Nedir

Brakiterapi

Brakiterapi kanseri tedavi etmek için kullanılan bir tür radyasyon tedavisidir. Brakiterapi yöntemi, vücudun kanserli dokularına yüksek güçte radyoaktif ışın kaynağı (çekirdek) yerleştirmeyi içeren bir işlemdir. Bu nedenle bazen içsel radyasyon olarak da adlandırılır.

Brakiterapi, vücudunuzun dışındaki bir makineden radyasyon yayılmasına dayanan geleneksel radyoterapi (dışsal ışın tedavisi) biçimleriyle kıyaslandığında doktorların vücudun daha belirli bölgelerine yüksek dozda radyasyon vermesini olanaklı kılar. Brakiterapi, ışın tedavisinden daha az yan etkiye neden olur ve tedavi süresi genellikle daha kısadır.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Brakiterapinin kullanıldığı belli kanser türleri arasında şunlar yer alır:

Göğüs kanseri
Rahim ağzı kanseri
Endometriayl kanser
Göz kanseri
Safra kesesi kanseri
Baş ve boyun kanserleri
Akciğer kanseri
Yumurtalık kanseri
Prostat kanseri
Vajina kanseri

Brakiterapi tek başına kullanılabileceği gibi, diğer kanser tedavileriyle birlikte de kullanılabilir. Örneğin, bazen ameliyat sonrası, alınamamış olan kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır. Brakiterapiye, ışın tedavisiyle birlikte de başvurulabilir.

Riskler

Brakiterapinin yan etkileri tedavi edilen bölgeye özgüdür. Çünkü brakiterapi, radyasyonu ufak bir tedavi bölgesine yoğunlaştırır, o bölge dışında kalan dokular radyasyondan etkilenmez. Tedavi bölgesinde hassaslık ve şişme yaşayabilirsiniz. Tedavi sonucu daha başka hangi yan etkilerin görülebileceğini doktorunuza sorunuz.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Brakiterapiye başlamadan önce, kanseri radyasyonla tedavi etmekte uzmanlaşmış bir doktorla (radyasyon onkolojisi uzmanı) görüşebilirsiniz. Aynı zamanda, doktorunuza tedavi planınız konusunda yardımcı olmak için bazı taramalardan geçebilirsiniz. Brakiterapi öncesi, X ışını veya bilgisayarlı tomografi (CT) gibi bazı işlemler de uygulanabilir.

Neler Yaşayacaksınız

Neler Bekleyebilirsiniz?

Brakiterapi tedavisi vücudunuza, kanserli bölgenin veya bir zamanlar kanser olan bölgenin yakınına radyoaktif maddelerin yerleştirilmesini içerir. Doktorunuzun bu radyoaktif maddeleri vücudunuza nasıl yerleştireceği, kanserin yeri ve yayıldığı bölgenin genişliği, genel sağlığınız ve tedavi amacını da içeren pek çok etkene bağlıdır. Yerleştirme işlemi vücudun herhangi bir boşluğunun veya dokusunun içine yapılabilir:

Vücut boşlukları içine yerleştirilen radyasyon. İntrakaviter brakiterapi süresince radyoaktif maddeyi içeren bir düzenek, nefes borusu veya vajina gibi vücudun dışa açıldığı bir yere yerleştirilir. Bu düzenek, yerleştirildiği yere bağlı olarak bir tüp veya silindir olabilir.

Radyoysan tedavisi ekibiniz brakiterapi düzeneğini elle yerleştirebilir. Bilgisayarlı bir makine de kullanabilir. Düzeneğin en etkili yere yerleştirildiğinden emin olmak için CT tarayıcısı veya ultrason makinesi gibi bir görüntüleme ekipmanı kullanılabilir.

Vücut dokusuna yerleştirilen radyasyon. Dokular arası (interstisyel) brakiterapi sırasında, radyoaktif maddeler içeren düzenekler, göğüs veya prostatta bulunan kanserli dokuların arasına yerleştirilir. Bu brakiterapi düzenekleri, kablolar, balonlar ve pirinç taneleri büyüklüğündeki minik radyasyon tohumlarını içerir.

Brakiterapi düzeneklerini vücut dokuları arasına yerleştirmek için bir dizi teknik kullanılır. Radyoterapi ekibiniz iğneler veya özel aplikatörler kullanabilir. Bu uzun, oyuk tüpler, tohumlar (çekirdek) gibi brakiterapi düzenekleriyle doldurulur ve tohumların serbest kalacağı dokuların arasına yerleştirilir. Bazı durumlarda, daha önce ameliyatla yerleştirilen dar tüplerin (kateterler), sonradan brakiterapi seansları sırasında radyoaktif maddelerle doldurulduğu da olur. CT taramaları, ultrason veya diğer görüntüleme teknikleri, düzeneklerin doğru yere yerleştirilmesine ve daha etkili olacak şekilde konumlandırılmasına kılavuzluk eder.

