Çocuklarda ve Bebeklerde Astım

Çocuğumun astımı olduğunu nasıl anlarım?

Bütün çocuklarda aynı astım belirtileri görülmediği gibi, aynı çocuğun farklı zamanlardaki astım vakalarında da farklılıklar gösterebilir. Astımlı çocuklardaki belirtiler aşağıdadır.             

• Oynarken, gülerken, ağlarken ve geceleri sık öksürük
• Kronik öksürük
• Oyun esnasında halsizlik
• Hızlı nefes alma
• Göğüs sıkışması ve göğüs ağrısından şikayet
• Nefes alıp verirken ıslık şeklinde ses ve hırıltı
• Zor nefes almadan dolayı göğüsün hızlı hızlı inip çıkması hareketi -Bu harekete içe göçme adı verilir.
• Nefes daralması, kesilmesi
• Boyun ve ense kaslarında gerilme
•  Yorgunluk ve halsizlik

Bunlar, çocuklardaki astım belirtilerinden bazılarıdır. Doktoru, çocuğun nefesindeki komplikasyonları değerlendirir. Çocukların ve bebeklerin yarısında görülen nefes darlığı, öksürük, hırıltı gibi belirtiler, astım ilaçlarına cevap verse bile, çocuk altı yaşına gelene dek astım olarak değerlendirilmez. Bundan dolayı doktorların çoğu bu hastalıklara astım değil, bronşit adını verirler.

Çocuklarda astım ne sıklıkla görülür?

Astım, çocuklarda kronik hastalıkların temel nedenidir. Astım herhangi bir yaşta başlayabilir, hatta çok yaşlılarda bile, fakat çocukların çoğunda ilk belirtiler 5 yaşından önce görülür.

Çocuklardaki astımı tetikleyen risk faktörleri şunlardır:

•  Solunum yolları alerjisi (saman nezlesi) veya egzama
•  Ailesinde astım veya alerji geçmişi olanlar
•  Sık geçirilen solunum yolu enfeksiyonları
•  Düşük kiloda doğma
•  Fakir bir ortamda büyümek
•  Doğumdan önce veya sonra sigara dumanına maruz kalmak

Çocuklarda astım oranı niçin artıyor?

Çocuklardaki astım oranının artma sebebini kimse kesin olarak bilmiyor. Bazı uzmanlara göre çocuklar zamanının çoğunu evde geçiriyor. Bundan dolayı hem sigara dumanına maruz kalıyorlar, hem de çok miktarda toz soluyorlar. Bazı uzmanlara göre, çocuk hastalıklarına yakalanmayan çocukların bağışıklık sistemleri, bakteri ve virüslerle savaşmayı öğrenemiyor.

Çocuklarda astım nasıl teşhis edilir?

Çocuklardaki astım fiziksel muayeneyle, belirtilere ve tıbbi geçmişe göre teşhis edilir.

Şunu da unutmayın ki, çoğu zaman siz veya çocuğunuz doktora muayene için gittiğinizde, belirtiler ortaya çıkmayabilir. Bundan dolayı aileler, astım belirtilerini tespit etmede doktorun en iyi yardımcısıdır.

Medikal geçmiş ve astım belirtilerinin tanımı: Çocuğunuzun doktoru sizdeki ve çocuğunuzdaki solunum yolu sorunlarının geçmişini bilmek ister. Aynı zamanda ailenizdeki astım geçmişi, alerjiler, egzama veya diğer akciğer hastalıklarıyla ilgilenir. Çocuğunuzdaki öksürük, hırıltı, nefes daralması, göğüsteki sıkışma veya ağrının tanımlanması önemlidir. Detaylı olarak bu belirtilerin ne zaman, nasıl ve ne sıklıkla meydana geldiklerini bilmek önemlidir.

Fiziksel Muayene: Fiziksel muayene esnasında doktor çocuğunuzun kalbini ve akciğerlerini dinler, gözlerde ve burunda alerji belirtisi olup olmadığına bakar.

Testler: Çoğu çocuğa göğüs röntgeni, altı yaş ve üzerindeki çocuklara akciğer fonksiyon testi (spirometre) uygulanır. Spirometre akciğerdeki hava miktarını ve bu havanın akciğerlere hangi hızla alındığını ölçer. Bu test sonuçları, doktora astımın şiddeti hakkında bilgi verir. Diğer testler de uygulanarak, çocuklarda astımı tetikleyen belirtiler tespit edilir. Alerji deri testi, kan testi, sinüslerdeki enfeksiyonu tanımlamak için röntgen, astımı artıran sinüzit veya reflü (GERD) gibi hastalıklar olup olmadığını tanımlamak için yapılan tahlillerle birlikte komplikasyon sebepleri bulunur. Yeni astım testleri, nefes alırken alınan nitrik oksit miktarını ölçer. Bu test artık uygulanmaya başlanmıştır.

Çocuklarda astım nasıl tedavi edilir?

Yaşı ne olursa olsun çocuğu astımı tetikleyici maddelerden uzak tutma, ilaçlarını kullanmasını sağlama ve günlük astım belirtilerini gözleme, astımı kontrol altına almanın en iyi yoludur. Astımı olan çocuklar, dumanlı yerlerden uzak tutulmalıdır. Tedavinin temelinde ilaçları düzgün bir şekilde kullanmak yatar.

