Astımı Önleme: Astım Tetikleyicilerini Bilmek Önemli

Astım belirtilerini bilmenin önemli olması kadar astım tetikleyicilerini de tanımlamak, astımı önlemede ve astımla ilgili sorunlardan sakınmada kilit noktasıdır. Astımı tetikleyenler arasında şunlar bulunur:

• Ev içindeki tetikleyiciler
• Dış alandaki tetikleyiciler
• Yiyecekler
• Antrenman
• Solunum yolları enfeksiyonları
• İlaç tedavileri

Ev içindeki tetikleyiciler

Ev içindeki alerjenler, astımın kötüleşmesinde önemli bir rol oynayabilir. Astımınızı etkileyen bu ev içi alerjenleri tanımlamak, tetikleyiciyle uğraşmak üzere bir plan geliştirerek veya tetikleyiciden kaçınarak astımla mücadelede önemli ilerlemeler sağlayabilir. Siz ve sağlık uzmanınız, takip eden astım tetikleyicilerinin tümüyle uğraşmak üzere bir plan geliştirebilir.

Pasif Sigara İçmek: Pasif sigara içmek veya tütün dumanından oluşan çevre, sigara, tütün veya pipo içicilerinden veya tütünün yanmasıyla dışarı salınan dumanla tahriş edicilerin bir karışımıdır. Çevredeki tütün dumanı, akciğer hava kanallarını tahriş edebilen ve astım belirtilerine yol açabilen benzen, vinil klor ve arsenik gibi kimyasalların neden olduğu 250’den fazla farklı kanseri içerir.

Toz Akarları: Toz akarları, çıplak gözle görülemeyen her evde olan küçük böceklerdir. Toz akarları, yatak türevlerinde (yataklar, yastıklar, yatak çarşafları), halılarda, döşemeli mobilyalarda veya kumaşla kaplı herhangi bir şeyde ve çocuğunuzun pelüş hayvanlarının yüzeylerinde bulunan minicik pullarla beslenir. Toz akarları, daha önce astımı olmayan insanlarda astım belirtilerini tetikleyebilir veya astım belirtilerine yol açabilir.

Küf: Küf, nemin mevcut olduğu herhangi bir yerde büyüyebilir. Küf banyo, mutfak ve zemin gibi ıslak, nemli yüzeylerin iç kısımlarında oluşur. Eğer küf, evinizde bir sorunsa, nemi kontrol etmek, astımınızın daha iyi kontrol altına alınmasına neden olabilir. 

Hamamböcekleri ve diğer böcekler: Hamamböceklerinin ve diğer böceklerin vücut artıkları, idrarları ve dışkıları, alerji belirtilerini tetikleyebilen belirli proteinleri içerir. Böceklerin saklandıkları yerleri ortadan kaldırmak ve bulundukları yerlerden yiyecek ve suyu uzaklaştırmak esastır.

Evcil Hayvanlar: Evcil hayvanların ölü derisi, dışkıları, idrarı ve tükürüğünden kaynaklanan alerjenler, astımı tetikleyebilir. Astımı kötüleştiren evcil hayvanlardan korunmanın en iyi yolu, evde hayvan yaşamasına izin vermemektir. Eğer bu mümkün değilse, yatak odası gibi evcil hayvanlara özel bir serbest alan yaratmanız ve evinizi, özellikle halılarınızı, döşemeli mobilyalarınızı ve pelüş oyuncaklarınızı ve hayvanlarınızı sık aralıklarla temizlemeniz önemlidir.

Nitrojen Dioksit: Nitrojen dioksit, nefes darlığına yol açan akciğerlerde tahriş yapabilen gaz ocağından, şömineden veya portatif gaz sobalarından gelen bir gazdır.

Dış Alandaki Tetikleyiciler

İlkbahar ve sonbahar ayları boyunca havadan gelen polenler ve küfler, genelde astım belirtilerini tetikler.

