• İçindekiler
• Evde Tedavi
• Nedir?
• Belirtiler
• Ateşe Bağlı Nöbetler
• Ne zaman doktora başvurulmalı?
• Sebepleri
• Diğer Rahatsızlıklar
• Randevuya Hazırlık
• Testler Ve Tanı
• Tedaviler Ve İlaçlar
• Riskleri
• Sıcaklık Ölçümü
• Önlemler

Evde Tedavi

Yaşam tarzı değişiklikler ve ev ilaçları

Yüksek ateş durumunda, kendinizi ya da çocuğunuzu daha rahat ettirmek için bir kaç yöntem deneyebilirsiniz:

·         Bol bol sıvı tüketin.Ateş sıvı kaybı ve dehidrasyona (vücudun susuz kalmasına) sebep olabilir, bu yüzden su, meyve suları veya çorba gibi sıvı gıdaları bolca tüketmeniz sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır. 1 yaş altındaki çocuklar için, Pedialyte gibi su kaybını önleyici ağızdan alınan çözümler kullanın. Bu tip ilaçlar vücudun kaybettiği sıvıyı dengelemeye yönelik su, çeşitli mineraller ve elektrolitler içerir. Pedialyte buz kalıpları da mevcuttur.
·         Dinlenin.Bu iyileşmek için gereklidir. Aktiviteler vücut sıcaklığınızı artırabilir.
·         Serinlik yaratın.Oda sıcaklığını biraz serin olacak şekilde ayarlayın, hafif giysiler giyin ve uyurken ince bir battaniye kullanın.
·         Asetaminofen veya ibuprofen kullanın. Etiket bilgilerinde veya doktorunuz tarafından önerilen şekillerde ilaç kullanın ve gereğinden fazla kullanmamak konusunda dikkatli olun. Asetaminofenin uzun süreli ya da yüksek dozda kullanımı karaciğer ya da böbrek hasarına neden olabilir. Hızlı bir şekilde ve aşırı dozda kullanmanın sonuçları ölümcül olabilir. Eğer ilaç kullanmanıza rağmen çocuğunuzun ateşinde herhangi olumlu bir gelişme olmuyorsa, daha fazla ilaç vermeyin. Bunun yerine doktorunuzu arayın. 38,9 derecenin altındaki sıcaklıklar için, doktor tarafından önerilmedikçe ateş düşürücü ilaçlar kullanmayın.
·         Ilık sudan yararlanın.Vücut sıcaklığının yükseldiği durumlarda, çocuğunuzu 5\10 dakika kadar ılık suda bekletin veya ıslak bez yardımıyla sıcaklığı dengelemeyi deneyin. Alkol kullanmayın. Eğer ılık banyo titremeye sebep olursa, banyoyu durdurun ve çocuğunuzu kurulayın. Kaslar hareket ettikçe ısı yayar. Bu yüzden titreme vücudun iç sıcaklığının artmasına sebep olabilir.

Nedir?

Fakat bir yetişkin için 39,4 derece veya daha yüksek derecelere ulaşmadığı sürece genellikle tehlikeli değildir. Küçük çocuklar ve bebekler içinse, hafifçe yükselen ateş, ciddi bir enfeksiyon belirtisi olabilir.

Ateşin kaç derece olduğu, durumun ciddiyetini kesin olarak göstermez. Küçük bir hastalık yüksek ateşe neden olabilirken, daha ciddi bir hastalık düşük ateşle ortaya çıkabilir.

Yüksek ateş genellikle birkaç gün içinde kaybolur. Bazı reçetesiz ilaçlar ateşi düşürmeye yardımcı olur. Fakat çoğu zaman ilaç kullanmamak daha iyi olabilir. Ateşin, vücudunuzun bir dizi enfeksiyonla savaşında önemli bir rolü vardır.

Belirtiler

Ateşinizin olması, vücut sıcaklığınız normalin üstünde olacak şekilde yükselmesidir. Oda sıcaklığından biraz daha yüksek veya biraz daha düşük ortamlarda ortalama vücut sıcaklığınızın 37 derece civarında olması normaldir.

