• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Alternatif Tıp

Nedir

Nedir?

Kadınsanız, tıbbi olarak “dismenore” diye adlandırılan ağrılı menstürasyon (ağrılı adet) canınızı hiç yakmamış bile olsa, adet kasılmalarıyla uğraşmışsınızdır.

Menstürasyon krampları, karnın alt bölümünde ağır, zonklayan ya da ağrılı kramplardır. Birçok kadın, adet kanamasının hemen öncesinde ya da adeti süresince adet kasılmaları yaşar. Bu bazı kadınlar için, rahatsızlık sadece can sıkıcıdır. Diğer bazıları için de her ay birkaç gün süresince günlük yaşamlarını etkileyecek kadar ağır olabilir.

Bazı kadınlar için adet kasılmaları, endometriyozis ya da fibroid (miyom) gibi belirlenebilen sorunlardan kaynaklanır. Altta yatan sorunun tedavi edilmesi, ağrının azaltılması için anahtar önemdedir. Altta yatan herhangi bir sebepten meydana gelmeyen adet kasılmalarıysa, yaş ilerledikçe azalma eğilimindedir ve çoğunlukla kadın bir doğum yaptıktan sonra kaybolur.

Belirtileri

Belirtileri

Adet kasılmalarının belirtileri şunları içerir:

• Karnın alt bölümünde ağır, zonklayan ya da ağrılı kramplar
• Belinize ve kalçalarınıza yayılan ağrı

Bazı kadınlar ayrıca şunları da yaşarlar:

• Mide bulantısı ve kusma
• Sulu dışkı
• Terleme
• Baş dönmesi

Doktora ne zaman gitmeli?

Eğer adet kanamanız geçen beş yıl içerisinde başladıysa ve kramplar yaşıyorsanız, muhtemelen adet ağrınız için kaygılanmak gerekmez. Ancak, eğer adet kasılmalarınız her ay birkaç gün boyunca yaşamınızı bozuyorsa ya da ileri yaşlardaysanız ve ciddi adet kasılmaları yaşamaya yeni başladıysanız doktora gidin.

Sebepleri

Sebepleri

Adet dönemlerinde, uterusunuz (rahminiz) iç tabakasını atmak için kasılır. Ağrı ve enfeksiyon süreçlerine dahil olan hormon benzeri bileşikler olan prostaglandinler, rahim kaslarının kasılmasını başlatır. Prostaglandinlerin seviyesinin yüksek olması, daha ağır adet kasılmalarıyla ilişkilendirilir.

Birçok uzman, ağır kasılmaların rahmi besleyen kan damarlarını sıkıştırdığına inanır. Ortaya çıkan ağrı, kalp arterlerinde tıkanma meydana geldiğinde, kalbin o bölümündeki hücrelerin gıda ve oksijensiz kalması durumunda ortaya çıkan (anjin) ağrısıyla karşılaştırılabilir.  

Adet kasılmalarına şunlar da neden olabilir:

• Endometriyozis. Bu ağrılı sorunda, rahim içini kaplayan türdeki dokular, rahmin dışına aşılanır, yaygın olarak da döl yatağı borusuna, yumurtalıklara ya da pelvisi kaplayan dokulara aşılanır.
• Rahim miyomları. Rahim duvarındaki kanser olmayan bu tümörler ve urlar, nadiren ağrıya neden olabilir.
• Adenomiyozis. Bu sorunda, rahminizi astarlayan doku, kaslardan oluşan rahim duvarının içine doğru  büyümeye başlar.
• Pelvik iltihaplanma
• Pelvik Enflamatuvar Hastalık (PID). Kadınların üreme organlarının bu türdeki iltihaplanması, genellikle seks yoluyla bulaşan bakteriler sebebiyle olur.
• Servikal yetmezlik. Bazı kadınlarda, serviksin girişi öyle küçük olabilir ki, adet kanama akışını engeller ve rahimdeki ağrılı basıncın artmasına neden olur.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Ağrılı adetle bağlantılı risk faktörleri şunları kapsar:

