• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Kullanılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız

Nedir

Nedir?

Hormonlu spiral (mirena) uzun süreli doğum kontrolü sağlanabilmesi amacıyla, rahim içine yerleştirilen hormonal bir rahim içi araçdır. Yalnızca düzenli olarak progesteron hormonu salgılayan T şeklinde bir plastik aletten ibarettir. Salgılanan progresteron hormonu, uterus (rahim) girişindeki mukusu (sümüksü rahim salgısını) ve rahim zarını kalınlaştırarak, spermin rahim içerisine geçişini engeller ve hamileliğe karşı koruma sağlar. Hormonlu spiral kullanımı ayrıca yumurtlama sürecini kısmen bastırabilir. Yerleştirildikten sonra, spiralin plastik dizeleri rahim boynuna hormon salgılamaya başlar ve beş yıla kadar hamileliği önler. Bu yöntem cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz.

Niçin Kullanılır

Niçin Kullanılır?

Hormonlu spiral uzun süreli ve etkili doğum kontrolü sağlar. Yararları arasında şu durumlar sayılabilir:

• Cinsel ilişkiyi bölmeden ve eşinizden yardım almadan doğum kontrolü sağlayabilir.
• Beş yıla kadar etkili koruma sağlar.
• İstendiği zaman kaldırılabilir ve kısa süre içinde doğurganlık durumunuz normal haline geri döner.
• Üç ila altı aylık kullanım sonrasında, adet kanamalarını azaltır.
• Şiddetli adet ağrılarını ve rahim iç tabakasının (endometrium) rahim dışında bir yere yerleşmesi olarak tanımlanan, endometriozis rahatsızlığıyla ilgili ağrıları azaltır.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yol açtığı, rahim iltihabı hastalıklarının oluşma riskini azaltır.
• Endometriyum (rahim iç dokusu) kanseri oluşması riskini azaltır.
• Emzirme döneminde kullanılabilir. Fakat bu durumda rahimde delik oluşma riskini artırabilir.
• Östrojen içeren doğum kontrol yöntemlerinin yan etkilerini taşımaz.

Ancak, hormonlu spiral kullanımı herkes için uygun değildir. Doktorunuz şu durumlarda hormonlu spiral kullanmamanızı tavsiye edebilir:

• Halen veya geçmişte göğüs kanseriniz varsa.
• Rahim, rahim ağzı ya da karaciğer kanseriniz varsa.
• Karaciğer hastalığınız varsa.
• Spiralin yerleştirilmesine veya tutunmasına engel olabilecek, miyom gibi rahim anormallikleriniz varsa.
• Halen veya geçmişinizde rahim iltihabı veya rahim iltihabı hastalıkları varsa.
• Rahim kanseri testinizde, normal dışı belirtilerle karşılaşılması durumunda.
• Sebebi belirlenemeyen vajinal kanama varsa.
• Vajinada, rahimde veya üreme sistemi alt bölgesinde iltihap varsa.
• Hormonlu spiralin, içerdiği herhangi bir bileşene karşı alerjiniz varsa.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon varsa ya da bulaşma riski yüksekse.
• Daha önce kullanılmış olan rahim içi araçlarda sorun yaşanmışsa.

Ayrıca, şu özel sağlık koşullarına sahip olmanız durumunda, sağlık kuruluşunuzu uyarın:

• Şeker hastalığı.
• Herhangi bir kalp rahatsızlığı.
• Migren.
• Kan pıhtılaşma sorunları.
• Yüksek kan basıncı.
• Felç ya da kalp krizi geçmişi
• Yakın zamanda doğum veya kürtaj yapılması.

Riskler

Riskler

Hormonlu spiralle bağlantılı yan etkiler:

• Baş ağrısı.
• İltihaplı sivilce.
• Meme hassasiyeti.
• Adet kamalarında artış.
• Özellikle kullanıma başlanmasından bir yıl sonra adet kanamalarının kesilmesi (amenore).
• Ruh hali değişiklikleri.
• Kilo alımı.
• Mide bulantısı.
• Yumurtalık kistleri.
• Karın veya kalça kemiği çevresinde ağrı.

