• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Komplikasyonları
• Tedavisi
• Öneriler

Nedir

Romatoid artrit şişme, tutukluk, eklem tahribatı ve sakatlığa neden olan ağrılı bir iltihaplanmadır. Bu otoimmün (bağışıklık sistemine ait) bir hastalıktır ve hücreler üzerinde, eklemleri kaplayan ve yağlandıran bir etkiye sahiptir.

Kemik erimesi, el veya parmak iltihaplanmasında olduğu gibi sadece tek bir eklemi etkiler. Buna karşın, romatoid artrit genellikle simetrik olarak meydana gelir. Örneğin her iki bileği, her iki eli ve her iki ayak bileğini ve ayağı birden etkiler.

Belirtileri

El ve parmaktaki romatoid artrit belirtileri nelerdir?

Ele en yakın eklemler olan bilek ve parmak eklemleri, el romatoid artritin genel hedefleridir. El ve parmak romatoid artriti ile birlikte şu belirtileri hissedebilirsiniz:

• El ağrısı, parmak ağrısı, şişme ve tutulma
• Dokunulduğunda el eklemlerinde ve parmak eklemlerinde sıcaklık ve hassasiyet
• Aynı eklemlerin simetrik olarak etkilenmesi (her iki tarafta da bilek ve parmaklar)
• Parmak eklemlerinde, hareket ettiklerinde gıcırdama,
• Parmak eklemlerinde, bilhassa orta eklemlerde sakatlanma
• Elde uyuşma ve karıncalanma gibi karpal tüneli belirtileri
• Çenenin her iki tarafında, boynun, omuzların, dirseklerin, kalçanın, ayak bileklerinin ve ayakların her iki tarafında olduğu gibi, diğer eklemleri de simetrik olarak etkileyen daha fazla iltihaplanma, ağrı tutukluk
• Grip olma hissi
• Kolay geçmeyen yorgunluk
• Ateş
• Bir saatten fazla süren ağrı ve tutukluk

Sebepleri

El ve ayak romatoid artritinin nedenleri nelerdir?

Bilim adamları, el ve ayak romatoid artritinin nedenleri hakkında kesin bilgiye sahip değildirler. Ancak bu iltihaplanmanın belli ırk ve etnik gruplarda meydana geldiği bilinir. Kadınlarda görülme oranı erkeklerinkinden 2 ya da 3 kat daha fazladır. Romatid iltihaplanması araştırmaları, bu hastalığı etkileyen şu faktörleri işaret etmektedir:

• Genetik faktörler
• Viral veya batekriyel enfeksiyon gibi çevresel faktörler
• Hormonlar: Romatoid iltihaplanmada hamilelikle birlikte bir miktar düzelme eğilimi ortaya çıksa da, emzirme ve doğum sonrası dönem romatoid belirtilerini kötüleştirebilir.

Komplikasyonları

Kuğu boynu deformitesi nedir?

Romatoid artrit, kuğu boynu deformitesinin (bozukluğunun) yaygın bir nedenidir. Romatoid artrit olanların yaklaşık yüzde 50’sinde bu tahribatın bulunduğu tahmin edilmektedir.

Kuğu boynu deformitesi ile birlikte parmak tabanı ve en dıştaki eklem bükülürken, orta eklem düz kalır. Parmak eklemindeki bu dengesizlik, zamanla parmağın eğrilerek kuğu boynu görünümüne bürünmesine yol açar. (Doğru kuğu deformitesi başparmakta oluşmaz.)

Kuğu boynu deformitesi parmağın normal bir şekilde bükülmesini nerdeyse imkânsız hale getirir ve gömlek düğmelemek, bir bardağı kavramak ve bir parmağı tutmak gibi faaliyetleri zorlaştırır. 

Bir romatolog parmak ve eli inceleyerek kuğu boynu deformitesini teşhis edebilir ve aşağıdakileri  içeren uygun tedavi seçeneğini belirleyebilir.

• Parmak alçısı veya yüzük alçısı
• Eklemleri yeniden düzene koyacak ya da eklemleri, fonksiyonlarını daha iyi görmeleri için yapıştıracak ameliyat

Boutonniere deformitesi nedir?

Boutonniere deformitesi, romatoid artrit sonucu oluşur.

Boutonniere deformitesi ile birlikte, parmağın orta eklemi avuç içine doğru bükülürken, diğer eklem avuç içinin tersine doğru bükülür. Bu deformite, parmağın orta eklemindeki kronik iltihaplanma sonucunda meydana gelir. 

Boutonniere deformitesi tedavisi, parmaktaki orta eklemin uzatılmış halde tutulması için alçıya alınması şeklinde olur.

Tedavisi

El ve parmak romatoid artriti tedavisi nedir?

Romatoid artrit için tedavi, aşağıdaki yöntemleri içeren çoklu bir uygulamadır.

