• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Sebepler
• Komplikasyonlar
• Muayene
• Testler
• Tedavi
• Alternatif Tıp
• Yaşam Tarzı

Nedir

Nedir?

Dermatit cilt iltihabı anlamına gelen genel bir terimdir. Farklı dermatit türleri vardır: Seboreik dermatit ve atopik dermatit (egzama). Bu bozukluğun birçok nedeni ve çok çeşitli şekilleri olsa da, genellikle şiş, kızarmış ve kaşıntılı cilt şeklinde kendini gösterir.

Dermatit genelde bulaşıcı olmayan ve hayati tehlike içermeyen bir hastalıktır. Fakat sizi rahatsız edebilir ve utandırabilir. Dermatiti iyileştirmek için kendi kendine bakımla ilaçlar bir arada kullanılır.

Belirtiler

Belirtiler

Çok çeşitli dermatit türleri vardır.

• Kontakt dermatit, alerjiye neden olan örneğin zehirli sarmaşık gibi maddeler veya diğer tahriş edici maddelerle sık sık temas etme sonucu oluşan bir döküntüdür.
• Nörodermatit, cildin belli bölgelerinde görülen kronik, kaşıntılı deri rahatsızlığıdır.
• Seboreik dermatit, sık sık kepeğe neden olan yaygın bir yüz ve kafa derisi rahatsızlığıdır.
• Staz dermatit, bacakların derisi altında sıvı birikmesinin neden olduğu bir cilt hastalığıdır.
• Perioral (ağız çevresi) dermatiti, ağzın etrafındaki çıkıntılı kızarıklıklardır.

Her dermatit türünün kendine göre belirti ve işareti vardır. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Kızarıklık
• Şiş
• Kaşıntı
• Cilt lezyonları

Doktora gitme vakti

Şu durumlarda doktora görünün:

• Durumunuz sizi uyutmayacak veya günlük rutininizi aksatacak kadar rahatsız ediyor.
• Cildiniz de ağrı var.
• Cildinizin enfeksiyon kaptığından şüpheleniyorsunuz.
• Kendi bakımınızı yaptınız, ama başarısız oldunuz.

Sebepler

Sebepler

Dermatite alerjiler, genetik faktörler, fiziksel ve zihinsel stres kaynakları ve tahriş edici maddeler neden olabilir.

Kontakt dermatit

Bu rahatsızlık alerjenler veya tahriş edici maddelerle temastan kaynaklanır.

Yaygın tahriş edici maddeler şunlardır:

• Deterjan sabunları
• Yıkanma sabunları
• Temizlik ürünleri

Olası alerjenler şunlardır:

• Lastik
• Nikel gibi metaller, takılar
• Parfüm ve kokular
• Kozmetik ürünler
• Yabani bitkiler
• Antibiyotik merhemlerde yaygın kullanılan neomisin

Alerjene kıyasla tahriş edici bir maddenin dermatite neden olabilmesi için daha fazla temas gerekir. Alerjene karşı hassassanız, küçük miktarda bir alerjene kısa süre maruz kalmak dermatite neden olabilir. Bir alerjene karşı hassasiyet geliştirdikten sonra, genellikle bu ömür boyu sürer.

Nörodermatit

Bu tip dermatit genellikle bir şey cildin belli bir bölgesinde kaşıntı yarattıktan sonra gelişir. Kaşıntı nedeniyle bu bölgeyi kaşıyabilirsiniz. Ayak bilekleri, bilekler, kolun dış tarafı, ön kol ve boynun arkası bu şekilde çok kaşınılan bölgelerdir.

Olası sebepleri şunlardır:

• Cilt kuruluğu
• Kronik tahriş
• Egzama
• Psöriyaz (sedef)

Seboreik dermatit

Bu rahatsızlık genellikle kafa derisinde sarımsı ve biraz yağlı kabuklar oluşturan bir kızarıklığa yol açar. Yağlı saçları veya cildi olan insanlarda daha yaygındır ve mevsime bağlı olarak görünüp kaybolur. Büyük ihtimalle bu hastalıkta kalıtımsal faktörler etkili olmaktadır.