Ateşinizin yükselmesinin nedenine bağlı olarak, ateşle birlikte ortaya çıkabilecek belirtiler şunlardır:

• Terleme
• Titreme
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• İştahsızlık
• Dehidrasyon (vücudun susuz kalması)
• Genel halsizlik

39,4derece ile 41,1 derece arasında oluşabilecek yüksek ateş şunlara neden olabilir:

• Halüsinasyonlar
• Akıl karışıklığı
• Sinirlilik
• Kaslarda istem dışı kasılma

Ateşe Bağlı Nöbetler

5 yaşın altındaki çocukların küçük bir bölümü, ateşten kaynaklanan nöbetler (febril nöbet) yaşarlar. Bir çocuğun vücut ısısının hızla yükselmesi ya da düşmesi ile ortaya çıkabilen ateşe bağlı nöbet belirtileri, genel olarak bilinç kaybı ve kas hareketlerini kontrol edememe şeklinde seyreder.  Bu tip belirtiler endişe verici olmasına rağmen, çoğu zaman herhangi bir kalıcı hasara sebep olmaz. Ateşe bağlı nöbetler genellikle; yüksek ateş, bezelerin şişmesi ve vücutta kızarıklıklar şeklinde ortaya çıkan Rozeola gibi virüse bağlı çocukluk hastalıklarının neden olduğu ateşle tetiklenir.

Ne zaman doktora başvurulmalı?

Tek başına ateşendişelenmeyi ve hemen doktora başvurmayı gerektirecek bir durum değildir. Fakat ateşle ilgili bazı durumlar bebekler, çocuklarveyayetişkenlerde, doktora başvurmayıgerektirir.

Bebekler

Yetişkinlerle kıyaslayacak olursak, bebeğinizde gözlemleyebileceğiniz sebebi açıklanamayan ateş çok daha ciddi bir durumdur. Eğer bebeğinizde 38,3 derece veya daha yüksek ateş fark edecek olursanız, bir doktora başvurun.  Ayrıca eğer ateşle birlikte aşağıdaki durumları gözlemleyecek olursanız,mümkün olan en kısa sürede doktora başvurmanız gerekir.

·         Bebeğiniz 3 aylıktan küçükse.
·         Yemek yemeyi veya içmeyi reddediyorsa.
·         Ateşe ek olarak açıklanamayansinirlilik varsa. Örnegin bezini değiştirdiğiniz sırada ya da hareket etirdiğinizde ağlıyorsa.
·         Ateşi varken uyuşuk ya da tepkisiz görünüyorsa.2 yaşında veya daha küçük çocuklarda bu durum, beyin sıvısı ve omurilik etrafındaki zarların iltihaplanması şeklinde meydana gelen ve ciddi bir rahatsızlık olan menenjit belirtisi olabilir. Eğer çocuğunuzun menenjit şüpheniz varsa hemen doktorunuza başvurun.
·         Yeni doğan bebeklerin vücut sıcaklıkları normalden düşük seviyededir.Genel olarak 36,1 dereceden daha düşüktür. Çok küçük bebekler hasta olduklarında vücut ısılarını dengeleyemeyebilirler ve vücut ısısı yükseleceğine düşebilir.

Çocuklar

Yüksek sıcaklık ebeveynlerdeendişenlidern bir durum olsa da, çocuklar yüksek ateşin etkilerini genellikle iyi dengeler. Ateş durumunda alınacak en iyi tedbir,çocuğunuzun ısı derecesini sürekli ölçerek, genel sağlık durumundaki değişmelerikontrol altında tutmak olacaktır. Çocuğunuzun yalnızca ateşi varsa,muhtemelen ortada panik yapmanızı gerektirecek ciddi bir sebep yoktur. Fakat bu tip durumlarda tedbir olarak çocuğunuzun yüz ifadeleri, verdiği sesli tepkiler, göz teması, sıvı tüketimi ve keyfinin yerinde olup olmadığı gibi konuları daha dikkatli gözlemeniz gerekir.

Doktora başvurmanızı gerektirecek durumlar:

·         Çocuğunuz dikkatsiz ve sinirliyse, art arda istifra ettiyse, şiddetli bir baş ağrısı, karın ağrısı ya da önemli olabileceğini düşündüğünüz, rahatsızlık veren benzeri bir belirti gözlemlediyseniz.
·         Sıcak bir arabada kaldıktan sonra ateşlenme durumu ortaya çıktıysa, derhal tıbbi yardım isteyin.
·         Ateş bir günden fazla sürdüyse.İki yaşından küçük çocuğunuzda bir günden fazla ya da iki yaşından büyük çocuğunuzda 3 günden fazla devam eden bir ateş söz konusu ise

Eğer çocuğunuzda bağışıklık sistemi sorunları veya önceden mevcut bir hastalık gibi özel durumlar varsa, yol gösterebilmesi için doktorunuza danışın. Çocuğunuz reçeteli yeni bir ilaç kullanmaya başlamışsa doktorunuz farklı önlemler almanızı tavsiye edebilir.

Bazen, yaşça büyük çocuklarda da normalden daha düşük vücut sıcaklığı olabilir. Bu durum genellikle, kanında hayatı tehdit eden bir bakteri enfeksiyonu (sepsis) olan, ağır nörolojik engeli bulunan veya bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklarda gözlemlenir.

Yetişkinler

Doktora başvurmanız gereken durumlar:

·         Eğer vücut sıcaklığınız 39,4 derecenin üzerine çıktıysa
·         Yüksek ateşiniz üçgünden fazla sürdüyse

Ayrıca ateşle birlikte aşağıdaki belirtilerden herhangi birisini gözlemlerseniz acil tıbbi yardım isteyin:

·         Şiddetli baş ağrısı
·         Boğazda ciddi şişme
·         Deride olağandışı döküntü ve özellikle hızla kötüleşme
·         Parlak ışığa karşı olağandışı duyarlılık
·         Başı öne eğdiğinde acı hissetmek ve boyun tutulması
·         Zihinsel karışıklık
·         Sürekli kusma
·         Nefes darlığı ya da göğüs ağrısı
·         Aşırı halsizlik veya sinirlilik
·         Karın ağrısı veya idrar yaparken ağrı
·         Diğer açıklanamayan belirti veya semptomlar 

Sebepleri

Normal vücut ısınız,günlük temponuza göre gün boyunca değişiklik gösterir. Vücut sıcaklığınız sabahları düşük öğleden sonra ve akşam üzerileri ise yüksek olacaktır. Normal vücut sıcaklığınız 36,1 derece ile 37,2 derece arasında değişebilir. Çoğu insan için normal sıcaklık 37 derece olmasına rağmen, bir derece veya biraz daha fazla değişmesi normaldir.  Adet döngüsü veya ağır egzersiz gibi diğer faktörler, vücudunuzdaki sıcaklık değişimini etkileyebilir.

Vücut ısısının işleyişi şöyle gerçekleşir:

·         Vücut ısınız, beynin tabanında yer alan ve vücudunuzun tamamı için bir termostat görevi gören hipotalamus adlı bölgede ayarlanır.
·         Vücut ısınızı, vücudunuzun karaciğer ve kaslar gibi dokuları tarafından üretilen sıcaklıkla, kaybettiği ısı arasındaki denge belirler.
·         Hastalandığınızda, vücudunuz ısı kaybını azaltmak için kanı cildinize yakın bölgelere yönlendirir. Bu durumda vücut sıcaklığınız normal sıcaklığın birkaç derece daha üzerinde olacak şekilde ayarlanabilir.
·         Ateş başladığında ve vücudunuz sıcaklığını yükseltmeyi denediğinde,  hipotalamus bölgenizi çevreleyen kan yeni bir ayar noktasına ulaşana dek, vücudunuzda genel bir üşüme ve titreme hissedebilirsiniz 
·         Vücut sıcaklığınız normale dönmeye başladığında, vücudunuzda biriken aşırı ısıdan kurtulmak için, sıra dışı terleme oluşması mümkündür.
·         Eğer çok genç, çok yaşlı ya da alkol bağımlısı iseniz, vücudunuzun ateş üretme kabiliyetinde azalma olabilir.