Gerektiğinde hormonlu spiralin rahim bölgenizden alınması mümkündür.  Ama spiralin şu durumlarda alınması gerekebilir:

• Daha önce hiç hamile kalmadıysanız.
• Uzun süreli ve ağır adet dönemine neden oluyorsa.
• Şiddetli adet sancısı yaşıyorsanız.
• Daha önce kullandığınız bir rahim içi aracı alınmışsa.
• Yirmi yaşından gençseniz.
• Doğum veya kürtaj sonrası, hemen hormonlu spiral takılmışsa.

Hormonlu spiral cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz.

Doğum kontrol aracı olarak hormonlu spiral kullan her yüz kadından bir ya da ikisinin, kullanımı takip eden bir yıl içerisinde hamile kalma riski bulunur. Hormonlu spiral kullandığınız dönemde hamile kalmanız durumunda, ektopik (dış) gebelik oluşma riski yüksektir. Bu, döllenen yumurtanın rahim dışında (genellikle bir fallop tüpünde) yerleşmesi anlamına gelir. Hormonlu spiralin hamilelik esnasında çıkartılması, düşük riski oluşmasına neden olur. Ama hamilelik sırasında yerinde bırakmasının yol açacağı riskler, düşük, erken doğum, enfeksiyon ve septik şoklar da dahil olmak üzere daha fazladır.

Bunlara ek olarak, aşağıdaki durumlarda sağlık kuruluşunuz hormonlu spiralin kaldırılmasını önerebilir:

• Kalça kemiğinizi çevreleyen bölgelerde, endometrit (rahim zarı iltihabı) ve benzeri enfeksiyonlar oluşmuşsa.
• Rahim ya da rahim boynu kanseri oluşmuşsa.
• Rahim ya da rahim boynunda delik oluşmuşsa.
• Kan basıncında kayda değer bir artış varsa.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Hormonlu spiral takılmadan önce, doktorunuz genel sağlık durumunuzu değerlendirir ve jinekolojik bir muayene yapar. Bu değerlendirme sırasında, reçetesiz ve bitkisel ürünler de dahil olmak üzere, halen kullandığınız bütün ilaçlar hakkında doktorunuzu bilgilendirin. Eğer son adet döneminizden itibaren cinsel ilişkiye girmediyseniz ya da sürekli olarak kullandığınız başka bir doğum kontrol yöntemi varsa, hormonlu spiral adet döngünüzün istediğiniz döneminde yerleştirilebilir. Eğer araç, adet döneminizin başlamasından yedi günden fazla süre sonra takıldıysa, önlem olarak bir hafta boyunca ekstra bir doğum kontrol yöntemi kullanmanız gerekir. Eğer emzirme dönemindeyseniz, adet düzensizlikleri yaşıyorsanız ya da düzenli bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan cinsel ilişkiye girdiyseniz, hormonlu spiral yerleştirilmeden önce bir hamilelik testi yaptırmanız gerekebilir.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Hormonlu spiral genellikle bir sağlık kuruluşu kliniğinde yerleştirilir.

Uygulama Esnasında

Doktorunuz vajina içine bir spekulum (kanal genişletme cihazı) yerleştirerek, antiseptik (mikrop üremesini engelleyen) bir sıvı karışımı yardımıyla vajina ve rahim bölgenizi temizler.  Ardından rahim kanalınızın, rahim boşluğunuzun ölçüsü alınır ve özel bir alet kullanılarak rahim içi derinliğiniz ölçülür. Bir sonraki aşamada doktorunuz hormonlu spiralin yatay kollarını katlayarak, aracı uygulamada kullanılan bir tüpün içine yerleştirir. Son aşamada hormonlu spiralin içinde bulunduğu tüp dikkatli bir şekilde rahim kanalı üzerinden rahim bölgenize yerleştirilir. Uygulama tüpü kaldırıldığında, hormonlu spiral yerinde kalacaktır. Doktorunuz hormonlu spiralin kollarının vajina içinde çok fazla dağılmaması ve çıkıntı oluşturmaması için, bu kolların uzunluğunu kaydedebilir ve gerekiyorsa bir parça kısaltarak şekillendirebilir.