Olası sebepleri şunlardır:

• Fiziksel stres
• Seyahat
• Parkinson hastalığı gibi sinirsel hastalıklar

Bebeklerde bu hastalığa beşik şapkası denir.

Staz dermatit

Cildin altındaki dokularda, genellikle bacakların alt kısmında sıvı biriktiği zaman bu hastalık meydana gelir. Rahatsızlık bacak damarlarındaki kanın kalbe düzgün bir şekilde geri pompalanmamasından kaynaklanır. Bu fazladan sıvı vücudunuzun cildinizi besleme yeteneğini kesintiye uğratır ve alttan cildinize fazladan basınç yapar.

Olası nedenleri şunlardır:

• Varis
• Bacakta kan dolaşımını etkileyen diğer kronik veya nükseden enfeksiyonlar.

Atopik Dermatit

Bu hastalık genellikle alerjilerle birlikte var olur ve zaman nezlesiyle astım görülen ailelerde ortaya çıkar. Genellikle bebeklikte başlar, hastalık şiddeti çocuklukta ve ergenlikte değişiklikler gösterir. Yetişkinlikte genelde daha az soruna neden olur. Tabii, iş yerinde tahriş edici maddelere veya alerjenlere maruz kaldığınız zaman durum değişebilir.

Olası nedenleri şunlardır:

• Kuru ve kolay tahriş olan cilt
• Vücudun bağışıklık sisteminde yanlış işleme
• Astım ve saman nezlesi gibi alerjik hastalıklara genetik yatkınlık

Stres atopik dermatiti kötüleştirebilir, ama sebebi stres değildir.

Ağız çevresi dermatiti

Bu tür bir dermatit gül hastalığı, yetişkin sivilce, ağız ve burun çevresindeki ciltle ilgili olan seboreik dermatit gibi bir hastalıkla ilişkili olabilir.

Olası nedenler şunlardır:

• Makyaj
• Nemlendiriciler
• Kortikosteroid kremler
• Florid içeren diş ürünleri

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

İmpetigo. Dermatitle ortaya tıkan açık yara ve çatlaklar enfeksiyon kapabilir. Stafilokokki bakterisine bağlı gerçekleşen hafif enfeksiyona impetigo denir. Atopik dermatitiniz varsa bu enfeksiyona yatkınsınız demektir.

Selülit. Cildinizde kırmızı çizgiler gördüyseniz selülitiniz olabilir, selülit cilt altındaki dokuların bakteriyel enfeksiyonudur. Selülit şiş, kırmızı ve dokununca acıyan ve ele sıcak gelen, belirsiz çizgilerle yayılan iltihaplı bir cilt görünümündedir. Bağışıklık sistemi zayıf insanlarda ortaya çıkan selülit kişinin hayatını tehlikeye sokabilir. Selülitiniz varsa mümkün olduğunca çabuk doktora görünün.

Ciltte çizgiler veya cilt rengindeki değişmeler de dermatitin potansiyel komplikasyonları arasındadır. 

Muayene

Muayene

Dermatit belirti ve işaretleri varsa doktorunuzdan görüşme talep ediniz. Doktorunuz sizi cilt hastalıkları konusunda uzman (dermatolog) başka bir doktora yönlendirebilir.

Aşağıda doktorla görüşmenize hazırlanmanıza yardımcı olacak ve doktorunuzdan neler bekleyebileceğinizi anlatan bilgiler bulunmaktadır.

Görüşme öncesi toplanacak bilgiler

• Belirti ve şikayetlerinizi ve bunları ne kadar zamandır yaşadığınızı not edin. Ayrıca belirtilerinize neden olduğunu düşündüğünüz tahriş edici maddelerle tetikleyicileri de listeleyin.
• Önemli tıbbi bilgilerinizi yazın. Bu listeye tedavi gördüğünüz diğer hastalıkları, kullandığınız reçeteli ve reçetesiz ilaçları vitamin ve takviyeleri de dahil ederek yazınız. Ailenizde alerji veya astımı olan biri varsa onu da belirtin.
• İşinizin veya hobinizin bir parçası olarak maruz kaldığınız tozlar veya kimyasallar gibi cilt tahrişine neden olabilecek olası maddeleri yazın.
• Doktorunuza soracağınız soruları yazın. Doktora soracağınız soruları önceden yazmak onunla geçireceğiniz vakti çok daha iyi değerlendirmenize yardım edecektir.