• 20 yaştan küçük olmak
• Ergenliğin 11 yaş ve daha öncesinde başlaması
• Adet dönemlerinde ağır kanama (menoraji)
• Hiç bebek doğurmamış olmak

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar, menstüral kramplarınızın altında yatan sebebe göre farklılık gösterebilir. Örneğin, endometriyozis üreme sorunlarına neden olabilir, pelvik inflamatuvar hastalık döl yatağı borunuzu iltihaplandırabilir ve döllenmiş yumurtanın, rahminiz yerine döl yatağı borunuza (ektopik gebelik, dış gebelik) yerleşme riskini artırabilir.

 

Muayenesi

Muayene

İlk önce aile doktorunuzla konuşsanız da o sizi jinekologa havale edebilir.

Ne yapabilirsiniz?

Aşağıdakileri içeren bir liste hazırlayabilirsiniz:

• Belirtilerinizin ayrıntılı tanımları
• Son iki adet kanamanızın başlangıç tarihleri
• Yaşadığınız tıbbi sorunlarınız hakkında bilgi
• Aileniz ya da kardeşlerinizin tıbbi sorunları hakkında bilgi
• Aldığınız bütün ilaçlar ve besinsel destekler
• Doktora sormak istediğiniz sorular.

Doktorunuzdan neler bekleyebilirsiniz?

Doktorunuz tıbbi geçmişinizi inceleyip sizi, pelvik muayene dahil fiziksel muayeneden geçirecek. Pelvik muayenesi sırasında doktorunuz, üreme organlarınızda herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol edecek ve enfeksiyon belirtileri arayacak.

Testleri

Testler ve Teşhis

Eğer doktorunuz, adet kasılmalarınızın altta yatan başka bir sebepten kaynaklandığını düşünüyorsa, aşağıdaki testlerin biri veya daha fazlasının yapılmasını isteyebilir.

Ultrason

Bu ağrısız test, iç organları görünür kılmak için ses dalgaları kullanır. Rahimdeki anormallikleri, serviksi ve döl yatağı borularını kontrol etmek için sıklıkla başvurulur. Bir çubuk bir jelle yağlanır, alt karın bölgenize basınç uygular ve ortaya çıkan görüntü video ekranında görünür. Bazı durumlarda çubuk, yumurtalıklarınızı ve rahminizi kontrol etmek için vajinanıza sokulabilir.

Bilgisayarlı Tomografi (CT)

Bilgisayarlı tomografi görüntülemesi, vücudunuzun içindeki organların, kemiklerin ve diğer yumuşak dokuların kesit görüntüsünü oluşturmak için çekilmiş birçok röntgen görüntüsünün birleşimidir. Bu acısız işlem, klasik röntgenin yapabileceğinden daha fazla ayrıntı ortaya çıkarabilir. Bir teknisyen sizi dar bir masa üzerine yerleştirir ve bir makinenin içine doğru kaydırır. Test sırasında kıpırtısız durmanı gerekir, yoksa görüntüler bulanık olacaktır. Bilgisayar tomografisi genellikle 30 dakika sürer.

Manyetik Rezonans Görüntülemesi (MRI)

Manyetik rezonans görüntülemesi, iç yapının detaylı görüntüsünü ortaya çıkarmak için radyo dalgaları ve güçlü bir manyetik alan kullanır. Bu acısız işlem, endometriyozis belirtisi ya da tümör kontrolü için kullanılabilir. Test için MRI makinesinin içindeki tünele kaydırılan dar bir masa üzerine uzanırsınız. Görüntülerin bulanık olmasını önlemek için, görüntüleme süresince hiç kıpırdamadan durmak zorundasınızdır.

MRI görüntülemesinin tamamlanması çoğunlukla en azından bir saat sürer, ama bunlar tek tek görüntülemeye bölünür ve genellikle birkaç dakika sürer. Görüntüleme sırasında makine çok gürültülüdür, bu nedenle vuruş seslerini engellemek için kulak tıkacına ihtiyaç duyabilirsiniz. Eğer klostrofobikseniz (kapalı yerlerde kalma korkusu), test sırasında rahat durabilmenize yardım etmesi için ilaç alma konusunu doktorunuzla konuşmalısınız.

Histeroskopi

Bu işlemde doktorunuz ince, ışıklı bir boruyu vajinanız yoluyla serviks ve rahim içine sokar. Histeroskop ince bir teleskop gibi çalışır ve doktorunuzun içeri doğru bakarak, miyom ya da polip gibi şeyleri kontrol etmesine olanak sağlar. Test sonrasında kramp ve çamaşırınızda leke oluşumu yaşayabilirsiniz.

Laparoskopi

Bu ayaktan yapılan ameliyat işleminde, doktorunuz karnınıza minik bir kesik atar ve küçük kamera lensi olan optik bir lif borucuğu içeri sokarak, karın boşluğunuzu görür. Laparoskopi şunları kontrol edebilir:

• Endometriyozis
• Yapışma
• Miyom
• Yumurtalık kistleri
• Dış (ektopik) gebelik

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

İlaçlar

• NSAID’ler. Steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar, menstural krampların hafifletilmesinde yararlı olabilir. Doktorunuz başlangıçta reçetesiz satılan, ibuprofenle naproksen gibi NSAID’lerin, adetin başlamasından bir gün öncesinden başlanarak tavsiye edilen dozlarda alınmasını önerebilir. Ayrıca reçeteyle satılan mefenamik gibi NSAID’ler de mevcuttur.
• Hormonal doğum kontrolü. Ağızdan alınan doğum kontrol hapları, yumurtlamayı önleyen ve adet kasılmalarını azaltan hormonlar içerir. Bu hormonlar enjeksiyon yoluyla da verilebilir, cildinize bir plaster koyarak ya da esnek bir yüzle vajina içine de konulabilir.

Ameliyat

Eğer adet kasılmalarınıza altta yatan, endometriyozis ya da miyom gibi bir bozukluk neden oluyorsa, anormal dokuların ameliyatla alınması, belirtilerinizin almasına yardım edebilir.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı ve Evde Tedaviler

Sıcak küvete girmek ya da karnınızın alt bölümünde ısıtma yastığı kullanmak, adet kasılmalarını azaltmak için reçetesiz satılan ilaçlar kadar etkili görünüyor.

Alternatif Tıp

Alternatif Tıp

Adet kasılmaları için alternatif tedavi yaklaşımları şunlardır:

• Stresin azaltılması. Stresi azaltan, yoga, masaj ve meditasyon gibi aktiviteler, adet krampların ağrılarını hafifletmeye yardım edebilir.
• Akupunktur. Akupunktur, ağrıyı azaltmak için Çin’de 2000 yıldan fazla zamandır kullanılıyor. Bu tedavide, uygulayıcı saç teli kalınlığındaki iğneleri vücudunuzun belli yerlerindeki derinize yerleştirir. İğneler sokulurken çoğu insan acı hissetmez.
• TENS. Deri üzerinden elektrikle sinirlerin uyarılmasının (Transkutanöz Elektrik Sinir Stimülasyonu), adet kasılmalarıyla bağlantılı ağrıların hafifletilmesinde plasebodan (etkisiz, ‘sözde’ ilaç) daha etkili olduğu görülmüştür. TENZ cihazı, ağrı sinyalleri için eşiği yükseltir ve vücudunuzun doğal ağrı kesicisi olan endorfin salgılanmasını uyarır.
• Besinsel destekler. Bazı çalışmalar vitamin E, tiyamin ve omega-3 desteklerinin menstrual krampları azaltmaya yardım edebileceğini göstermiştir.