• İçindekiler
• Tetikleyiciler
• Spor Astımı
• Mide Yanması Ve Astım
• Sigara ve Astım
• Enfeksiyon Ve Astım
• İlaçlar Ve Astım
• Bilinmesi Gerekenler

Tetikleyiciler

Astımın Sebepleri ve Tetikleyicileri

Astımın sebebini kimse bilmiyor. Bizim bildiğimiz, astımın solunum yollarındaki kronik bir inflammasyon hastalığı olduğudur. Astımın sebebi kişiden kişiye değişir. Ancak, astımın değişmeyen kuralı; astımı tetikleyen maddelerle karşılaşıldığında, solunum yollarının kızarması, daralması ve balgamla dolmasıdır.                                                                                   

Astım atağı geldiğinde, solunum yolları çevresindeki kasların spazmı, solunum yollarındaki mukoza örtüsünün şişmesi ve aşırı miktarda balgam salgısı, solunum yollarını daraltır. Bu durum nefes almayı zorlaştırarak nefes darlığına sebep olur. Solunum yollarında tahriş nedeniyle öksürebilirsiniz ve vücudunuz biriken balgamı öksürük yoluyla temizlemeye çalışır.

Niçin sizin astımınız var da, arkadaşınızın yok? Bunun yanıtını kesin olarak kimse bilmiyor. Alerjilerin astımlı hastaların çoğunda etkili olduğunu, ancak bunun bütün hastalar için geçerli olmadığını biliyoruz. Alerjinizden ailenizin tıbbi geçmişini sorumlu tutabilirsiniz. Çünkü astımla alerji arasında genetik bir bağlantı vardır.

Eğer sizde ve sevdiklerinizde astım varsa, astımı tetikleyici maddeleri anlamanız önemlidir. Bu, astımınızı kontrol altına almakta ve astım atağını azaltmakta çok işe yarar. Mesela alerjiler astıma sebep oluyorsa, alerjik astımınız var demektir. Alerjiler hakkında bilginizin olması ve bunlardan uzak durmanız, astım atağının sıklığını ve şiddetini azaltır. Örneğin polenler astımınızı tetikliyorsa, polen miktarının çok olduğu zamanlarda evde kalarak ve belirli astım tetikleyicilerden uzak durarak, astımınızı kontrol altına alabilirsiniz.

En bilinen astım tetikleyicileri

Astıma sebep olabilecek alerjiler

Astımlı alerji en bilinen sorunlardan biridir. Astımlı kişilerin yüzde sekseni havadaki ağaç, ot ve bitki polenleri, küf, hayvan derisi ve tüyü, toz akarları ve hamam böceği dışkısı gibi alerjenlerden etkilenebilir. Yapılan bir araştırmaya göre, evinde hamamböceği dışkısı fazla olan ailelerin çocuklarının astıma yakalanma ihtimali, evinde daha az miktarda hamam böceği dışkısı olan çocuklara göre 4 kat daha fazladır. Astımlı hastanın toz akarıyla temas etmesi durumunda, astım belirtileri başlar.

Yiyecek ve içeceklerdeki katkı maddeleri astımı tetikler

Yiyecek alerjisinin astıma sebep olduğu pek bilinmemekle beraber, yiyecek alerjileri hayati tehlike oluşturabilir. Alerjiye sebep olabileceği bilinen yiyecekler şunlardır:

• Yumurta
• İnek sütü
• Fıstık
• Soya
• Buğday
• Balık
• Karides ve diğer kabuklu deniz ürünleri
• Salatalar ve taze meyveler

Yiyeceklere konulan katkı maddeleri de astımı tetikleyebilir. Sodyum bisülfit, potasyum bisülfit, sodyum metabisülfite, potasyum metabisülfit ve sodyum sülfit gibi sülfit katkıları yiyeceklerin hazırlanmasında sıkça kullanılan maddelerdir ve bu maddelere hassas kişilerde astımı tetikleyebilirler.

Spor Astımı

Spor Astımı

Astımlı kişilerin yüzde 80’inde fazlasında egzersiz, solunum yollarının daralmasına sebep olabilir. Bazı kişilerde egzersiz astım belirtilerinin ana tetikleyicisidir. Eğer spor astımınız varsa, göğsünüzde sıkışma, öksürük ve zor nefes alma, egzersizin ilk 5 veya 8 dakikasında oluşur. Bu belirtiler egzersizin 20 ila 30 dakikasında genellikle azalır. Fakat spor astımı olanların yüzde 50’si, 6-10 saat sonra başka bir astım atağına maruz kalabilirler.

Mide Yanması Ve Astım

Mide Yanması ve Astım

Şiddetli mide yanması ve astım birlikte görülebilir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar gösteriyor ki, astım hastalarının yüzde 89’unda şiddetli mide yanması da vardır ve bu gastroezoferal reflü hastalığı (GERD) olarak bilinir. GERD genellikle geceleri, yatmaya yakın bir zamanda kendini gösterir. Normalde, ezofagusla mide arasındaki bir kapakçık, mide asidinin yemek borusuna gitmesine engel olur. Reflü varsa, bu valf fonksiyonunu gereği gibi yapmaz. Mide asidi buharlaşır ve yemek borusuna girer. Bu asit boğaza veya solunum yollarına ulaşırsa tahriş başlar; bu da astım atağını tetikler.

