• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Risk Faktörleri
• Aşamaları
• Muayenesi
• Tedavisi
• Testleri
• Önlem

Nedir

Böbrek Kanseri

Ranal kanser de denilen böbrek kanseri böbrek hücrelerinin kötü huylu tümör üretmeye başladığı bir hastalıktır. Hemen hemen bütün böbrek kanserleri ilk olarak böbrek duvarındaki küçük tüpçüklerde oluşmaya başlar. Ama işin iyi tarafı şu ki bu tür kanserlerin çoğu diğer organlara sıçramadan yakalanır. Yakalanan bu kanserin kolayca tedavi edilmesi mümkünse de, böbrek kanseri tümörleri teşhis edilmeden önce çabucak çoğalma özelliğine sahiptir.

Böbrekler iki adet kuru fasulye şeklinde ve her biri birer yumruk büyüklüğünde organlardır. Karnın alt kısmında her iki tarafta bulunan böbrekler omurga boyunca uzanır. Böbreklerin temel görevi, kanı atık maddelerden temizleyerek idrar üretmektir.

Belirtileri

Belirtiler

Birçok vakada hastalar erken belirti göstermemişlerdir. Ama tümörler büyüdükçe belirtiler de kendini göstermeye başlar. Bu durumda ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

• İdrarda kan
• Böğür ya da karında bir topaklık
• İştahsızlık
• Böğürde bir türlü geçmeyen ağrı
• Bilinmeyen sebepten dolayı kilo kaybı
• Soğuk ya da enfeksiyondan kaynaklanmayan ateş
• Aşırı yorgunluk
• Anemi
• Ayak bileğinde şişme

Vücudun başka organlarına yayılan böbrek kanseri şu belirtilere neden olur:

• Nefes darlığı
• Kanlı öksürük
• Kemik ağrısı

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Doktorlar böbrek kanserinin sebebini henüz bilmiyorlar ama hastalığa yakalanma riskini artıran bazı faktörler var. Örneğin, 40 yaş üzerindeki insanların böbrek kanserine yakalanma ihtimali daha fazladır. Böbrek kanseri için risk oluşturan faktörler şunlardır:

• Sigara kullanmak: Sigara içenlerin böbrek kanserine yakalanma riskleri sigara içmeyenlerden iki kat daha fazladır.
• Cinsiyet: Erkekler kadınlardan iki kat daha fazla böbrek kanseri riski taşır.
• Obezite: Aşırı kilolar hormonlarda değişime yol açar ve bu da böbrek kanseri riskini artırır.
• Bazı ağrı kesicilerin uzun süre kullanılması: Bu bağlamda reçete dışında alınan ilaçlara dikkat edilmelidir.
• Daha ileri seviyede böbrek hastalığı ya da böbrekleri yeterince çalışmadığı için diyalize girmek zorunda kalma durumu da kanser riskini artırır.
• Bazı genetik durumlar, örneğin Hippel-Lindau (VHL) hastalığı.
• Aileden bir kişide böbrek kanseri hastalığı bulunması: Kardeşlerden birinde böbrek kanseri bulunması büyük bir risktir.
• Bazı kimyasal maddelere maruz kalma: Örneğin asbestler, kadmiyum, benzin, organik solventler bazı herbisitler.
• Yüksek kan basıncı (yüksek tansiyon): Aslında doktorlar yüksek tansiyon ve bunun tedavisi sürecinin riski artırıp artırmadığını henüz bilmiyorlar.
• Siyah olmak: Risk, siyahlarda beyazlara oranla biraz daha fazladır, sebebi bilinmiyor.
• Lenfom: Bilinmeyen bir neden dolayı lenfoma hastaları, yüksek oranda böbrek kanseri riski taşırlar.

Bu tür risk faktörleri sizin böbrek kanseri olacağınız anlamına gelmez. Şu da bir gerçek ki bu risklerin hiçbirine maruz kalmasanız da böbrek kanseri olabilirsiniz.

Aşamaları

Aşamalar

Hastalığın gelişim süreci hastanın yaşına, genel sağlık durumu ve kanserin hangi aşamada olduğuna göre değişir.

Böbrek kanserinin aşamaları aşağıda verilmiştir. Aşamanın ilerlemesi, kanserin de ilerlemiş olması demektir.

1. Aşama

• Sadece böbrek içersinde bulunan ve 7 santimetre veya daha küçük tümör.

2. Aşama

• Sadece bir böbrekte bulunan 7 santimetreden büyük tümör.

3. Aşama

• Böbrek içinde ve lenf bezinin yanında birer tümör.
• Böbrek üstü bezinde bulunan bir tümör; böbrek üstü bezi, böbreğin hemen üzerinde veya çevresinde bulunan yağlı bir doku tabakasıdır.
• Böbrek kan damarında bulunan bir tümör ya da lenf bezinde de bulunabilen bir tümör

4. Aşama

• Kanser artık böbreğin dışına yayılmıştır aşağı yukarı lenf bezinde de bulunabilir.
• Kanser iki ya da daha fazla lenf bezine yayılmış olabilir
• Kanser barsaklar, pankreas, akciğer gibi diğer organlara da yayılmış olabilir. Lenf bezinde de bulunabilir.