Aşağıda doktora dermatit hakkında sorabileceğiniz sorular verilmiştir. Ziyaretiniz sırasında bunlara ek olarak herhangi bir soru aklınıza gelirse sormaktan çekinmeyin.

• Belirtilerimin en olası sebebi nedir?
• Başka olası nedenler olabilir mi?
• Teşhiste bulunabilmek için ne tür testlerden geçmem gerekiyor?
• Bu hastalık için ne tür tedaviler mevcut?
• Benimki gibi bir dermatitte en yaygın tetikleyiciler nelerdir?
• Şikayetlerimi azaltmak için evde kendi kendime ne yapabilirim?
• Ne tür maddelerden veya ürünlerden uzak durmam gerekir?
• Bu hastalıkla ilgili elinizde eve götürebileceğim herhangi bir çıktı var mı? Önerebileceğiniz bir web sitesi var mı?

Doktordan ne beklemeli

Doktorunuz size bir dizi soru soracaktır. Bunları cevaplandırmak için önceden hazırlanmak konuyu daha derin bir şekilde değerlendirmeye vakit bırakır. Doktorunuz şu soruları sorabilir:

• Bu belirtiler ilk olarak ne zaman ortaya çıktı?
• Belirtileri tetikleyen şüphelendiğiniz bir şey var mı?
• Belirtileriniz kaybolup yeniden mi geliyor, yoksa sürekli mi?
• Ne kadar sık duş alıyor, banyo yapıyorsunuz?
• Sabun, losyon ve kozmetik olarak ne tür ürünler kullanıyorsunuz?
• Ne tür ev temizlik ürünleri kullanıyorsunuz?
• İşiniz veya hobiniz dolayısıyla herhangi bir tahriş edici maddeye maruz kalıyor musunuz?
• Belirtileriniz hayatınızın ve uykunuzun kalitesini ne kadar etkiliyor?
• Bugüne kadar ne tür tedavilerden geçtiniz? Tedavilerin size bir faydası oldu mu?
• Başka bir tıbbi hastalık teşhisi kondu mu, herhangi bir cilt sorununuz oldu mu?
• Yağlar, merhemler, kremler, ağız yoluyla alınan ilaçlarınız neler?
• Ailenizde alerji veya astımı olan kimse var mı?

Bu sırada yapabilecekleriniz

Doktorla görüşmenize kadar olan vakitte cildinizin kaşıntılı bölgelerini kaşımamak için elinizden geleni yapın. Dermatitin iyileştirilmesinde kaşıntı döngüsünü kırmak çok önemli bir yer arz eder. İçinde en azından %1 hidrokortizon bulunan reçetesiz ilaçlar bunun için faydalı olabilir.

Reçetesiz satılan oral antihistaminler de kaşıntınızı azaltabilir. Antihistaminler belirgin bir baş dönmesine neden olabilir. Bu yüzden gündüz vakitleri için baş dönmesi yapmayan bir antihistamin bulmaya çalışın.

Tahrişi artırır görünen ürünleri kullanmaktan kaçının. Bulaşıkları yıkarken, saçınızı şampuanlarken veya diğer temizlik ürünlerini kullanırken lateks olmayan bir eldiven giymek faydalı olabilir. Ayrıca her gün yerine iki günde bir, hafif bir sabunla duş almayı deneyin. 

Testler

Testler

Doktorunuz dermatiti sizinle belirti ve şikayetleriniz üzerine konuşup cildinizi inceleyerek teşhiste bulunur.