Yüksek doz brakiterapiye karşı düşük doz brakiterapi
Brakiterapi esnasında neler yaşayacağınız size özgü tedaviye bağlıdır. Radyasyon, yüksek doz brakiterapide olduğu gibi, kısa bir seansta verilebilir veya bunun yerine düşük doz brakiterapide olduğu gibi zamana yayılabilir. Bazen de radyasyon kaynağı vücudunuza kalıcı olarak yerleştirilebilir:

Yüksek doz brakiterapi. Yüksek doz brakiterapi genellikle, her tedavi seansının kısa sürdüğü ve hastaneye yatışı gerektirmeyecek bir şekilde ayakta tedavi yöntemidir. Yüksek doz brakiterapi sırasında, radyoaktif madde vücudunuza birkaç dakikadan 20 dakikaya kadar uzanan kısa bir zaman dilimi için yerleştirilir. Birkaç gün veya hafta boyunca günde bir veya iki seans uygulanır.

Yüksek doz brakiterapi boyunca rahat bir pozisyonda yatarsınız. Radyoterapi ekibiniz radyasyon düzeneğini, intrakaviter brakiterapi yerleştirebilir veya eğer dokular arası (interstisyel) brakiterapi alıyorsanız radyasyon düzeneği hali hazırda yerleştirilmiş olabilir. Radyoaktif madde, brakiterapi düzeneğinin içerisine elle veya bilgisayarlı bir makine kullanılarak yerleştirilir.

Radyoterapi ekibiniz, brakiterapi seansınız sırasında odayı terk edebilir. Sizi görebilecekleri ve duyabilecekleri yakınlıktaki bir odadan gözlemliyor olacaklardır. Brakiterapi sırasında herhangi bir ağrı hissetmezsiniz. Ama kendinizi rahatsız hissederseniz veya herhangi bir tedirginliğiniz varsa, bunu mutlaka söyleyiniz.

Radyoaktif madde vücudunuzdan çıkarıldığında, radyasyon yaymaz veya radyoaktif hale gelmezsiniz. Diğer insanlar için herhangi bir tehlike oluşturmazsınız ve olağan faaliyetlerinize devam edebilirsiniz.

Düşük doz brakiterapi. Düşük doz brakiterapide, birkaç saatten birkaç güne kadar uzanan bir zaman boyunca sürekli olarak düşük dozda radyasyon verilir. Radyasyonun yerleştirildiği süre boyunca hastanede kalırsınız.

Radyoaktif madde vücudunuza elle veya makineyle yerleştirilir. Brakiterapi düzenekleri, işlem sırasında kımıldamadan durmanızı sağlamak ve herhangi bir rahatsızlığın azaltılmasına yardımcı olmak amacıyla anestezi veya sakinleştiriciyi gerektirecek şekilde ameliyatla da yerleştirilebilir.

Düşük doz brakiterapi sırasında muhtemelen hastanede özel bir odada kalırsınız. Çünkü radyoaktif madde vücudunuzda kaldığı için, az da olsa diğer insanlara zarar verme ihtimaliniz vardır. Bu nedenle, ziyaretçiler de sınırlandırılır. Çocuklar ve hamile kadınlar hastanede ziyaretinize gelmemelidir. Diğerleriyse günde bir kez kısa ziyaretlerde bulunabilir. Sağlık bakımı ekibiniz size ihtiyacınız olan bakımı sağlayacaktır, ama onların odanızda harcayacakları zaman da sınırlandırılabilir.

Düşük doz brakiterapi sırasında ağrı hissetmemeniz gerekir. Kımıldamadan durmak ve günlerce hastane odanızda kalmak rahatsız edici olabilir. Eğer herhangi bir rahatsızlık hissederseniz, sağlık bakımı ekibinize bunu mutlaka söyleyiniz.

Tayin edilen zaman geçtikten sonra, radyoaktif madde vücudunuzdan çıkarılır. Brakiterapi tedavisi tamamlanınca, herhangi bir sınırlandırma olmadan ziyaretçi kabul edebilirsiniz.

Daimi brakiterapi. Prostat kanseri brakiterapisi gibi bazı durumlarda, radyoaktif madde vücudunuza daimi olarak yerleştirilir. Radyoaktif madde elle veya bilgisayarlı bir makine kullanılarak yerleştirilir. Radyoaktif maddenin yerleştirilmesi sırasında ağrı hissedebilirsiniz, ancak yerleştirildikten sonra herhangi bir rahatsızlık hissetmemeniz gerekir.

Vücudunuz ilk başlarda tedavi edilecek alandan düşük dozda radyasyon yayacaktır. Genellikle diğer insanlar için risk minimal düzeydedir ve yakınınızda olacaklar için herhangi bir sınırlandırmaya gerek yoktur. Bazı durumlarda, kısa bir süreliğine hamile veya çocuklu kadınların ziyaretlerinin süresini ve sıklığını sınırlandırmanız istenebilir. Vücudunuzdaki radyasyon miktarı zaman içerisinde azalacak ve sınırlandırmalar da kalkacaktır.

Sonuçlar

Doktorunuz tedavinizin başarılı olup olmadığına karar vermek için brakiterapi sonrası tarama testleri tavsiye edebilir. Hangi tür taramaların yapılacağı, kanserinizin türü ve yerine bağlıdır.

İLGİLİ MAKALE