Boyun fıtığı nedir ? Nasıl oluşur?

Boyun ağrısının en önemli nedenlerinden biri olan boyun fıtığı, omurlar arasındaki disk dediğimiz yapının, zorlanma, ağır kaldırma gibi aktiviteler sonrasında etrafındaki liflerin yırtılarak sinir kanalına doğru çıkıntı yapmasıdır. Özellikle masa başı ve ofis çalışanlarıboyun fıtığı açısından risk altındadırlar. Belirtileri genellikle boyun ve kol ağrısıdır. Bu ağrı hareketle, ağrı kaldırmakla, öksürük ve hapşırıkla artar, kola doğru yayılım gösterir. Sinir kökü hasarına bağlı olarak elde ya da kolda uyuşma , karıncalanma ve güç kaybı gelişebilir.

Peki, boyun ağrımız var, ne yapmalıyız?

Boyun ağrısı yakınmanız varsa ilk yapmanız gereken bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanına muayene olmaktır. İyi bir muayene sonucunda boyun ağrısının nedeni büyük oranda anlaşılır. Eğer gereklilik varsa MR ya da röntgen çekilerek tanı kesinleştirilir.

Sadece MR yeterli midir? MR ‘ a bakılarak karar verilebilir mi?

Maalesef son yıllarda gittikçe artan oranda şu sözleri hastalarımızdan duymaktayız: ‘ Doktora gittim, MR’ a baktı, fıtığın patlamış, acil ameliyat olman gerekir. dedi ‘ Tam ve düzgün bir fizik muayene yapmadan, EMG bulgularınıgörmeden, sadece MR ile ameliyat kararı vermek doğru bir yaklaşım değildir.

Boyun fıtığında doğru yaklaşım nedir?

Boyun fıtığı MR ile teşhis edilmiş bir hastada ilk yapılması gereken boyun fıtığına bağlı sinir kökü hasarının olup olmadığınıanlamak için detaylı bir fizik muayene ve EMG çekimidir. Fizik muayenede, fıtığa bağlı olarak sinir kökü hasar görmüşse hastanın kolunda olası his kusuru ve veya güç kaybı tespit edilir. Ardından sinir testi yani EMG ile sinir kökünde hasarın varlığı ölçülür. Gerçekten bir sinir hasarı varsa sinir testi ile bunun derecesi ve süresi belirlenir, dolayısıyla hastalığın gidişatıhakkında çok güvenilir bilgiler elde edilmiş olur. EMG sayesinde ameliyat gerekip gerekmediği konusunda da fikir sahibi oluruz. Ayrıca EMG ile hangi kasların en çok etkilendiği tespit edilerek fizik tedavide o kaslara yönelik tedaviler belirlenir.
MR ile teşhis ettik, muayene ve sinir testi ile sinir kökü hasarını belirledik, peki tedavide?
MR da fıtığı olan ancak muayene ve EMG de sinir kökü hasarı görünmeyen bir hastanın tedavisi göreceli olarak daha kolaydır. Bu tür fıtıklar, istirahat, ilaç, manuel terapi ve kısa süreli fizik tedavi ile ( ortalama 10 seans ) hızlıbir şekilde iyileşirler.
Fizik muayene ve EMG ile sinir kökü hasarı belirtileri görünen hastalarda ise yaklaşım çok daha titiz, dikkatli olmalı ve genellikle daha uzun sürelidir.
Öncelikle acil ameliyat gereken durumlar (kırmızı bayraklar) var mıdır? Bunlar bakılır. Acil ameliyat gereken durumların başında etkilenen kolda ciddi güç kaybı ve omurilik lezyonu belirtilerinin olması gelir. Acil ameliyat gereken bir durum yoksa ilk yapılması gereken sinir kökü hasarı ve fıtığa bağlı ağrının giderilmesidir. Bunun için, ağrı kesici, kas gevşetici ilaçlarla beraber sinir kökündeki ödemi ve iltihabı giderici ilaç tedavisi uygulanır.

Tetik nokta tedavisi

Boyun fıtığı sinir köküne baskı yapan hastaların hemen hemen hepsinde boyun ve sırt kaslarında kulunç dediğimiz tetik noktalar oluşur. Bu tetik noktaların da boyun fıtığı ile birlikte tedavi edilmesi gerekir. Özel bir enjeksiyon tekniği ile bu tetik noktalara girilerek bir miktar ilaç verilir. Bu tedavi sonrasında boyun ve sırt ağrısında genellikle ciddi bir azalma görülür.

Boyun fıtığında boyunluk kullanılmalımıdır?

Boyun fıtığı eğer sinir köküne baskı yapıyorsa o zaman boyunluk kullanmak gerekmektedir. Genellikle sert boyunluk tercih edilir. Tavsiye edilen süre ortalama 2 haftadır. Uzun süre boyunluk kullanmak boyun kaslarında zayıflamaya neden olacağından daha kötü sonuçlar doğurabilmektedir.

İlaç, boyunluk, tetik nokta enjeksiyonu ve istirahat ile ağrıyı giderdik, tedavi bitti mi?

Hayır! akut dönem , bahsettiğimiz tedavilerle geçirildikten sonra boyun fıtığına yönelik fiziksel tedaviler ve rehabilitasyon süreci başlar. Fiziksel tedavilerden elektrik, ağrının azaltılmasında; yüzeyel ve derin ısıtıcılar ile lazer, dokuların esnekliğininin tekrar kazanılmasında; traksiyon ise fıtığın geri itilmesinde etkilidir. Tedavi edici egzersizler adının verdiğimiz özel egzersizler, Fizik Tedavi Uzmanı tarafından her hastaya özel olarak belirlenir. Bu egzersizler, boyun çevresi kasları ve bağların yenidenşekillenmesini sağlayarak fıtığın tekrar çıkmasını önleyici etkiye sahiptir.Boyun fıtığı tedavisi hastaya göre süreç uzayabilir veya kısalabilir.

Sağlıklı Günler

Uzm Dr Ahmet SÜMEN

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı