Araştırmacılar, akciğer kanseri için yüksek risk grubundaki sigara tiryakilerini belirlemek için basit bir idrar testi geliştirmeye bir adım daha yaklaştılar.

Test, hala yıllarca uzakta olsa da kanseri engellemek ya da tedavi etmek için umut; henüz zaman varken, yüksek risk grubundaki insanları daha önceden belirlemeyi hedef alıyor.

Erken tanı doktorlara, sigaranın bıraktırılmasında ve hastalık tarama çabalarında da bir kolaylık sağlıyor.

Araştırmacılar; “Test, belki sigarayı bırakmakta zorlanan tiryakileri motive edebilir ve sonunda alışkanlıktan kurtulurlar,” diyor.

Doktorlar, bu başarılamazsa “onları en azından 6 ayda bir, akciğer kanseri taraması için getirtebiliriz,” diyerek durumun önemini vurguluyorlar. Bu şekilde, doktorlar kanseri erken teşhis edebilirler ve hastalık, daha yüksek şans varken ameliyat, radyasyon ve/veya kemoterapiyle tedavi edilebilir.

Sigara içmek akciğer kanserine neden olur

Akciğer kanseri, en başta gelen öldürücü kanser türüdür.

Tütün içmek, akciğer kanserinin en önemli risk faktörüdür. Erkeklerdeki akciğer kanserinden ölümlerin yüzde 90’ı,  kadınlarda da akciğer kanserinden ölümlerin yüzde 80’i sigara içme yüzündedir. Sigara içen kişilerin akciğer kanserine yakalanma ve akciğer kanserinden ölme ihtimalleri, içmeyenlere göre 10 ila 20 kat daha fazladır.

Ama her sigara içen kişide akciğer kanseri meydana gelmez ve kimde hastalığın meydana geleceğini tam olarak tahmin etmenin bir yolu da henüz yoktur.

Uzmanlar; “Hepimiz biliyoruz ki, ne kadar çok sigara içilirse risk o kadar yükselir. Ama her 10 ağır sigara tiryakisinden yaklaşık sadece birisi akciğer kanserine yakalanır,” diyorlar.

Araştırmacılar; “Kolesterol gibi şeyleri ölçebileceğimiz testler varken, sigara içmeyle ilgili kan ya da idrar testine sahip olmamamız dikkat çekicidir,” demekten kendilerini alıkoyamıyorlar.

İdrar testi geliştirmek

Böyle bir test geliştirme çabasında olan uzmanlar, yaklaşık 20 yıl önce başlayan iki büyük araştırmadan veriler derlediler. Bir tanesi, 18 binden fazla erkeği kapsayan ve “Shanghai Grup Araştırması” adını taşıyan Çin’de yapılan bir araştırmadır. Diğeri de, Çin kökenli 63 bin 257 erkek ve kadını kapsayan “Singapur Çin Sağlık Araştırması”dır.

Kayıt sırasında bütün katılımcılardan kan ve idrar örnekleri toplandı ve bunlar gelecekte kullanılmak üzere donduruldu. Ayrıca katılımcılar, birtakım sorular yanıtladılar. Bunlar, sigara içip içmedikleri, ne miktarda sigara içtikleri ve ne kadar süreyle sigara içtikleri gibi soruları kapsıyordu.

Yeni analiz için araştırmacılar, çalışmalarda yer alan ve akciğer kanseri meydana gelen 245 sigara tiryakisiyle sigara tiryakisi olan ancak akciğer kanseri meydana gelmeyen 245 kişi üzerine odaklandılar.

Sonrasında araştırmacılar, bu kişilere ait donmuş idrarları eriterek, NNAL seviyelerini ölçtüler. NNAL, bugün itibarıyla bilinen en güçlü potansiyel kanserojen maddelerden biridir.

Sigara içtiğiniz zaman, yaklaşık 60 kanserojen maddeyi içinize çekersiniz. Bunlardan en güçlü potansiyele sahip olanlardan birisi, NNK, vücutta yıkıma uğrar ve NNAL’ye dönüşür.

Laboratuvar hayvanları üzerinde yapılan bir araştırmada, NNAL’nin akciğer kanserine neden olduğu gösterilmiştir, ama insanlardaki etkisi üzerine henüz çalışma yapılmamıştır.

Daha sonra, sigara içenler idrarlarındaki NNAL düzeylerine göre üç gruba ayrıldılar. En düşük NNAL düzeyine sahip olanlarla karşılaştırıldığında, orta düzeyde yüksek NNAL seviyesine sahip olanların akciğer kanserine yakalanma riski yüzde 43 oranında fazla. İdrarlarındaki NNAL düzeyi en yüksek bulunanlarsa, iki kat daha fazla akciğer kanserine yakalanma riskine sahip.

Araştırmacılar, daha sonra da idrarda, nikotinin bir yan ürünü olan kotin miktarını ölçtüler.

İdrarlarında kotin ve NNAL seviyesi en yüksek olan sigara tiryakilerinin akciğer kanserine yakalanma riski, bu maddeler idrarında en az olan ve sigara içmeyen kişilerle karşılaştırıldığında 8,5 kat daha fazlaydı. 

Bulgular, günde kaç sigara içildiği, sigara içilen yıl sayısı ve başka faktörler dikkate alındıktan sonra bile doğruluğunu koruyordu.

Bir sonraki adım, diğer bir tütün yan ürün kanserojenini katılımcıların idrarında ölçmek ve üç ürünün de yüksek olmasının riski daha da artırıp artırmadığına bakmaktı. 

Araştırmacılar; “Düşüncemiz, sigara içme geçmişi kadar, bütün bu biyomarkerlerin (biyo belirleyici) birçoğuyla bağlantılı bir risk modeli oluşturmak ve böylelikle de, hangi sigara tiryakilerinin sonunda kansere yakalanacaklarını en iyi şekilde belirlemekti,” açıklamasını yapıyorlar.