Ateş, genellikle vücudunuzun virüse ya da bakteriye bağlı bir enfeksiyona yanıt verdiği anlamına gelmektedir. Yüksek ateşin diğer olası nedenleri ise şunlardır:

·         Sıcak çarpması
·         Aşırı güneş yanığı
·         Romatoid artrit gibi bazı iltihaplı hastalıklara bağlı oluşabilen eklem dokusu iltihapları (sinovyum)
·         Kötü huylu tümör veya böbrek kanserinin nadir rastlanan bazı türleri
·         Yüksek tansiyon ya da tansiyon nöbeti tedavisinde kullanılan bazı antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar
·         Bebek ve çocuklarda difteri, tetanos, boğmaca ya da pnömokok aşısı gibi bazı aşılar.

Bazen ateşin tam olarak neden kaynaklandığını tespit etmek mümkün olmayabilir. Üç haftadan fazla süren 38,3 derece veya daha yüksek bir ateş söz konusu ise ve doktorunuz kapsamlı bir değerlendirme yapmasına rağmen ateşin neden kaynaklandığı bulunamamışsa, “sebebi bilinmeyen ateş”  şeklinde teşhis konulabilir.

Diğer Rahatsızlıklar

Ateşe bağlı olarak ortaya çıkabilecek diğer rahatsızlıklar

Yaşları altı aylıktan beş yaşına kadar değişebilen çocukların küçük bir grubunda, vücut sıcaklığında oluşacak hızlı bir artış veya düşüş, ateşe bağlı nöbete (febril nöbet) yol açabilir. Ebeveynler için endişe verici olsa da, ateşe bağlı nöbetlerin büyük çoğunluğunun hiçbir kalıcı etkisi yoktur.

Ateşe bağlı nöbetler,genellikle bilinç kaybı ve uzuvlarda titremeye sebep olur. Nadir olarak çocuğun vücudunun genelinde ya da sadece bir bölümde kasılma olabilir. Bir nöbet durumu söz konusu olursa, çocuğunuzu karnının üzerine ya da yan olarak düz bir zemine yatırın.

Yaralanmayı önlemek için çocuğunuzun çevresinde bulunabilecek keskin ve sert nesneleri uzaklaştırın. Eğer üzerinde dar ve sıkan kıyafetler varsa gevşetinveya çıkarın. Çocuğunuzun ağzında herhangi bir şey bulunmamasına özen gösterin ve nöbeti durdurmak için herhangi bir takviye vermeyin. Normal şartlarda nöbet kendi kendine geçer, ancak,eğer bir nöbet 10 dakikadan uzun sürerse acil tıbbi yardım isteyin.

Nöbet geçtikten sonra çocuğunuzdaki ateşin neden kaynaklandığını belirlemek için, mümkün olan en kısa sürede bir doktora başvurun.

Randevuya Hazırlık

Aile hekimi, pratisyen hekim ya da çocuk doktoru ile bir randevu ayarladıktan sonra, randevunuz için hazırlık yapmanız önemli yararlarını görebileceğiniz iyi bir fikirdir. Aşağıda doktorunuzdan beklentileriniz ve randevu için hazırlık konusunda size yardımcı olabilecek bazı bilgileri derledik:

Ne yapabilirsiniz?

·         Randevu öncesi uymanız gereken kısıtlamalar hakkında bilgi edinin. Randevu alırken diyet gibi önceden uymanız gereken kısıtlamalar olup olmadığını öğrendiğinize emin olun.
·         Ateş hakkında gözlemlerinizi not edin.Ateşin ne zaman ve nasıl başladığını, hangi zaman diliminde, ne şekilde ölçüm yaptığınızı ve eğer varsa gözlemlediğiniz diğer belirtileri not alın. Eğer yakın çevrenizde hasta olan birisi varsa, bunu da notlarınıza eklemeyi unutmayın.
·         Kişisel bilgilerinizi not edin.Yaşamış olabileceğiniz herhangi bir gerginlik, son zamanlarda yapmış olduğunuz yaşam tarzı değişiklikleri veya yurt dışına yaptığınız son yolculuk gibi önem taşıyabilecek kişisel bilgilerinizi not alın.
·         Kullandığınız ilaçları listeleyin.Sizin veya çocuğunuzun kullandığınız tüm ilaçların, vitaminlerin ve besin takviyelerinin bir listesini yapın.