Hormonlu spiralin yerleştirilmesi esnasında, baş dönmesi, bayılma, düşük kan basıncı ya da kalp atım hızınızın normalden daha yavaş (bradikardi) olması durumlarıyla karşılaşabilirsiniz. Ayrıca rahim içi doğum kontrol araçlarının, rahim duvarında ya da rahim içinde delinmeye yol açması mümkündür.

Uygulama Sonrasında

Her adet döneminizden sonra, hormonlu spiralin tellerinden rahim bölgenize salgılanma olup olmadığını hissetmek için bir kontrol gerçekleştirin. Tel dizelerini çekmeyin. Hormonlu spiral takılmasından dört ila altı hafta sonra sağlık kuruluşunuz, rahim içi aracın doğru yerde olup olmadığını inceleyebilir ve uyluk kemiği civarınızda kısırlığa neden olabilecek herhangi bir hasar ya da iltihap gelişip gelişmediğini kontrol edebilir.

Hormonlu spiral beş yıla kadar yerinde kalabilir ve bu dönem içinde aktif doğum kontrolü sağlar. Hormonlu spiral kaldırılmak istendiğinde, doktorunuz cihazın kollarını kavramak için forseps (doğum kaşığı) olarak adlandırılan bir alet kullanır ve yavaşça çekerek aracı vücudunuzdan alır. Rahimden çıkarılma sırasında cihazın kolları yukarıya doğru katlanır ve genel olarak hafif kanama ve kramp görülür. Nadiren, hormonlu spiralin rahim duvarınıza gömülmüş olması durumuyla karşılaşılabilir. Bu durumda, cihazın kaldırılması için lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) ve rahim boynunun genişletilmesi gerekebilir.

Hormonlu spiral kullandığınız dönemde aşağıdaki durumlarda, derhal sağlık kuruluşunuzu arayınız:

• Kalp krizi veya felç belirtileri.
• Hamilelik belirtileri.
• Sıradışı, ağır vajinal kanama.
• Kötü kokulu vajinal akıntı.
• Uyluk kemiği çevrenizde kötüleşen ağrı.
• Şiddetli karın ağrısı veya hassasiyeti.
• Sebebi açıklanamayan ateş.
• Olağandışı vajinal akıntı, lezyon veya yaralar.
• Migren.
• Sarılık.
• Cinsel yolla bulaşan türde bir enfeksiyon.

Ayrıca, spiralin olması gereken yerde olmadığını düşündüğünüz durumlarda, derhal sağlık uzmanınızla bağlantıya geçmeniz önem taşır.  Hormonlu spiralin kısmen yerinden oynadığını ya da tamamen yerinden çıktığını gösterebilecek belirtiler şunlardır:

• Siz ya da eşiniz, ağrılı cinsel ilişki yaşıyorsanız.
• Aracın dizeleri arasında aniden uzadığını ya da eksildiğini hissettiğiniz bölümler varsa.
• Cihazın sert plastik kısmının rahim boynu ya da vajina bölgenizde yer alması durumunda.
• Adet dönemleriniz normale dönmüşse.

Böyle durumlarda doktorunuz, elle ya da bir kamera, lens, ışıkla donatılmış ince bir tüp (histeroskop) yardımıyla hormonlu spiralin yerinde olup olmadığını kontrol eder. Eğer gerekirse araç vücudunuzdan alınabilir. Eğer hormonlu spiral veya kolları görülemiyorsa, karın ya da uyluk bölgeniz çevresinde olmadığının teyit edilebilmesi için bir ultrason veya röntgen çekilmesi gerekebilir. Eğer yeni bir rahim içi araç takılmasını isterseniz, öncelikle bir hamilelik testi yaptırmanız gerekebilir.