Astımın şiddeti ve geçmişine bakarak, doktorunuz bir astım tedavi planı hazırlar ve bunun bir kopyasını size verir. Bu plan, astım ilaçlarının ne zaman ve nasıl kullanılacağını, astım kötüye gittiğinde ne yapmanız gerektiğini (sarı ve kırmızı bölge) ve ne zaman acil servise gidilmesi gerektiğini açıklar. Bu planı anladığınızdan emin olun ve doktorunuza astımla ilgili sorularınızı sormaktan çekinmeyin. Çocuğunuzun yazılı bir hareket planı olması, astımını kontrol altına almak için önemlidir. Ayrıca çocuğunuzun astım konusundaki hareket planını bakıcısına ve öğretmenine de verin. Böylece evin dışında astım atağı yaşadığında, çocuğunuzu nasıl tedavi edeceklerini bilirler.

Eğer çocuğum çok küçükse astım ilacını nasıl  verebilirim?

Küçük çocuklar, büyük çocukların ve yetişkinlerin kullandığı aynı tip ilacı kullanabilirler. Nefes yoluyla alınan steroid,  kronik astımı ve hırıltısı olan çocuklarda esas bakım yöntemidir. Bununla beraber, dört yaşın altındaki çocuklara farklı yöntemlerle (sprey ve maske ile) ve günlük olarak daha düşük dozlar verilebilir. Buna, aralıklı astım belirtilerinde hızlı bir rahatlama sağlayan arbuterol gibi ilaçların kullanılması dahildir. Bundan sonraki adım düşük dozlu spreyler, Cromolyn veya Singulair’dir. Astım tedavisinin yoğunluğu, astımın kontrolü üzerine odaklanır. Eğer çocuğun astımı 3 ay içinde kontrol altına alınmışsa,  doktoru ilaç miktarını yavaş yavaş azaltır veya astım tedavisindeki bir alt basamağı kullanır. İlaçlar ve dozajları için astım uzmanına başvurun.

Çocuklarınızın yaşına göre, içe çekilen spreyler veya sıvı nebulizörler verilebilir. Nebulizörler, astım ilacını sıvı durumdan sprey haline getirerek hastaya verilmesini sağlar.

Çocuğunuz, sprey şeklindeki ilacı yüz maskesinden solur. Bu solunum tedavisi genellikle 10-15 dakika sürer ve günde dört defaya kadar uygulanabilir. Çocuğunuzun doktoru, solunum tedavisinin ne sıklıkla yapılması gerektiğini söyleyecektir.

Yaşı uygunsa çocuğunuz, ölçüsü belirlenmiş spreyi ara parçasıyla birlikte kullanabilir. Ara parça spreye eklenebilen bir cihazdır ve sprey haline getirilmiş partikül halindeki ilacı daha rahat solumasına imkan verir. Çocuğunuzun için gereken sprey ve ara parçayı, doktorunuzdan yeterli bilgi aldıktan sonra kullanınız.

Çocuğumun astım tedavisindeki hedef nedir?

Astım tedavi edilmez, fakat kontrol altına alınabilir. Çocuğunuzun astım tedavisindeki hedefler aşağıda sıralanmıştır. Eğer çocuğunuz bu hedeflere ulaşamazsa, tavsiye almak için doktorunuza başvurun.

•  Canlı, aktif, normal yaşam
•  Kronik ve sorun yaratan belirtilerin engellenmesi
•  Her gün okula devam edebilme
•  Oyun, spor gibi günlük aktiviteleri zorlanmadan yapma
•  Doktora, hastaneye ve acil servise gitmeye gerek kalmaması
• Astımı ilaç kullanarak ve ilacın dozajını değiştirerek mümkün olan en az yan etkiyle kontrol altına almak

Astımı ve nasıl kontrol altına alındığını öğrenerek, çocuğunuzun hastalığını tedavi etmede önemli bir adım atmış olursunuz. Astım bakım grubuyla bağlantıya geçerek, astım hakkındaki bütün bilmeniz gerekenleri öğrenebilir, astımı tetikleyici maddelerden nasıl uzaklaşılacağı, astım ilacının nasıl etki ettiğini ve doğru astım tedavisini nasıl uygulayacağınızı öğrenebilirsiniz.

Çocuğumda astım oluşabilir mi?

Küçük çocukların akciğer fonksiyonları ve astımları hakkında bilinmeyen çok şey vardır. Birçok uzmana göre, çocuk üç kez veya daha fazla hırıltılı solunum yolu enfeksiyonu geçirmişse astım olma ihtimali yarı yarıyadır;  ama aynı zamanda sigara dumanına maruz kalıyorsa, ailesinde astım olan varsa, başka risk faktörleri de mevcutsa, astım olma riski artar. Astım tedavisi bu riski azaltmaz. Ek olarak, kişinin solunum yolları bir kez hassaslaşırsa, bu durum hayat boyu devam eder. Bununla birlikte, çocukların yüzde 50’sinde ergenlik çağına ulaşmadan astım belirtilerinde önemli bir azalma görülür. Yani çocuklar büyüdükçe astımları azalır. Bu çocukların yarısında, yetişkinlik çağlarında da astım belirtisi görülür. Üzülerek belirtelim ki ergenlik çağında hangi çocukların iyileşeceğini, hangilerinde astımın devam edeceğini tahmin etmek imkansızdır.