Astım yetişkinlikte gelmişse, ailede astım, alerji, bronşit hikayesi yoksa, astımın kontrol altına alınması zorsa veya gece öksürüğü varsa, reflüden dolayı başlayan astımdan şüphe edilebilir. Doktorunuz reflüden şüphelenirse, bunun için belirli testler önerebilir.

Sigara ve Astım

Astım ve Sigara

Sigara içen kişilerin astım olma ihtimali yüksektir. Astımınız varsa ve sigara içiyorsanız öksürmek ve hırıltı gibi belirtileriniz kötüye gidebilir. Hamileliği sırasında sigara içen kadınların bebeklerinde hırıltılı nefes riski yüksektir. Annesi sigara içen bebeklerin akciğer fonksiyonları, annesi sigara içmeyen bebeklerinkine göre daha kötüdür. Sigara içiyorsanız ve astımınız varsa, sigarayı bırakmak, akciğerlerinizi korumak için atacağınız en önemli adımdır.

Enfeksiyon Ve Astım

Sinüzit ve Üst Solunum Yolları Enfeksiyonu

Sinüzit ve üst solunum yolu enfeksiyonları da, astım gibi solunum yollarının tahriş olmasına sebep olur. Tahrişle birlikte sinüslerdeki mukoza daha fazla balgam üretir ki, belirtileri astıma çok benzer. Sinüsler tahriş olduğunda solunum yolları, astımlı hastaların solunum yollarıyla aynı reaksiyonu gösterir. Bu durum sünizitli astımı doğurur. Sinüs enfeksiyonunun ilerlemeden tedavi edilmesi, astım belirtilerini azaltmak için gereklidir.

Astım ve enfeksiyon

Soğuk, nezle, bronşit ve sinüs enfeksiyonu astım atağına sebep olabilir. Astımı tetikleyen solunum yolları enfeksiyonu viral veya bakteriyel olabilir ve on yaşından küçük çocuklarda çok sık görülür. Bu solunum yolu hassaslığı, solunum yollarının kolayca daralmasına sebep olabilir ve enfeksiyondan sonra, iki ay daha sürebilir. Yetişkin astımlıların yüzde 20 ila yüzde 70’inde sinüzit de vardır. Bunun tersine, saman nezlesi ve sinüziti olan kişilerin sadece yüzde 15 ila yüzde 56’ında astım vardır.

İlaçlar Ve Astım

Astım ve İlaçlar

Astımlı kişilerin çoğu aspirine karşı hassastır ve anti-inflammatuvar olan iburufen (Advil, Motrin), naproxsen (aleve naprosyn), ketoprofen (orudis) ve betablockers (kalp hastalığı, yüksek kan basıncı ve glokom tedavisinde kullanılır) gibi ilaçlara karşı da hassas olma ihtimalleri vardır. Eğer bu ilaçlara hassas olduğunuzu biliyorsanız, doktorunuz bunları kayıtlarında belirtmelidir;  yeni ilaç almadan önce eczacınıza da alerjiniz olan ilaçları bildirmelisiniz.

Bilinmesi Gerekenler

Astım Tetikleyicileri Astımı Nasıl Daha Kötü Yapar?

Astımlı kişilerde, solunum yolları daima kızarık ve çok hassastır, bundan dolayı farklı dış faktörlere veya tetikleyicilere reaksiyon gösterir. Bu tetikleyicilerle temas etmek, astım belirtilerine neden olur. Solunum yolları sıkışır ve kızarır. Mukoza solunum yolunu tıkar ve bunun sonucunda astım belirtileri daha da kötüleşir. Astım atağı, bu tetikleyicilerle temastan hemen sonra görülebileceği gibi, birkaç gün hatta haftalar sonra bile başlayabilir.

Astımın birçok sebebi vardır. Astıma yol açan şeylere herkesin reaksiyonu farklıdır. Belirli astım sebepleri bazı insanlar için zararsızdır. Fakat diğer insanlarda irritasyona neden olur. Bazı kişilerde astımın birçok sebebi olabilir, oysa diğer astımlıların astımını tetikleyen belirgin bir sebep yoktur. Astımın sebeplerini bilmek ve engellemek, astımı kontrol altına almak için önemli bir faktördür. Bununla beraber, astımı kontrol altına almanın en iyi yolu, astım tedavisi ve ilaçlarıdır.

Astımı tetikleyen ve neden olan şeylerin ne olduğunu nasıl bilebilirim?

Astım belirtileriniz başladığında, buna hangi faktörlerin yol açtığını belirlemeniz, astıma neden olan şeyi tanımadaki ilk adımdır. Birçok astım tetikleyicisi olmasına rağmen, bunların hepsine reaksiyon göstermeyebilirsiniz. Bazı insanların astımının tek bir sebebi ve tetikleyicisi varken, diğerlerinin birçok sebebi olabilir.

Astımın birçok nedeni, reaksiyonun geçmişine bakılarak, deri veya kan testi yapılarak tespit edilir. Doktorunuz nefes akım ölçer kullanmanızı tavsiye edebilir. Bu alet, akciğerden ne hızla ve ne miktarda havanın dışarı atıldığını ölçen bir alettir; nefesinizdeki değişiklik ve astım belirtileri konusunda sizi uyarır.

Doktorunuza, nefes akım ölçer kullanmanın astım sebeplerini azaltmada faydalı olup olmayacağını sorun.