İçindekiler
Nedir
Belirtiler
Sebepler
Risk Faktörleri
Komplikasyonlar
Testler
Tedavi
Yaşam Tarzı
Destek

Nedir

Nedir?

Hidradenitis suppurativa, siyah noktalar ve bir veya daha fazla kırmızı, hassas şişliğin (lezyonun) varlığıyla belirgin, kronik bir cilt yangısıdır. Lezyonlar genelde genişler, yarılır ve irin akıtır. Skarlaşma birçok nüksetmenin arkasından meydana gelebilir.

Aknenin ağır bir biçimi (akne inversa) olarak nitelendirilen hidradenitis suppurativa, yağ bezleri (sabesöz bezler) ve kıl folikülleri etrafındaki cildin derinliklerinde meydana gelir. Vücudun etkilenen bölgeleri, örneğin kasık ve koltukaltları, apokrin ter bezleri için ana yerlerdir.

Hidradenitis suppurativa ergenlikten sonra başlar, yıllarca sürer ve zamanla kötüleşir. Hidradenitis suppurativanın erken teşhis ve tedavisi belirtileri kontrol etmeye ve yeni lezyon gelişimini önlemeye yardımcı olabilir.

Belirtiler

Hidradenitis suppurativa yaygın olarak, koltukaltları, kasık ve anal bölge gibi birçok yağ ve ter bezinin bulunduğu kıl foliküllerinin etrafında meydana gelir. İç kasıklar, meme altları veya kaba et arası gibi cildin birbirine değdiği bölgelerde de meydana gelebilir. Hidradenitis suppurativa vücudun tek bir bölgesini veya birçok bölgesini etkileyebilir.

Hidradenitis suppurativa belirtileri arasında şunlar bulunur:

Siyah noktalar: Siyah nokta içeren küçük çukurlu cilt bölgeleri, genelde ikili veya “çift uçlu” şekilde görülür.
Kırmızı, hassas şişlikler: Bu şişlikler veya lezyonlar genelde büyür, yarılır ve irin akıtır. Akıntının kötü kokusu olabilir. Şişliklere kaşıntı, yanma ve aşırı terleme eşlik edebilir.
Ağrılı, bezelye boyutunda yumrular: Cildin altında oluşan bu sert yumrular yıllarca sürebilir, büyüyebilir ve iltihaplanabilir.
Akıntılı şişlikler veya yaralar: Bu açık yaralar iyileşirse çok yavaş iyileşir, genelde cilt altında skarlaşmaya ve tünel gelişimine yol açar.

Hidradenitis suppurativa genellikle ergenlikte haftalar veya aylar boyunca süren tek, ağrılı bir şişlikle başlar. Bazı insanlarda, hastalık daha da kötüleşir ve vücudun birçok bölgesini etkiler. Başka insanlarsa yalnızca hafif belirtiler yaşar. Aşırı kilo, stres, hormonal değişiklikler, ısı veya aşırı terleme belirtileri kötüleştirebilir.

Doktora ne zaman gitmeli?

Hafif hidradenitis suppurativa vakaları kişisel bakım önlemleriyle tedavi edilebilir. Ama durum bir iki hafta içinde düzelmezse, birçok yerde ortaya çıkarsa, sık sık nüksederse veya ağrılıysa doktorunuza veya bir dermatologa danışın. Hastalığı kontrol etmek için genelde, reçeteli ilaçlar veya ameliyat gibi tıbbi tedaviler gereklidir.

Sebepler

Hidradenitis suppurativa, yağ (sabesöz) bezleri ve kıl folikül başları sıvı, ölü deri hücreleri ve çevredeki epokrin ter bezlerinden salgılanan diğer maddelerle tıkandığında meydana gelir. Bu maddeler sabeköz bezlerden gelen yağla karıştığında etraftaki dokuya sıkışıp itilebilir. Sonra bakteriler enfeksiyon ve yangıyı tetikleyebilir.

Tıkanmanın neden oluştuğu bilinmiyor ama hormon, genetik, sigara içiciliği ve aşırı kilo dahil bir dizi faktörün hepsi rol oynuyor olabilir.