Doktorunuza danışmak istediğiniz soruları yazın

Randevu öncesi bir soru listesi hazırlamanız, doktorunuzla geçirdiğiniz kısa zamanı en iyi şekilde değerlendirmenize yardımcı olacaktır. Oluşturacağınız listede sorularınızı en önemli olandan en az önemli olana doğru sıralamanız, zamanınızın yeterli olmaması durumunda önemli sorularınızın cevabını alabilmiş olmanız açısından önemlidir. Ateş konusunda doktorunuza sorabileceğiniz bazı temel sorular:

·         Sizce ateşe neden olan şey nedir?
·         Başka neden kaynaklanıyor olabilir?
·         Ne tür testler uygulanması gerekir?
·         Uygulayabileceğim en iyi hareket tarzı nedir?
·         Önerdiğiniz hareket tarzından başka alternatif olarak ne yapabilirim?
·         Ateşi düşürmek için ilaç kullanmalı mıyım?
·         Bu durumu devam eden diğer sağlık durumlarıyla birlikte en iyi şekilde nasıl yönetebilirim?
·         Uymam gereken herhangi bir kısıtlama var mı?
·         Önerdiğiniz ilaçlar yerine kullanabileceğim alternatif ilaçlar var mı?
·         Yanıma alıp evde inceleyebileceğim bilgilendirici broşür veya başka yazılı malzeme var mı?
·         Konuyla ilgili tavsiye edebileceğiniz internet sayfaları var mı?

Eğer hazırladığınız sorulara ek olarak sormak istediğiniz başka bir soru veya randevu sırasında tam olarak anlamadığınız bir konu varsa, doktorunuza sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuz sizden ne bekleyecektir?

Doktorunuzun soracağı muhtemel soruları cevaplamak için hazırlıklı olun:

·         Belirtiler ne zaman başladı?
·         Ateşi düşürmek için herhangi bir ilaç kullandınız mı?
·         Belirtiler ne kadar şiddetli ve ciddi?
·         Belirtilerinizin ortaya çıkmasına sebep olan bir şey fark ettiniz mi?
·         Belirtilerin şiddetlenmesine sebep olan herhangi bir şey gözlemlediniz mi?

Testler Ve Tanı

Doktorunuz, yapacağı testlere ya da gözlemlenen diğer belirtilere dayanarak ateşe sebep olan faktörleri inceleyecektir. Bir teşhisi doğrulamak için, kan testleri gibi testler uygulanması gerekebilir.

Eğer, üç hafta veya daha uzun süren yüksek dereceli bir ateş varsa, fakat teşhis koymaya yardımcı olabilecek başka belirti gözlenmiyorsa, doktorunuz yüksek ateşinizin altında yatan sebepleri bulmanıza yardımcı olmak için çeşitli testler önerebilir. Bu testler kan testleri ve röntgen içerebilir.

Tedaviler Ve İlaçlar

Uygulanacak tedavi, ateşinizin nedenine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Zatürre veya boğaz enfeksiyonu gibi bakteriyel durumlar için doktorunuz genel olarak antibiyotik ilaçlar kullanmanızı tavsiye eder.

Mide enfeksiyonu (gastroenterit) ve mononükleoz gibi virüse bağlı enfeksiyonların tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. Virüse bağlı enfeksiyonların tedavisinde kullanılan belli başlı birkaç anti virüs ilacı vardır. Ancak, çoğu virüse karşı uygulanabilecek en iyi tedavi dinlenmek ve bol sıvı tüketmektir.

Reçetesiz ilaçlar

Doktorunuz ayrıca,yüksek ateşi düşürmek için parasetamol veya ibuprofen (Advil, Motrin ve benzeri) gibi reçetesiz ilaçlar kullanmanızı önerebilir. Yetişkinler aspirinde kullanabilirler. Çocuklarda aspirin kullanılması önerilmez. Çünkü aspirin nadir olarak rastlanıyor olsa da, Reye sendromu olarak bilinen ve potansiyel olarak ölümcül olan bir hastalığı tetikleyebilir. 