• İlaç tedavisi
• İstirahat ve egzersiz
• Alçı ve ağrı olan bölgeden basıncı kaldırmaya olanak verecek özel yardımcılar
• Stresle kendi kendinize başa çıkma
• İltihaplanmayı tetikleyen yiyeceklerin terk edildiği ve soğuk sularda yaşayan balıklarda bulunan omega 3 yağ asidi, D vitamini ve keten yağı gibi iltihaplanmayı azaltacak yiyeceklere yer verilen diyet değişikliği
• Düzenli sağlık kontrolü
• Fizik tedavi
• Fonksiyonları geri kazandıracak ameliyat

El ve parmaktaki romatoid artrit için hangi ilaçlar kullanılır?

Romatoid için yaygın olarak reçete edilen ilaçlar şunlardır:

Hastalık değiştirici anti-romatoik ilaçlar. Bu ilaçlar, NSAID (kortizonsuz anti iltihabik ilaç) ve/veya düşük kortizon dozları ile birlikte kullanılır. Hastalık değiştirici antiromatoik ilaçlar şunlardır:

• Methotrexate
• Leflunomide
• Hydroxychloroquine
• Sulfasalazine
• Gold (kaslara enjekte edilir ya da ağızdan verilir)
• Minocycline
• Azathiaprine
• Cyclosporine

Kortizonsuz anti-iltihabik ilaçlar. Bu ilaçlar reçetesiz olabilir veya reçeteyi güçlendirmek için verilebilir.

Değiştiricilere karşı biyolojik tepki. Bunlar genellikle methotrexatele birlikte kullanılır. Biyolojik ajanlar şunlardır:

• Adalimumab
• Anakinra
• Etanercept
• İnfliximab
• Abatacept
• Rituximab

Öneriler

El ve parmak eklem ağrılarını dindirecek ipuçları nelerdir?

El ve parmakta esnekliği sağlamak için egzersiz yapmak çok önemlidir. Ağrılı eklemin dinlendirilmesi de ayrıca önem taşır. Ağrının patlak verdiği dönemde, alçı kullanılması basıncın kalkmasına yardımcı olabilir. Günlük aktivitelerinizi kolayca yerine getirebilmeniz için, iltihaplanma ağrısını engellemeye yardımcı olan hareketler ve cihazlar da yarar sağlayabilir.

• Egzersiz yapmak için, el ve parmaklarla birlikte yumuşak köpükten yapılmış bir top kullanabilirsiniz. Bu, elinizin kıvraklığını arttırır ve tutukluğu azaltır.
• Örgü örmek ve piyano çalmak gibi aktiviteler parmaklarınızı çevik tutar, el ve parmak iltihaplanmasıyla ilgili ağrıları azaltır.
• Ellerinizi yaralanmalardan korumak için yaptığınız aktivitelerde, yükü paylaştırmak için mümkün olduğunca çok eklemi kullanın. Belli bir parmağa ya da pozisyona ağırlık bindirmeyin.
• Gerekli yardımcılara ve cihazlara başvurun. Bunları tıbbi malzeme satan dükkanlardan, eczanelerden ve internetten bulabilirsiniz.
• Kıyafetlerinizde düğmeleri azaltmak için çengel veya ilmek bağlayıcısı kullanın.
• Kapı kollarına çevirmeyi kolaylaştırıcı aksesuvarlar ilave edin.
• Lambalara çevirme hareketi yerine, sadece dokunma ile çalışabilecek anahtarlar koyun.
• Ayakkabılarınızı giyerken elinizi büküp germek yerine, uzun saplı bir ayakkabı çekeceği kullanın.
• Evde hafif gereçler, kaplar ve tavalar kullanın.
• Ağır porselen eşya yerine, hafif plastik bardaklar ve tabaklar kullanın.
• Kaleminizin çevresinde köpük kullanmayı deneyin, bunları ofis malzemesi satan yerlerde bulabilirsiniz.

Romatoid artrit ağrıları için nem, sıcaklık ya da buz yardımcı olur mu?

Nemli sıcaklık ve buz, romatoid artrit ağrısı ve tutulmayı hafifletmede etkilidir.

İltihaplanan parmağınızın veya elinizin üzerine, egzersizden önce 15 dakika süreyle ılık nemli kompres uygulamayı deneyin. Nemli sıcaklık kan damarlarını genişletir ve ağrılı bölgede kan akışını, oksijeni ve besini arttırır.

Isıtılmış nemli bir ped ya da sıcak bir havlu kullanabilirsiniz. Ayrıca, ellerinize sıcak ve nem banyosu yaptırabilir ya da ılık parafin banyosu deneyebilirsiniz. Egzersizden sonra yapacağınız birkaç dakikalık buhar banyosu, tutulma için size yardımcı olabilir.

Bazı romatoid artrit hastaları, kan damarlarını yapılandırarak şişme ve ağrıyı önleyen buz paketlerini tercih ederler. Bu amaçla donmuş sebze torbaları veya temiz bir havluya sarılmış buzu deneyebilirsiniz. Bunu her defasında ağrıyan ekleme 10 veya 15 dakika uygulayın.

Nemli sıcağı buzla değiştirmek, en uygun rahatlamayı sağlayabilir. Burada en önemli şey ise, en çok işe yarayan terapiyi bulabilmektir. Egzersizden önce nemli sıcak ve/veya buz kullanmayı, günlük rutinlerinizin bir parçası haline getirin.