ya da pelvik kemiğe yayıldığı anlamına gelir.
• Evre IVB kanserin vücudunuzun uzak kısımlarına yayıldığını (metastaz) ifade eder.

Tedavisi

Tedavi ve ilaçlar

Vulva kanseri için alacağınız tedavi kanserinizin evresine, genel sağlığınıza ve kendi tercihlerinize bağlıdır.

Vulva kanserinin alınması için ameliyat

Vulva kanserinin tedavisinde kullanılan operasyonlar şunlardır:

• Kanserin ve sağlıklı doku sınırının alınması (eksizyon). Geniş lokal ekzisyon ya da radikal ekzisyon da denilen bu işlem kanserin ve kanseri çevreleyen en az 2 santimetrelik normal dokunun kesip çıkarılmasını gerektirir. Doktorların normal görünen doku marjini olarak adlandırdığı bu dokunun alınması bütün kanserli hücrelerin alındığından emin olunmasına yardımcı olur.
• Vulvanın bir kısmının alınması (kısmi vulvektomi). Kısmi vulvektomi sırasında vulvanın bir kısmı, altındaki doku ile birlikte alınır.
• Bütün vulvanın çıkarılması (radikal vulvektomi). Radikal vulvektomi klitoris ve alttaki dokular da dahil bütün vulvanın alınmasını gerektirir.
• İlerlemiş kanser için ameliyat. Eğer kanser vulvanın ötesine yayılmışsa ve yakın organları kapsıyorsa, doktorunuz bütün vulvanın ve kapsadığı organların pelvik eksenterasyon denilen bir işlemle alınmasını önerebilir. Kanserinizin nereye yayıldığına bağlı olarak cerrahınız alt kolon, rektum, mesane, rahim ağzı, rahim, vajina, yumurtalıklar ve yakınlardaki lenf nodlarını alabilir. Eğer mesaneniz, rektum veya kolonunuz alınırsa atıkların bir torbaya atılabilmesi için (ostomi) doktorunuz vücudunuzda yapay bir açıklık yaratır (stoma).  
• Rekonstrüktif ameliyat. Vulva kanserinin tedavisi genellikle vulvanızdan bir kısım derinin alınmasını gerektirir. Ameliyattan sonra yara ya da kalan bölge, genellikle vücudunuzun başka bir alanından deri nakli yapılmaksızın kapanabilir. Ancak kanserin genişliğine ve doktorunuzun ne kadar doku alması gerektiğine bağlı olarak doktorunuz rekonstriktif ameliyat –bu alanı kapatmak için vücudunuzun başka bir alanından deri nakli yapılması – gerçekleştirebilir.

Tüm vulvanın ameliyatla alınması, enfeksiyon ve kesinin çevresinde iyileşme problemleri gibi komplikasyon riski taşır. Bunun yanı sıra vulvanın içindeki dolgun dokular bütünüyle ya da kısmi olarak alınacağından uzun süre oturmak rahatsız edici olabilir. Genital bölgenizde uyuşma hissedebilirsiniz ya da cinsel ilişki sırasında orgazma ulaşmak zor olabilir.

Yakındaki lenf nodlarının ameliyatla alınması

Vulva kanseri genellikle kasıktaki lenf nodlarına yayılır, bu nedenle bu kanserin alınması için ameliyata girdiğinizde doktorunuz lenf nodlarını da alabilir. Durumunuza bağlı olarak doktorunuz sadece birkaç lenf nodunu ya da pek çok lenf nodunu çıkarabilir.

Lenf nodlarını çıkarmak lenfödem olarak bilinen bir durum olan sıvı tutulumuna ve bacaklarda şişmeye yol açabilir. Eğer bu sorun gelişirse doktorunuz size bu belirtileri azaltmak için kompres cihazları ya da destek çorapları önerebilir. Ayrıca bacaklarınızda çizilme ya da diğer yaralanmalardan kaçınmanızı önerebilir çünkü enfeksiyona karşı daha duyarlı olursunuz.

Doktorlar cerrahların daha az lenf nodu almasını sağlayan teknikler üzerine çalışmaya devam etmektedir. Öncül lenf düğümü biyopsisi denilen bu işlem kanserin öncelikle yayılması daha muhtemel olan lenf nodlarının saptanmasını içerir. Bir cerrah bu lenf nodunu test için çıkarır. Eğer bu lenf nodunda kanser hücreleri bulunmazsa o zaman bu kanserin diğer lenf nodlarına yayılmış olması da çok olası değildir.

Radyasyon tedavi

Radyasyon terapi, kanserli hücreleri öldürmek için X-ışını gibi güçlü enerji ışınları kullanır. Vulva kanseri için radyasyon tedavisi genellikle vücudunuzun etrafında hareket eden ve derinizdeki kesin noktalara radyasyon yönlendiren bir cihazla gerçekleştirilir (eksternal ışın radyasyon).

Radyasyon terapisi bazen ameliyatın başarı olasılığını artırmak için büyük vulva kanserlerini küçültmek için de kullanılır. Radyasyon genellikle kanser hücrelerini radyasyon tedavisine karşı daha savunmasız hale getirebilen kemoterapi ile birlikte kullanılır.

