• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Testleri
• Tedavisi
• Önleme

Nedir

Yemek Borusu Daralması

Yemek borusu daralması, besinleri mideye taşıyan kanalın zamanla daralmasıdır. Bu durum, kanal içerisinde yara dokusu oluştuğu zaman meydana gelir.

Vücutta Neler Oluyor?

Yemek borusu, kaslı bir dokudur ve boğazı mideyle birleştirir. Besinler bu kanala girdikten sonra, yiyeceğin önü ve arkasındaki kaslar, gıdayı mideye doğru itmek için ritmik olarak gevşeyip kasılır.

Yemek borusunun bir bölümü hasar gördüğünde yaraya dönüşebilir. Bu da o bölgeyi lifli ve sert hale getirir. Bir yara dokusunun birikmesiyle de, zamanla yemek borusunun bir bölümünde daralmaya neden olur.

Belirtileri

Belirtiler

Bir kişi şunları fark edebilir:

• Yutmada yavaş yavaş ama giderek artan zorlanma
• Yiyecekler, yemek borusuna takılıyormuş gibi hissedilmesi
• Ağrısız ama rahatsızlık duyarak yutkunma
• Midedeki sindirilmemiş içeriğin ve asidin geri doğru ağza gelmesi

Sebepleri

Sebepler

Aşağı özafagus sfinkter adı verilen kas halkası, yemek borusuyla mide geçişini çepeçevre sarar. Normalde gıdaların mideye geçmesine izin vermek için açılır.  

Eğer bu halka sıklıkla zayıflar ya da gevşerse midenin içindekiler, yemek borusuna doğru geri sıçrar. Bu ‘gastroözofagel reflü hastalığı’dır (GÖRH) ve mide ekşimesine neden olur. Yemek borusu tekrar tekrar sıçrayan bu asitle yaralanır.

Eğer sorun kronikse yara dokusu oluşabilir ve daralmaya neden olabilir. Yemek borusu daralmasının daha az yaygın nedenleri arasında şunlar da vardır:

• Ağır ve uzun süre yemek borusu enfeksiyonları (özofajit).

• Kostik, kül suyu gibi yakıcı bir şey yutmak
• Tıbbi tedavi komplikasyonları, örneğin aspirin, ibuprofen ve tetrasiklin gibi ilaçların yol açtığı özofajit.
• Yemek borusu kanseri

Testleri

Teşhis

Yemek borusu daralmasını teşhis etmek için doktor şunları isteyebilir:

• Endoskopi; ucunda ışık bulunan ince bir borucuğun yemek borusuna sokularak, yara veya gastroözofagel reflü olup olmadığının kontrol edilmesi işlemidir.
• Biyopsi; yemek borusu kanseri olup olmadığını kontrol için doku örneği alınması
• ‘cine-esophagram’ adı verilen bir tür röntgen ya da baryum solüsyonu içilmesi. Bu testte boya gibi bir madde içilerek, daralmanın yeri ve uzunluğu belirlenmeye çalışılır.  

Sorunun uzun dönemli etkileri nelerdir?

Başarılı bir tedavinin ardından bile, daralma tekrar ortaya çıkabilir. Alkalin (kül suyu, ya da kostik vb) içilmesi sonucu ortaya çıkan daralmaların, on yıl sonra ortaya çıkan yemek borusu kanseriyle bağlantılı olduğu düşünülüyor.

Tedavisi

Tedavi

Daralmalar genellikle, yemek borusunun bir alet yardımıyla genişletilmesi ya da açılmasıyla tedavi edilir. Kişiye, sorunlu bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi verilebilir. Daha sonra daralan bölge, katı, ucu konik bir aletle ya da özel yüksek basınçlı balon kullanılarak gerilir/esnetilir. Bu işlemin, kişinin yutması tekrar kolay hale gelene kadar, her seferinde biraz daha geniş alet kullanılarak tekrarlanması gerekebilir.

Gastroözofagel reflü hastalığı, eğer daralmaya neden olduysa ayrıca tedavi edilmek zorundadır. Uzun dönemli ilaç tedavisi, mide asidi pompalamasını durduran (proton pompa inhibitörleri) ilaçların, örneğin omeprazol, lansoprazol, esomeprazol, pantoprazol ya da rabeprazol gibi ilaçların daralmanın tekrarlanmasını engellediği ortaya çıkarılmıştır.

Eğer daralma katı cisimlerin geçebileceği kadar genişletilemediyse ya da tekrarlanan genişletme çalışmaları geçişi açmak için başarısız olduysa, ameliyat gerekebilir. Bazı durumlarda esnetme için daralma bölgesine birkaç hafta boyunca geçici olarak stent (tüp) takılır ve daha sonra da alınır.

Yan etkileri

Tedaviye ilişkin sorunlar şunları içerebilir:

• Yemek borusunun delinmesi (yemek borusu perforasyonu)
• Yutmayı kolaylaştırmak için beslenme değişikliği ihtiyacı
• Gastroözofagel reflüyü tedavi etmek için kullanılan ilaçların, alerjik reaksiyonlar ve mide bozulması gibi yan etkileri

Tedaviden sonra

Bazı vakalarda, tedaviden sonra yemek borusu daralması tekrarlanır. Başarılı tedavinin ardından, kişi genelde normal yaşamına döner.

Yemek borusu daralması tedavi edildikten sonra, kişi herhangi bir yeni belirtisi doktoruna bildirmelidir.

Önleme

Önlem

• Gastroözofagel rahatsızlığı olan bir kişi, yara dokusu oluşmaması için doktoru ya da kendisine sağlık hizmeti veren profesyonellerle sorunun tedavi yollarını konuşmalıdır.
• Yemek borusuna zarar verecek maddeler yutmaktan kaçınılmalıdır.
• Reçeteli ya da reçetesiz ilaçların, bol su ya da besinlerle, yemek borusunda kalıntı bırakmayacak şekilde mideye indiğinden emin olunmalıdır.