Nedir

Asbestoz

Asbest ince mikroskobik lifleri bulunan bir grup mineraldir. Bu lifler ısıya, ateşe ve kimyasallara dirençli olup elektrik geçirmedikleri için asbest inşaat, otomotiv ve diğer endüstrilerde yaygın bir şekilde kullanılır.

Asbest içeren ürünler darbe alırsa ince lifleri havaya yayılır. Bu lifler solundukları zaman ciğerlerde hapsolur ve yıllarca orada kalır. Zaman içinde bu lifler birikebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:

  • Asbestoz ciğerlerin iltihaplanması durumudur ve nefes darlığına, öksürüğe ve nihayet ciğerlerin solunumu zorlaştıracak şekilde yaralanmasına neden olur.
  • Mezotelyum ciğerlerin çeperlerini, göğüs boşluğunu ve karını etkileyen ender bir kanser türüdür.
  • Akciğer kanseri.
  • Plevral plakalar (akciğerleri kaplayan zarlardaki değişiklikler), ciğerleri çevreleyen zarların kalınlaşması ve plevral effüzyon (akciğerlerle göğüs duvarı arasında anormal sıvı birikmesi) gibi diğer akciğer hastalıkları.

Araştırmalar ayrıca asbeste maruz kalmayla diğer kanserler, mide-bağırsak yolu kanserleri, böbrek kanseri, beyin kanseri, mesane kanseri, gırtlak kanseri, safra kesesi kanseri vb arasında bağlantılar olduğunu gösteriyor. Ne var ki, bilimsel kanıtlar kesin bir sonuca ulaşmak için yetersiz.

Belirtileri

Belirtiler

Asbeste maruz kalmanın belirtilerinin en yaygın görüldüğü kısım solunum yollarıdır. Belirtiler, sorunun ne olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterir.

Ana asbestoz belirtisi nefes darlığıdır. Şu diğer belirtiler de görülebilir:

  • Geçmeyen balgamlı öksürük
  • Göğüste darlık
  • Göğüs ağrısı
  • İştahsızlık
  • Nefes alırken ciğerden kuru, çatlama sesleri gelmesi

Akciğer kanserinin belirtileri şunları kapsar:

  • Öksürük (öksürükle birlikte kan gelmesi de dahil)
  • Hırıltı
  • Açıklanamayan bir şekilde kilo alma
  • Nefes almada zorlanma veya nefes sığlığı
  • Geçmeyen göğüs ağrısı
  • Ses kısıklığı 
  • Anemi

Akciğerlerde mezotelyumun esas belirtileri nefes sığlığı ve göğüs ağrısıdır. Karında mezotelyumun belirtileri şunlardır:

  • Kilo kaybı
  • Karında şiş ve ağrı
  • Kan pıhtılaşma anormallikleri
  • Bağırsak tıkanması
  • Anemi
  • Ateş

Bu belirtiler birçok başka hastalıkta da görüldüğü için, bu tür belirtiler göstermeniz, asbestle ilişkili kanser veya akciğer hasarı yaşadığınız anlamına gelmez. Belirtileri gösteriyorsanız, doktora görünmeniz gerekir.

Sebepleri Ve Riskleri

Sebepler ve Riskler

Asbeste maruz kalma iş yerinde, evde veya topluluk içinde olabilir. 1800’lü yıllardan beri çıkarılan ve ticari kullanımda olan asbest, araba fren terliklerinde, contalarda, inşaat malzemelerinde, tavan ve taban kaplama malzemeleri, boya ve yapıştırıcılarda; plastik malzemelerde, magnezyum mikası içeren bahçe ürünlerinde ve bazı pudra içeren kreyonlar gibi çok değişik ürünlerde kullanılıyor. Sağlıkla ilgili düzenlemelerden dolayı asbest bugün eskisine göre çok daha az  kullanılıyor.

Asbest zehirlenme vakalarının büyük bir kısmı asbestle çalışan kişilerde görülür, bununla birlikte yoğun asbeste maruz kalan işçilerin ailelerinin de, büyük ihtimalle kıyafetlerde, saçta ve deride eve getirilen asbest liflerine maruz kalma yüzünden, mezotelyum (bir akciğer kanseri türü) meydana gelme risklerinin normalin üstünde olduğunu gösteren bazı kanıtlar var. Mezotelyum vakaları asbest ocaklarına yakın yerlerde yaşayan insanlarda da görülmüştür.