Muayenesi

Teşhis ve Muayene

Sizde yan taraflardaki ağrı, kilo kaybı veya aşırı yorgunluk gibi böbrek kanseri belirtileri bulunuyor olabilir. Doktor, başka bir hastalık için yapılan bir tetkik esnasında yanlarınızda bir parçada da bir böbrek kanseri işaretine rastlayabilir. Böbrek kanseri olup olmadığınızı teyit etme amacı taşımadan da düzenli böbrek taraması yaptırmalısınız.

Doktor, başka belirtilerle birlikte karın ve yanlardaki yumruları fark edip ateş ve yüksek tansiyonu kontrol edecektir. Size sağlık alışkanlarınız, daha önce geçirmiş olduğunuz hastalıklar ve size uygulanmış olan tedaviler hakkında soruları yanıtlamanız gerekecektir.

Tedavisi

Tedavi

Bir kişi kendine böbrek kanseri teşhisi konulduktan ve hangi aşamada olduğu da tepsi edildikten sonra, doktoruyla birlikte bir tedavi planı yapacaktır. İlkin, karar vermeye yardımcı bütün bilgiler toplanmalıdır. Doktor hastayı bir başka uzmana da gönderebilir. Bu uzman bir ürolog, bir onkoloji uzmanı ya da bir cerrah olacaktır. Birçok kişi, tedavi başlamadan önce alternatif bir teşhis ve tedavi planı araştırmak düşüncesinde olabilir.

Böbrek kanseri yaygın bir spontan kanserdir ama ölüm oranı %5 civarında, yani oldukça düşüktür.

Böbrek kanseri için birkaç standart tedavi yöntemi vardır. Birçok vakada ilk aşama ameliyattır. Ameliyatla tümör tamamen alınmış olsa bile doktor geride kalması muhtemel görünmeyen kanserli hücrelerin yok edilmesi için ilave tedavi önerebilir.

Tümör aşısı, gen terapisi, hücre nakli gibi yeni tedavi yöntemleri de var. Ama bu yöntemler henüz deney aşamasında. Uzmanlar bu yeni yöntemlerle ilgili klinik deneyler yapıyorlar. Bu yöntemler hakkında bilgi almak için doktorunuzla konuşabilirsiniz.

Cerrahi yöntemler

Böbrek kanseri için uygulanacak cerrahi yöntemler hastalığın ne kadar ilerlediği ve hangi aşamada olduğuna bağlıdır.

• Radikal nefrektomi, böbreğin ve böbreği çevreleyen bir doku olan böbrek üstü bezinin alındığı yöntemdir. Ayrıca yakınında bulunan lenf bezleri de bu yolla alınır. Bu yöntem yaygın olarak uygulanır.
• Basit nefrektomi sadece böbreğin alındığı bir yöntemdir.
• Kısmi nefrektomi böbrek içindeki kanserin çevresindeki bir kısım dokuyla birlikte alındığı bir yöntemdir. Bu yöntem 4 santimetreden daha ufak olan küçük tümörlerin alınması ya da radikal nefrektomonin diğer böbreğe zarar verme ihtimalin bulunduğu hastalara uygulanır.

İnsanlar, tamamen çalıştığı sürece bir böbrekle de yaşayabilirler. Şayet cerrah her iki böbreği de almak zorunda kalır veya her iki böbrek de çalışmazsa hasta, kanın temizlenmesi için bir makineye (diyaliz) ihtiyaç duyacak ya da böbrek nakli gerekecektir. Böbrek nakli kanserin sadece böbrekte bulunduğu ve bir bağışlanmış böbreğin var olması durumunda mümkündür.

Ameliyatla kanserin alınamaması durumunda tümörlerin yok edilmesi için doktor hastaya başka tedavi alternatiflerini önerecektir.

• Soğuk hava terapisi: Tümörleri aşırı soğuk yardımıyla öldürülmesi için kullanılır.
• Radyo frekansıyla eritme Radyo dalgaları kullanılarak tümörün yakılmasıdır.
• Damar kapatılması: Böbreğe giden kan damalarının kapatılmasıyla tümörlere kan akışının durdurulması yöntemidir. Bu yöntem ameliyattan önce tümörlerin zayıflatılması için kullanılabilir.

Biyolojik tedavi

Vücudun bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve bu şekilde tümörlerle savaşmasının sağlandığı bir yöntemdir. Biyolojik tedavi için gereken maddeler bizzat vücudun kendisi tarafından ya da bir laboratuar ortamında üretilir. Böbrek kanseri için uygulanan biyolojik tedaviye örnek olarak alfa enfeksiyon ya da interlökin 2 verilebilir.

