• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

HIDA Taraması 

HIDA taraması, doktorunuzun karaciğerinizdeki safra üretimini ve safranın ince bağırsağınıza akışını takip etmesine yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir. Safra, karaciğer tarafından üretilen ve sindirim sisteminizin yediğiniz besinlerdeki yağı sindirmesine yardımcı olan bir sıvıdır. 

Açılımı Hepatobiliyer İminodiasetik Asit tarama olan HIDA tarama, karaciğerinizin, safra kesenizin, safra yollarınızın ve ince bağırsağınızın resimlerini oluşturur. HIDA taraması kolesintigrafi, hepatobilyer sintigrafi veya hepatobilyer taraması olarak da adlandırılır.

HIDA taraması, nükleer tıp görüntüleme çalışmalarının bir türüdür. Bunun anlamı, HIDA taramasında, bazı organların aydınlanmasını sağlayan radyoaktif kimyasal ya da izleyici kullanılmasıdır.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Doktorunuz, karaciğerinizden ince bağırsağınıza olan safra akışını izlemek ve safra kesenizi değerlendirmek için HIDA taraması isteyebilir. Bu, aşağıdakiler gibi çeşitli hastalıklar ve durumların tanısında yardımcı olabilir: 

• Safra yolu tıkanıklığı
• Safra sızıntısı
• Safra kanallarında konjenital (doğuştan gelen) anomaliler
• Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
• Safra taşları

Doktorunuz HIDA taramasını, safra kesenizden salgılanan safranın hızını ölçme testinin (safra kesesi ejeksiyon fraksiyonu) bir parçası olarak da kullanabilir.

Riskler

Riskler 

HIDA taramasının taşıdığı bazı risklerse şunlardır: 

• Taramayı iyileştirmek için kullanılan ilaçlara karşı alerjik reaksiyon
• Enjeksiyon yerinde berelenme
• Döküntü

Hamile olma ihtimaliniz varsa ya da emziriyorsanız doktorunuza söyleyin. Çoğu durumda HIDA taraması gibi nükleer tıp testleri, cenine olası zararları nedeniyle hamile kadınlarda yapılmaz. Emziren kadınlarınsa, HIDA taramasının ardından birkaç gün emzirmemesi gerekir.

Radyasyonun riskleri

HIDA taraması esnasında kolunuzdan enjekte edilen radyoaktif izleyicinin miktarı çok azdır. Radyoaktif izleyici, birkaç saat için radyasyon yayar ve daha sonra inaktif hale gelir. HIDA taraması esnasında karaciğer, safra kesesi, safra yolları ve ince bağırsağınızın fotoğraflarını çeken gama kamerasıysa radyasyon yaymaz. HIDA taraması sırasında maruz kalacağınız radyasyon miktarı hakkında endişeleriniz varsa doktorunuzla konuşun. 

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

HIDA taramanıza hazırlanmanız için, doktorunuz sizden şunları isteyebilir:

• Birkaç saat perhiz yapın. Tavsiyeler değişebilir ancak HIDA taramasından önce, iki saat veya daha fazla süre perhiz yapmanız gerekir. Sadece berrak sıvılar içmenize izin verilebilir.
• Bazı ilaçları almayı erteleyin. Bazı ilaçlar HIDA taramasını etkileyebilir; bu nedenle doktorunuz tarama gününde  ilaçlarınızı gecikmeli olarak almanızı isteyebilir. Ayrıca, aldığınız bütün ilaçları doktorunuza söylemeniz gerekir.
• Taramayı iyileştirecek ilaçları alın. Bazı ilaçlar doktorunuzun HIDA tarama sonuçlarını yorumlamasını kolaylaştırabilir. İlaca ihtiyacınız olup olmadığı yapılacak taramanın nedenine bağlıdır. Bazı durumlarda taramadan birkaç gün önce bu ilaçları almaya başlayabilirsiniz. Diğer durumlarda HIDA taramasından hemen önce ya da tarama sırasında enjekte edilen radyoaktif izleyiciye ilave olarak damardan bir ilaç da alabilirsiniz.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

HIDA taraması sırasında

HIDA taraması başlamadan önce bir hastane önlüğü giymeniz istenir. Sağlık bakım ekibiniz sizi bir masanın üzerine, genellikle de sırtüstü yerleştirecektir. Daha sonra kolunuzdaki damara bir ilaç enjekte edilir. 