Asbestle ilişkili hastalık  meydana gelme riskine giren başka bir grup da, 11 Eylül 2001 Dünya Ticaret Merkezi saldırısı olayında görev alan insanlardır. Asbest, Kuzey Kulesinin yapımında kullanılmış ve saldırı sırasında yüzlerce ton asbest atmosfere salınmıştır.

Asbeste maruz kalmanın bireyi nasıl etkilediğini birçok faktör belirler:  Bu faktörler şunlardır:

  • Kişinin ne kadar asbeste maruz kaldığı
  • Kişinin asbeste ne kadar uzun süre maruz kaldığı
  • Asbest liflerinin boyu, biçimi ve kimyasal yapısı
  • Diğer akciğer hastalıklarının mevcut olup olmaması

Sigara içmek de asbeste maruz kalmayla ilgili sağlık sorunları riskini artırır.

Çok farklı asbest türleri vardır. Her ne kadar bütün türleri tehlikeli kabul edilse de, farklı asbest lif tipleri farklı sağlık riskleriyle ilişkili olabilir. Örneğin birçok araştırma daha uzun süre dayanan uzun lifleri olan amfibol tipinin krizotil (kıvırcık lifleri olan tip) tipine göre özellikle mezotelyum açısından daha zararlı olabileceğini gösteriyor, çünkü bu söz konusu lifler ciğerlerde daha uzun süre kalma eğilimindedir.

Asbest kanseri ve diğer sağlık sorunlarının ortaya çıkması yıllar alabilir. Asbest işçilerinde birçok akciğer kanseri veya asbestosiz vakasının ortaya çıkışı, ilk asbeste maruz kalma üzerinden 15 yıl veya daha uzun bir süre geçtikten sonra meydana gelir. Mezotelyum için maruz kalma süresi daha da uzundur. İlk asbeste maruz kalmayla mezotelyumun ortaya çıkışı genelde 30 yıl veya daha fazladır.

Testleri

Teşhis

Asbestle ilişkili sorunları teşhis etmek vakit alabilir. Teşhis süreci tıbbi geçmiş ve fiziksel muayeneyle başlar. Doktorunuz size diğer tıbbi sorunlarınız hakkında sorular soracak ve asbeste maruz kalma hikayenizi öğrenmek isteyecektir. Muayene ve geçmiş bilgisi bulgularına bağlı olarak doktorunuz sizden şu testleri isteyebilir:

  • Karın ve göğüs röntgeni
  • Akciğer fonksiyon testi
  • Bilgisayarlı tomografiler
  • MR

Doktorunuz asbestle ilişkili kanserden veya akciğer sorunlarından şüphelenirse, teşhisi doğrulamak için bir biyopsi şart olur. Biyopside mikroskop altında incelenmek üzere hücre ve doku örnekleri alınır. Biyopsi mikroskobik lifleri ve/veya kanseri tespit etmek için kullanılabilir. Biyopsi test edilecek dokunun yerine bağlı olarak çok çeşitli yöntemlerle yapılabilir:

Torasentezi: Doktor uzun bir iğneyle göğüsten incelemek üzere sıvı çeker.

Bronkoskopi: Doktorunuz burundan veya ağızdan bronkoskop denilen ince, ışıklı bir tüp geçirir, böylece akciğerler ve hava yolları incelenir. Doktor bu işlemi kullanarak bir iğneyle, fırçayla veya başka bir aletle hücre örnekleri de alabilir.

İnce iğneyle çekme: Doktor ince bir iğneyle ciğerlerden veya lenf düğümlerinden doku veya sıvı çeker. Doktor iğneyi bir ciğer tümörüne veya lenf düğümüne yönlendirmek için bilgisayar tomografisini kullanabilir.

Toraskopi: Doktor göğüste ve sırtta küçük bir kesik açarak toraskop denilen ince, ışıklı bir tüpü iki kaburga arasından göğüsün içine sokar.  Bu işlem doktorun göğsün içini görmesine ve doku örnekleri almasına yardımcı olur.

Peritonoskopi:  Doktor karında küçük bir kesik açar ve peritonoskop denilen bir aygıtı karın boşluğuna indirir.

Doktor daha büyük doku örneklerine ihtiyaç duyarsa daha kapsamlı bir ameliyat gerekebilir.

 
İLGİLİ MAKALE

Sigara, Böbrek Kanseri riskini artırıyor