Bazen hidradenitis suppurativa, Crohn hastalığı ve Graves hastalığı gibi başka hastalıklarla birlikte meydana gelir.

Risk Faktörleri

Hidradenitis suppurativa her etnik grupta eşit oranda ortaya çıkar. Ama şu anki bilinenlere dayanarak aşağıdaki etmenler hastalıkla daha yaygın olarak ilişkili görünüyor.

Kadın olmak. Kadınlarda hidradenitis suppurativa meydana gelmesi daha olası. Bunun neden böyle olduğu bilinmiyor.
Ergenlik çağı ve 40 yaş arasında olmak. Hidradenitis suppurativa çocukları nadiren etkiler ama 40 yaş üstündeki yetişkinlerde de meydana gelebilir.
Aile geçmişi. Ailede hidradenitis suppurativa geçmişi olması hastalık gelişme riskinizi artırır.

Komplikasyonlar

Hidradenitis suppurativa kalıcı ve ağır olduğunda genelde komplikasyonlara yol açar. Bu komplikasyonlar şunlar olabilir:

Deri altında bağlanım cilt altında bir ağ oluşturan sinüs yolları ve tünelleri. Bu yollar yaraların iyileşmesini önler ve daha fazla yara oluşmasına neden olur.
Skarlar ve cilt değişimleri. Ağır hidradenitis suppurativa kalın, kalkık skarlar, çukurlu cilt veya normalden koyu renkte cilt lekeleri (hiperpigmentasyon) bırakabilir.
Kısıtlı hareket. Bu hastalık, özellikle koltukaltları ve kasıkları etkilediğinde kısıtlı ve ağrılı harekete neden olabilir.
Selülit. Bu potansiyel açıdan tehlikeli bakteriyel enfeksiyon, sıcak ve hassas hissedilen ve hızla yayılabilen şişkin, kırmızı bir cilt alanı olarak görülür. İlk enfeksiyon yüzeysel olsa da sonunda derinizin altında yatan dokuları etkileyebilir, lenf düğümleriniz veya kan akışlarınıza yayılabilir.

Testler

Doktorunuz tanı koymak için belirtileriniz ve tıbbi geçmişiniz hakkında soru sorabilir, cildinizi inceleyebilir ve kan tahlilleri isteyebilir. İrin veya akıntı mevcutsa doktorunuz bir sıvı örneğini laboratuara tahlil için gönderebilir. Bu test kültür olarak bilinir. Böyle testler, cilt veremi gibi başka cilt durumlarını elemek için gerekli olabilir.

Tedavi

Hidradenitis suppurativanın tedavisi yoktur. Ama erken tedavi, belirtileri kontrol altına almaya ve yeni lezyon oluşmasını önlemeye yardım eder.

Tedaviler etkilenen alanın kapsamına ve yaraların ağrılı ve enfekte olup olmadığına bağlıdır. Hafif vakalar, ılık kompresler ve antibakteriyel sabunla düzenli yıkama gibi kişisel bakım önlemleriyle tedavi edilebilir. Orta derece vakalar, etkilenen bölgelere sürdüğünüz (topikal) ilaçlar veya ağızdan aldığınız (oral) ilaçlar gibi ilaçlar gerektirebilir. Olası ilaçlar şunlardır:

Antibiyotikler. Hastalığın öncesinde uzun süre alınan antibiyotikler antibiyotikle savaşmaya yardım eder ve gelecek salgınları veya hastalığın kötüleşmesini önleyebilir.
Oral retinoid ilaçlar. Yağ bezi fonksiyonlarını durdurmak için alınırsa bu ilaçlar yağ foliküllerinin tıkanmasını önleyebilir.
Steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar. Bunlar ağrıyı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
Kortikosteroidler ve bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar. Bunlar, özellikle hidradenitis suppurativanın ilk aşamalarında yangıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Tümör nekroz faktörü (TNF) alfa inhibitörleri. Bu ilaçlar hidradenitis suppurativa tedavisinde umut vaat ediyor. Ne var ki, uzun kullanımdan kaynaklanan risklerden dolayı yalnızca kısa dönem kullanılabilirler.

