Ergenlerde kronik stresin beyin üzerindeki etkisi yetişkinlerden fazla olur. Ancak sebepleri ve sonuçları tam olarak bilinmemektedir. Buffalo Üniversitesi’nden araştırmacılar moleküler düzeydeki araştırmalarında çeşitli kanıtlara ulaştılar.

Araştırmada moleküller ile stres tepkileriyle ilgili davranışlar arasında bir bağlantı bulundu. İlk defa glutamat reseptörün kaybının kronik veya tekrarlayan stresle nedensel bağlantısı yapıldı.

Ekibin önceki araştırmalarında akut stresin hafızayı geliştirdiği, bunun da hayatta kalma içgüdüsü düşünülünce mantıklı olduğu görülmüştü. Ancak bu araştırma tersine işaret ediyor.

Denek olarak erkek fareler kullanıldı. Fareler insanda ergenliğe denk gelen yaşta seçildiler. Bu dönemde beyin strese karşı özellikle duyarlı oluyor. İnsanlarda prefrontal korteks 25 yaşına kadar tam gelişmez ve ergenlik yıllarında büyük değişimler yaşar. Prefrontal korteks beynin genel müdürü gibi görülebilir ve hafızayı, karar vermeyi, odaklanmayı kontrol eder.

Çalışmada tekrarlayan stresin glutamat reseptörün işlevini kaybetmesine yol açtığı, bunun da hayvanın objeleri hatırlama ve fark etme yeteneğini önemli derecede azalttığı görüldü. Araştırma prefrontal korteksin işlev bozukluğunun stresten nasıl etkilendiğini ortaya çıkararak akıl hastalıklarının nasıl oluştuğu ve nasıl tedavi edilebileceği hakkında bilgi sağlıyor.

Çalışmada problemin çözümüyle ilgili de bilgi mevcut. Glutamat reseptörün kaybına sebep olan enzimleri engelleyerek bilişsel zayıflamanın çoğu tedavi edildi. Bu başarı psikoz, depresyon, kaygı bozukluğu ve şizofreni gibi hastalıkların tedavisi için çok önemli olabilir. Lurasidone adlı yeni bir antipsikotik madde de bunu hedefliyor. Ancak bu ilaçların çoğunun diğer nörotransmitter sistemleri de etkileyeceği akılda tutulmalı.

Bu araştırmaya dayanarak glutamat sistemi daha etkili bir şekilde tedavi etmek akıl hastalıklarına karşı daha başarılı ilaçlar geliştirilebilir. Stres hakkında birçok davranışsal çalışma yapılmış olsa da moleküler düzeyde anlaşılması önlenmesi için faydalı olacaktır. 

İLGİLİ MAKALE

Ergenlikte Uyurgezerlik

Prof. Dr. Mehmet Şevki SERT

Merhaba ben 24 yaşındayım ama penisim henüz ergenliğe girmemiş bir erkek penisi gibi ve sperm de az ne yapmalıyım..?... devamı