Polenler: Polenler, bitkilerin döllenmesinde temel olan küçük, toz halindeki granüllerdir. Hava koşulları, havadaki polen miktarını önemli ölçüde etkiler. Polen mevsimi, nerede yaşadığınıza bağlı olarak değişecektir, ama genelde şubat ayından ekim ayına kadar sürer. Birçok otun, bitkinin ve ağacın farklı tiplerinden gelen polenler alerji belirtilerini tetikleyebilir.

Küf: Havadan geçen ama polenlerin aksine belli bir mevsimi olmayan dış alanda mevcut birçok küf vardır. Birçok dış alan küfleri, toprakta ve toprağın dışında yetişen sebzelerde bulunabilir.

Hava Durumu: Hava durumunun astım belirtilerini önemli ölçüde etkilediğine dikkat etmiş olabilirsiniz. Kuru, sıcak ve rüzgarlı havalarda polen sayılarının daha yüksek olma olasılığı vardır, böyle havalarda daha fazla astım belirtileri gösterebilirsiniz. Yağmur, aynı zamanda belirtileri kötüleştirebilen küfte artışa neden olabilir. Diğer yandan çok az rüzgarlı, bulutlu günlerde sadece asgari oranda astım belirtisi yaşadığınızı fark etmiş olabilirsiniz. Alerjen bir havadan kaçınamıyorsanız astımınız için etkili bir tedavinizin olması gerekir.

İlaç tedavileri

Bir dizi farklı ilaç tedavisi, astımınızı tetikleyebilir. Eğer herhangi bir ilaç tedavisinin astımınızı kötüleştirdiğine inanıyorsanız, doktorunuzla görüşün. En yaygın etken maddelerden bazıları:

• Ağrı kesici ilaçlar; aspirin, ibuprofen, naproksen
• Beta engelleyiciler

Belli gıdalar

Belli yiyecek alerjileri de astımınızı tetikleyebilir. Bu tepkilere, bebeklerde ve çocuklarda daha sık rastlanır. En yaygın olanlarından bazıları:

• Balık
• Kabuklu deniz hayvanları
• Soya
• Yumurta
• Buğday
• Fıstık
• Ceviz

Doktorunuz, belirli yiyeceklerin astımınızı kötüleştirdiğine karar vermesine yardımcı olması için sizden bir diyet uygulamanızı veya bir teşhis koymasına yardımcı olması için alerji testinden geçmenizi isteyebilir.

Antrenman

Antrenman yaparken hırıltılı soluma veya öksürme gibi belirtiler gösterdiğinizi fark ederseniz, antrenmanla uyarılan astım gibi yaygın ölçüde bilinen bronkokonstrüksiyona sahip olabilirsiniz.

Solunum yolları enfeksiyonları

Yaygın şekilde görülen soğuk algınlığı, grip ve diğer solunum yolları enfeksiyonları astımı tetikleyebilir. Her zaman gribi önleyemezseniz bile ellerinizi sık aralıklarla yıkadığınızdan, etrafınızda gripli birisi varken burnunuza veya ağzınıza dokunmaktan kaçındığınızdan ve gereken aşıları olduğunuzdan emin olun.

Tetikleyicilerinizi Öğrenmek

Astımınızı nelerin tetiklediğini belirlemek için bir dedektif gibi hareket etmeniz gerekebilir. Eğer komşu evine gittiyseniz, kedileriyle oynadıysanız ve hırıltılı solumaya başladıysanız, neden apaçık ortadadır. Ama iş, her zaman bu kadar kolay olmayabilir. Aşağıdaki soruları kendinize sormak, nedeni bulmakta yardımcı olabilir:

1. Belirtiler temelde evde veya iş yerinde mi ortaya çıkıyor? Yanıtınız küf, toz veya koku gibi çevresel bir etmeni bulmanız gerektiğini gösterebilir.
2. Belirtiler mevsimle beraber değişkenlik gösteriyor mu? Bu durum, alerjik rinit veya saman nezlesi gibi daha alerjik bir duruma işaret ediyor olabilir.

Tetikleyicileri tanımlamak her zaman kolay olmaz ama tanımlamanız daha kolay nefes almanızı sağlayacaktır.