Yama testi (alerji testi)

Kontakt dermatit durumunda doktorunuz hangi maddelerin cildinizde yangıya neden olduğunu bulmak için yama testi denilen bir alerji testini yapabilir. Bu testte doktor yapışkan bir örtünün altında cildinize değişik maddelerden küçük miktarlarda uygular. Bundan sonraki diğer muayeneler sırasında bu maddelerden herhangi birine tepkiniz olup olmadığı ölçülür. Bu tür testler özel bir temas alerjiniz varsa çok faydalıdır. 

Tedavi

Testler

Doktorunuz dermatiti sizinle belirti ve şikayetleriniz üzerine konuşup cildinizi inceleyerek teşhiste bulunur.

Yama testi (alerji testi)

Kontakt dermatit durumunda doktorunuz hangi maddelerin cildinizde yangıya neden olduğunu bulmak için yama testi denilen bir alerji testini yapabilir. Bu testte doktor yapışkan bir örtünün altında cildinize değişik maddelerden küçük miktarlarda uygular. Bundan sonraki diğer muayeneler sırasında bu maddelerden herhangi birine tepkiniz olup olmadığı ölçülür. Bu tür testler özel bir temas alerjiniz varsa çok faydalıdır. 

Alternatif Tıp

Alternatif Tıp

Dermatit için olası tedavi yöntemi olarak bir dizi doğal seçenek araştırılmıştır. Bunlardan hiçbiri steroid ilaçlar kadar etkili olmasa da, doğal ilaçlar da genellikle aynı yan etkiler görülmez. Bu terapilerin, onları kullanmayı bıraktığınız zaman, belirtilerin nüksettiğinde daha da kötüleşmesi gibi riskleri de yoktur.

Dermatitle ilgili olarak doğal terapileri doktorunuzla gözden geçirmek isteyebilirsiniz. Şu türden seçenekleriniz var:

• Eşekotu (akşamçiçeği). Bu yağ bir tür linoleik asittir ve reçetesiz takviye olarak satılır. Eşekotu yağı atopik dermatite yetersiz yağ asidi seviyelerini yükselterek yardımcı olur.
• Omega-3 yağ asitleri. Balık yağında ve keten tohumunda bulunan bu yağların iltihap kurutucu özellikleri vardır ve cilt tahrişlerinin iyileşmesine yardımcı olabilir.
• Papatya merhemleri. Araştırmalar lokal olarak uygulanan papatya merheminin içinde %0,25 hidrokortizon içeren ürünler kadar faydalı olduğunu gösteriyor. Papatya bazlı merhemler dermatiti hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Aynısafa çiçeği merhemleri. Aynısafa (şamdan çiçeği) cildi serinleten özelliklere sahiptir ve temasa dayalı cilt iltihabı olan kontakt dermatite iyi gelebilir. Bununla birlikte çatlak ciltte alerjik bir reaksiyon da uyandırabilir, bu yüzden cilt çatlakları varsa, kullanılması sakıncalı olabilir. 

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı

Şu adımlar dermatitinizi kontrol altında tutmanıza yardım ederler.

• Etkilenmiş bölgeye bir kaşıntı kremi veya kalamin losyonu uygulayın. İçinde en az yüzde bir hidrokortizon bulunduran reçetesiz bir merhem kaşıntınızı geçici olarak engelleyebilir. Kaşıntı şiddetliyse reçetesiz satılan bir oral antihistamin yardımcı olabilir.
• Serin, ıslak baskı uygulayın. Etkilenen bölgeyi bandajlarla veya sargılarla kapatmak cildinizi korur ve kaşınmanızı önler.
• Rahat, serin bir banyo yapın. Küvetin suyuna çiğ yulaf unu, kabartma tozu koyabilirsiniz.
• Serin tutan, kaygan, pamuk giysiler giyin. Böylece etkilenen bölgeyi daha fazla tahriş etmezsiniz.
• Yatak örtülerini, kıyafetleri, havluları yıkarken parfümsüz, hafif deterjanlar kullanın. Çamaşır makinenizde fazladan durulama içeren programı kullanın.