Eğer lenf nodlarınızda kanser hücreleri keşfedilirse doktorunuz ameliyattan sonra kalabilecek kanser hücrelerini öldürmek için lenf nodlarınızın çevresine radyasyon tedavisi uygulanmasını önerebilir.

Kemoterapi

Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kimyasalları kullanan bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi ilaçları genellikle kolunuzdaki bir damardan ya da ağız yoluyla verilir.

Vücutlarının diğer alanlarına yayılmış vulva kanseri olan kadınlar için kemoterapi bir seçenek olabilir. Kemoterapi bazen radyasyon tedavisi ile birleştirilerek ameliyatın başarı ihtimalini artırmak ve büyük vulva kanserlerini küçültmek için de kullanılır.

Tedavinin ardından takip testleri

Vulva kanseri tedavisinin tamamlanmasının ardından doktorunuz kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığını kontrol etmek için periyodik takip muayeneleri isteyebilir. Başarılı bir tedavi sonrasında bile vulva kanseri tekrarlayabilir. Doktorunuz takip muayeneleri için sizin durumunuza uygun olan bir plan belirleyecektir, ancak doktorların önerisi genellikle tedavinin ardından beş yıl boyunca yılda iki defa muayene yaptırmaktır.

Yaşam Tarzı

Başa çıkma ve destek

Vulva kanseri ile yaşamak zorlayıcı olabilir. Her ne kadar vulva kanseri ile baş etme konusunda basit çözümler olmasa da aşağıdaki tavsiyeler yardımcı olabilir:

• Tedavi kararı verirken rahat hissetmek için daha fazlasını öğrenin. Doktorunuzdan kanserinizin hangi hücre türlerini kapsadığı ve kanserinizin evresi gibi ana hususları size açıklamasını isteyin. Ayrıca doktor ya da hemşirenizden size bilgi kaynakları önermesini isteyin. Sorular sorarken ya da tedavi seçenekleriniz üzerine doktorunuzla konuşurken rahat hissetmeniz için kanseriniz hakkında yeterli bilgi edinin.
• Duygularınız hakkında biriyle konuşun. Hazır hissettiğinizde, güvendiğiniz biri ile kanser tedavisi ile yüzleşirkenki umutlarınızı ve korkularınızı konuşmayı düşünün. Bu bir arkadaşınız, aile bireyiniz, doktorunuz, sosyal hizmet görevlisi, din görevlisi veya bir danışman olabilir.
• Kanserden kurtulanlarla iletişime geçin. Vulva kanseri olan diğer kişilerle konuşmak yardımcı olabilir. Sizin yüzleşmekte olduklarınıza benzer problemler ile kendilerinin nasıl yüzleştiklerini size anlatabilirler. Bölgenizdeki destek gruplarını doktorunuza sorun. Ya da kanser dernekleri ve vakıfları gibi destek organizasyonları ile iletişime geçin. İnternet üzerinden bu derneklerin önerebileceği mesaj panolarından da vulva kanseri olan kadınlarla iletişime geçebilirsiniz.
• Yakınlıktan korkmayın. Vücudunuzdaki değişimlere karşı doğal tepkiniz yakınlıktan kaçınmak olabilir. Her ne kadar kolay olmasa da duygularınızı partneriniz ile konuşun. Tek başınıza ya da partneriniz ile birlikte bir terapist ile konuşmayı da yararlı bulabilirsiniz. Cinselliğinizi pek çok yöntemle ifade edebileceğinizi unutmayın. Dokunmak, el ele tutuşmak, sarılmak ve okşamak sizin ve partneriniz için çok daha önemli olabilir.

Önleme

Önleme

Cinsel yolla bulaşan hastalık riskinizi azaltın.

Vulva kanseri riskinizi azaltmak için HPV ve HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar riskinizi azaltın. Bu hastalıkların riskini azaltmak için:

• Cinsel partner sayısını sınırlandırın. Ne kadar çok cinsel partneriniz varsa, HPV’ye maruz kalma riskiniz o kadar artar.
• Her cinsel ilişkide kondom kullanın. Kondom HIV bulaşmasını önleyebilir. Kondomlar HPV kapma riskinizi azaltabilir ancak buna karşı tam koruma sağlamaz.
• HPV aşısı yaptırmayı düşünün. Kızlar ve genç kadınlar vulva kanserine neden olduğu en çok düşünülen virüs türlerine karşı korunmak için HPV aşısı yaptırmayı düşünebilirler.

Pelvik muayeneleriniz hakkında doktorunuza danışın

Doktorunuza ne sıklıkta pelvik muayene yaptırmanız gerektiğini sorun. Bu muayeneler doktorunuzun görsel olarak vulvanızı incelemesini ve iç üreme organlarınızdaki anormallikleri kontrol etmek için elle muayeneyi içerir. Size en uygun tarama muayenesi planını saptamak için doktorunuzla vulva kanseri ve diğer pelvik kanserler için risk faktörleriniz hakkında konuşun.