Riskleri

Ateş düşürmenin olumsuz tarafları

Yüksekdereceli ateş durumunda, vücut sıcaklığını düşürmeye çalışmak tavsiye edilmez. Ateş düşürmek için uygulanan tedavi, ateşe sebep olan hastalığın belirtilerini maskeleyerek asılnedeni belirlemeyi zorlaştırabilir. Bazı uzmanlar yoğun biçimde uygulanan ateş tedavisinin vücudun bağışıklık sistemine ciddi bir müdahale olduğuna inanmaktadır. Soğuk algınlığı ve diğer solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olan virüsler normal vücut sıcaklığında gelişirler. Vücudunuz yüksekdereceli ateş üreterek, virüsü ortadan kaldırmanıza yardımcı olabilir.

Sıcaklık Ölçümü

Çocuğunuzun veya kendinizinateşiniölçmek için, elektronik termometre ve kulak termometresi (timpanik) gibi çeşitli termometre çeşitleri arasından seçim yapabilirsiniz. Özellikle dijital göstergeli ve kulak kanalından hızla sıcaklık almayı mümkün kılan termometreler, hem küçük çocuklar hemde yetişkinler için kullanışlıdır. Cam cıva termometrelerin kullanımı hem insana hem çevreye zarar verdiği için artık önerilmemekte ve tercih edilmemektedir.

Doğru sıcaklığın ölçülmesi için en uygun yöntem olmasa da, ağızdan (oral) ölçüm ya da koltuk altı (aksiller) okuma yöntemlerini kullanabilirsiniz.

·         Termometreyi koltuk altınıza, göğsünüz ve kolunuz arasında sıkışacak biçimde yerleştirin.
·         4-5 dakika bekleyin. Aksiller sıcaklık (koltuk altı sıcaklığı) ağız sıcaklığına göre biraz daha düşüktür.
 Eğer doktorunuza ateşin derecesiyle ilgili bilgi vermeniz gerekiyorsa, termometre üzerindeki doğru sayıyı ve vücudun hangi bölgesinin sıcaklığını ölçtüğünüzü belirtmeyi unutmayın.

Bebekler için rektal (anal) termometre kullanın:

·         Cıva haznesi üzerine bir parça vazelin sürün.
·         Bebeğinizi karnının üzerine yatırın.
·         Cıva haznesini bebeğinizin rektumu içine 3\4 cm girecek şekilde dikkatlice yerleştirin.
·         Bebeğinizi termometre içinde olacak şekilde 3 dakika süreyle sabit tutun.
·         Ölçüm yaparken bebeğinizin gözünüzün önünden ayrılmasına izin vermeyin. Bebeğiniz ölçüm esnasında kıpırdanırsa, termometre derine giderek bir yaralanmaya neden olabilir.

Önlemler

Ateşi önlemenin en iyi yolu, bulaşıcı hastalıklara maruz kalma riskini azaltmaktır. Bunu yapmanın en kolay ve etkili yollarından birisi ise sık sık el yıkamaktır.

Çocuklarınıza özellikle yemek öncesinde, çevrelerinde hasta bir insan bulunduğunda,tuvalet kullandıktan, hayvan sevdikten ve kalabalık ortamlarda bulunduktan sonra sık sık ellerini yıkama alışkanlığı kazandırın. Onlara akan su ve sabun yardımıyla ellerinin hem ön hem de arka bölgelerini, nasıl etkili bir biçimde temizleyebileceklerini ve durulayabileceklerini öğretin.Suya ve sabuna ulaşmanın mümkün olmadığı zamanlar için, yanınızda ıslak mendil veya el dezenfekte edici ürünler taşıyın.

Çocuklarınıza ağız,burun ve gözlerine sık sık dokunmamayı öğretmek, virüse bağlı enfeksiyonlardan korunmanın bir diğer etkili yoludur. Buna ek olarak çocuklarınıza, çevrelerinde hapşıran veya öksüren birisi bulunduğunda ağız ve burunlarını kapatarak kendilerini bulaşabilecek virüslere karşı korumalarını öğretebilirsiniz.