İlaç, kan dolaşımınızda ilerleyecek ve safra üreten hücreler tarafından alınarak karaciğerinize iletilecek olan radyoaktif izleyiciyi içerir. Radyoaktif izleyici karaciğerinizden safrayla safra kesesine ve safra kanalları yoluyla da ince bağırsağa hareket eder. 

Radyoaktif izleyici damarınıza enjekte edilirken biraz basınç hissedebilirsiniz.

Siz masada yatarken ve izleyici vücudunuzda hareket ederken, özel bir gamma kamera karnınızın üzerinde ileri geri hareket ederek fotoğraflar çeker. Her resim yaklaşık bir dakikada alınır. Gama kamera yaklaşık bir saat sürekli olarak fotoğraf çeker.

HIDA taraması sırasında hareketsiz durmanız gerekir. Bu rahatsız edici olabilir, fakat derin nefes alarak ve başka şeyler düşünerek bu rahatsızlığı azaltabilirsiniz. Eğer rahatsız hissederseniz sağlık ekibinize söyleyin. 

İzleyici vücudunuzda hareket ederken, doktorunuz tarama sürecini bir ekranda izler. Doktorunuz radyoaktif izleyicinin ince bağırsağınıza girdiğini gördüğünde, HIDA taraması biter. Bu genellikle bir saati bulur.

Doktorunuz ince bağırsağınızda radyoaktif izleyici görmezse bir ilaç alabilirsiniz ve günün ilerleyen saatlerinde tekrar tarama yaptırabilirsiniz.

HIDA taramasının ardından

Çoğu zaman, HIDA taramasından sonra günlük işlerinize dönebilirsiniz. Büyük olasılıkla radyoaktif izleyicinin bir kısmı hala vücudunuzda olacaktır. Madde ertesi gün ya da iki gün sonra idrar yoluyla vücudunuzdan atılır. Bu nedenle doktorunuz sizden aşağıdakileri isteyebilir:

• İdrar yaptıktan sonra iki kez sifonu çekin.
• İdrar yaptıktan sonra ellerinizi iyi yıkayın. 
• Radyoaktif izleyicinin vücudunuzdan atılabilmesi için gün boyunca bol su için.

Sonuçlar

Sonuçlar

HIDA taraması görüntülerini yorumlayan doktor (radyolog), sizinle tarama sonuçlarını hemen tartışabilir. Diğer durumlarda radyolog sonuçları sizinle görüşecek olan doktora gönderir. 

Ekrandaki HIDA taraması görüntüleri, koyu renkli, açık renkli ya da beyaz bölgeler olarak görünür. Görüntü üzerindeki koyu renkli alanlar, radyoaktif izleyicinin daha çok miktarda emildiği yerlerdir. HIDA tarama görüntü dizileri boyunca görünen koyu renk, radyoaktif izleyicinin karaciğer, safra yolları, safra kesesi ve ince bağırsakta serbestçe hareket edebildiğini gösterir. Ama radyoaktif izleyici, bazı HIDA tarama görüntülerinde görünmemişse bir tıkanıklık ya da başka bir sorun olabilir. 

Bir HIDA taramasının sonuçları şunlar olabilir:

• Normal. Normal sonuç radyoaktif izleyicinin safranızla birlikte karaciğerinizden ince bağırsağınıza serbestçe hareket ettiği anlamına gelir. Herhangi bir sorun tespit edilmemiştir.
• Radyoaktif izleyicinin yavaş hareketi. Radyoaktif izleyici safra kanalınızdan çok yavaş ilerlerse, bu bir tıkanıklığa ya da daralmaya işaret edebilir.
• Safra kesesinde hiç radyoaktif izleyici görülmedi. Safra kesenizde radyoaktif izleyici görülmezse, bu iltihabın (kolesistit) göstergesi olabilir.
• Diğer alanlarda radyoaktif izleyici tespit edildi. Biliyer (safra) sistemi dışında radyoaktif izleyici bulunursa, bu safra kanalında bir sızıntı olduğuna işaret olabilir.

Doktorunuz sonuçlarınızı sizinle tartışılacaktır.