Ağır veya ciddi vakalarda ya da derin lezyonlar için ameliyat gerekli olabilir.

Kesi ve boşaltma. Cerrahi boşaltma ve lezyonların alınması hastalık tek bir bölgeyi etkilediğinde seçenek olabilir. Ne var ki, bu tedavi hastalığın nüksetmesini önlemez genelde kısa süreli tedavi için kullanılır.
Tünelleri ve yolları açmak. Herhangi bir tüneli ve yolu kapatan deriyi veya eti kesmek lezyonların iyileşmesini artırabilir ve skarlaşmayı azaltabilir. Fakat bu, hastalığın aynı bölgede veya vücudun başka bir bölgede nüksetmesini önlemez.
Ameliyatla çıkarmak. Nükseden veya ağır belirtilerin cerrahi tedavisi deri flepleriyle veya deri aşılamayla (vücudunuzun bir yerinden deri alınıp başka bir yerine tutturulmasıyla) kapatılmasını içerir. Etkilenen bölgelerin cerrahi olarak tamamen çıkarılması mevcut hastalığı tedavi edebilir ama hastalığın başka bölgelerde nüksetmesini önlemez.

Obezite, eksik çıkarılma ve devam eden cilt enfeksiyonları, cerrahi tedaviden sonra bile hidradenitis suppurativanın nüksetme ihtimallerini artırır.

Yaşam Tarzı

Aşağıdaki öneriler rahatsızlığı azaltabilir, tedaviyi hızlandırabilir ve enfeksiyonun yayılmasını önleyebilir:

Ilık kompresler uygulayın. Sıcak bir bez veya kompres şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
Etkilenen bölgeyi temiz tutun. Etkilenen bölgeleri bakteriyel sabunla hafif hafif yıkayın. Yıkamadan sonra reçetesiz bir antibiyotik kullanın.
Bol kıyafetler giyin. Bol kıyafetler ve iç çamaşırları cilt tahrişini önler ama sıkı, sentetik kıyafetler cildinizi tahriş edebilir.
Tıraştan kaçının. Tıraş etkilenen bölgeleri tahriş edebilir.
Sigara içmeyin. Sigarayı bırakmanın hidradenitis suppurativa üzerindeki etkileri hakkında hiç araştırma yapılmadı. Ne var ki, sigarayı bırakmanın sağlığa birçok yararı var ve hastalığın gidişatını iyileştirebilir.
Kilo verin. Aşırı kilo cildin birbirine değdiği, örneğin cilt kıvrımları arasındaki alanları artırarak sürtünmeye, terlemenin artmasına ve bakteri gelişimine neden olur. Kilo vermek hastalığı tedavi etmese de belirtileri iyileştirebilir.

Destek

Birçok kişi için hidradenitis suppurativa stres vericidir. Bu durum ağrılı, çirkin görünüşlü ve lezyonlarda akıntı varsa kötü kokuludur. Hastalığın sürekli, inatçı doğası ve tedavi zorlukları ancak yükü artırır. Belirtileriniz yüzünden utanabilir veya kaygılanabilirsiniz, çekingen veya içine kapanık hale gelebilirsiniz. Başkalarının tepkilerine kızabilir veya üzülebilirsiniz.

Başa çıkmakta zorlanıyorsanız aşağıdaki önerilerden bazılarını yararlı bulabilirsiniz:

Hidradenitis suppurativa hakkında kendinizi eğitin. Ne kadar fazla bilginiz olursa komplikasyonlar ve nüksetmelere o kadar hazırlıklı olursunuz. Doktorunuzun yanı sıra hidradenitis suppurativa hakkında başka insanlarla da konuşabilirsiniz.
Doktorunuzun önerilerine uyun. Doktorunuz bazı tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleri önerirse bunlara mutlaka uyun. Açık olmayan her şeyi sorun.
Güçlü bir destek sistemi sağlayın. Bu zor zamandan geçerken aile ve arkadaşlar size olağanüstü biçimde yardımcı olabilirler. Ama bazen başka hidradenitis suppurativa hastalarının ilgi ve anlayışını bilhassa destekleyici bulabilirsiniz.

İLGİLİ MAKALE