Hedeflenmiş tedavi

Hedeflenmiş tedavi yönteme göre ilaçlar veya diğer başka maddeler kullanılarak kanserli hücrelerin hedef alınması sağlanır bu esnada normal hücrelere zarar verilmez. Hedeflenmiş tedavi yöntemlerinden biri, anti-anjiogenik ajanlardır. Bunlar, tümörleri besleyen kan damarlarından onlara kan akışını durdurarak  büyümelerini engellemeyi amaçlar. Diğer bir hedeflenmiş ajan tedaviyse multikinaz engelleyicileri ya da tirozin kinaz engelleyicileri olarak bilinir. Bunlar kanser hücrelerinin oluşumunu sağlayan enzimleri bloke eden ve ağız yoluyla verilen ilaçlardır. Bir üçüncü hedeflenmiş tedaviyse TOR engelleyicileridir. Bunun da iki tür ilacı bulunur; biri ağızdan verilir, diğeriyse IV yöntemiyle (damar içi) uygulanır. Bunlar da kan damarlarının kanser hücrelerine yardımcı olmasını engeller.

Radyasyon Tedavisi

Genellikle böbrek kanserinin teşhis edilmesi ya da ameliyat olması imkanı bulunmayan yüksek enerjili X ışınlarından veya diğer radyasyon yöntemlerinden faydalanılır. Bu yöntemle kanser tümörleri öldürülerek etkisiz hale getirilir veya bunların  ilerleyici etkileri ortadan kaldırılır. Dıştan yapılan radyoterapide vücudun dışındaki bir makineden kanserli hücrelere kuvvetli ışınlar gönderilir.

Kemoterapi

Bu yöntemde kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanılır ve bunların çoğalmaları engellenmeye çalışılır. Diğer kanser türlerine nazaran böbrek kanserinde daha tesir gösteren kemoterapi, diğer tedavilerin işe yaramaması durumunda kullanılır.

Testleri

Testler

• İdrar testi: Herhangi bir sorun belirtisi olarak idrar kan bulunup bulunmadığı.
• Böbreklerin ne kadar verimli çalıştığını gösteren kan testi.
• Damar içi pylogram (IVP): Doktorun bir tümör bulunup bulunmadığını tespit etmek amacıyla idrar boşaltım sistemin gezinen bir boya enjekte etmesi ve bunun sonucunda oluşan X ışınlarıyla yapılan tetkikleri içerir. Bu da, herhangi bir tümör veya katı ya da sıvı bir madde bulunup bulunmadığı anlamaya yardımcı olur.
• Ultrason: Ses dalgalarını kullanarak böbreğin resmini gösterir.
• Bir CT taraması: Böbreğin detaylı bir detaylı bir resmini elde etmek amacıyla bilgisayar teknolojisi ve X ışınlarını kullanır.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (EMAR): Vücuttaki yumuşak dokuların imajını detaylı görüntülemek amacıyla manyetik dalgaları ve radyo dalgalarını kullanır.
• Renal arteriogram: Sıkça verilmeyen bu test tümörlere giden kanı değerlendirmek kullanılır, küçük tümörlerini tespitine yardımcı olur ve daha başka faydaları da vardır.

Diğer kanser türlerinden farklı olarak, doktorunuz biyopsi yapmaksızın bir teşhis gerçekleştirmek durumundadır. Biyopsiye teşhisten emin olmak amacıyla nadiren başvurulur. Bir iğneyle ufak bir örnek alınır ve kanserli hücreler bu şekilde mikroskop altında incelenir. Biyopsi kanserin ne derece saldırgan olduğu hakkında fikir verir. Bir cerrahsa tümörün tamamını alarak biyopsi yapar.

Doktorunuz böbrek kanserini teşhis ettikten sonra, kanserin diğer böbreğe veya diğer organlara yayılma eğiliminde olup olmadığını anlamak amacıyla başka testler de yaptırmanız gerekir. Kanser ilk oluştuğu yerden diğer bölgelere yayılmaya başladığı zaman, diğer organlara da sirayet etmeye başlar. Bu durumda bir CT taraması veya EMAR yaptırmanız gerekebilir. Bir göğüs röntgeni kanserin akciğerlere yayıp yayılmadığını gösterir. Kemik taramasıysa kemiklerin etkilenmediğini gösterecektir. PET taraması kanserin böbreklerin yanında bulunan lenf bağlantılarının etkilenip etkilenmediğini anlamaya yardımcı olacaktır. Bütün bu testler doktorunuza kanserin hangi aşamada olduğunu anlaması için yardımcı olur.

Önlem

Önlem

Doktorlar sebebini bilmediğinden, bu hastalığın nasıl engelleneceği de tam bilinmiyor. Ama bazı faktörlerin böbrek kanseriyle alakası olduğu bilindiğinden,  riski azaltıcı bazı tedbirleri almak mümkündür. Örneğin, sigara içmeyi bırakmak herhangi bir acı vermez. Ayrıca sağlıklı bir ağırlığı (kiloyu) muhafaza etmek, kan basıncını kontrol altında tutmak ve zararlı kimyasal maddelere maruz kalmaktan kaçınmak gibi önlemler almak mümkündür.