Aktif cinsel yaşantısı olan her 4 kişiden 3'ünün yakalanabildiği HPV virüsü basit rahatsızlıkların yanı sıra kansere de yol açabilir. Son derece bulaşıcı bir virüs olan HPV'den baştan aşı olmak üzere farklı yöntemlerle korunmak mümkün. ART Tıp Merkezi Kadın Hastlıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Senai AKSOY, HPV virüsü ile ilgili en çok merak edilen soruları yanıtladı.

HPV (Human Papilloma Virüsü) nedir?

HPV cilt teması ile kişiden kişiye bulaşabilen bir virüstür. HPV'nin 100'den fazla tipi vardır. Bunların yaklaşık 30 tanesi erkek ve kadınlarda genital bölge enfeksiyonlarına yol açar ve cinsel temas yolu ile kişiden kişiye bulaşır.

HPV ne sıklıkta görülür?

HPV çok sık görülen bir virüstür. Bazı araştırmalar cinsel yaşantısı olan her 4 kişiden en az 3'ünün hayatının bir döneminde genital HPV enfeksiyonuna yakalanacağını öne sürmektedir.

HPV enfeksiyonu nasıl yayılır?

HPV en fazla vajinal, anal ve oral ilişki yoluyla yayılır ama enfeksiyon oluşması için cinsel ilişki olması şart değildir. HPV cilt teması ile bulaşır ve yayılır. Cinsiyeti ne olursa olsun enfekte olmuş bir kişiyle cinsel temasta bulunmak virüsün en sık görülen bulaşma şeklidir. Pek çok diğer cinsel yolla bulaşan hastalık gibi genital HPV enfeksiyonu da çoğunlukla belirti vermez.

HPV enfeksiyonu hangi hastalıklara yol açar?

HPV'nin yaklaşık 20 türü genital siğillere yol açar. Bu siğiller vajinanın içinde veya dışında ve penisin üzerinde çıkar. Bu bölgelerin yakınındaki cilde de bulaşabilir. Genital siğiller anüste, vulvada veya rahim ağzında da oluşabilir. HPV'nin yaklaşık 15 türü anüs, rahim ağzı, vulva, vajina ve penis kanserleri ile ilişkilidir. Baş ve boyun bölgesi (bademcik, dilin arka tarafı gibi) kanserlerine de yol açarlar. Bunlar HPV'nin yüksek riskli tipleri olarak bilinir.

HPV rahim ağzı kanserine nasıl yol açar?

Rahim ağzı (serviks) hücrelerden oluşan ince bir doku tabakası ile kaplıdır. HPV bu hücrelere girebilir. Enfekte olan hücreler anormal hücreler haline gelerek veya zarar görerek farklı şekilde büyümeye başlarlar. Bu hücrelerdeki değişimler kanser öncesi olarak bilinen bir değişim olmaya doğru ilerleyebilirler. Rahim ağzını kaplayan ince dokudaki değişimlere displazi veya servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) adı verilir. Çoğu kadının bağışıklık sistemi virüsü kansere dönüşmeden yok eder. Fakat bazı kadınlarda HPV bağışıklık sistemi tarafından yok edilmez ve vücutta kalır. Bu durumda HPV kansere ya da daha sık olarak kanser öncesi oluşumlara yol açabilir.

Rahim ağzı kanseri için tarama testleri var mıdır?

Genellikle rahim ağzı kanserinin oluşması yıllar sürer. Bu süre içinde HPV enfeksiyonu rahim ağzı üstündeki veya çevresindeki hücreleri anormal hücreler haline getirir. Smear testi (Pap smearveya servikal sitoloji taraması) anormal hücre değişimlerini erken evrede saptayarak kansere dönüşmeden tedavi edilmelerine olanak sağlar. Smear sonucu anormal veya şüpheli çıkan 30 yaş ve üstü kadınlarda ek olarak HPV tiplemesi de yapılır. Bu test 13'ten fazla yüksek risk grubu HPV türünü saptayabilir.

HPV enfeksiyonu önlenebilir mi?

HPV enfeksiyonunun bazı türleri HPV aşısı ile önlenebilir.

Bunun dışında HPV enfeksiyonu riskini azaltmak için şu önlemler alınabilir:

-Tek eşli olmak

-Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak

Ancak prezervatif HPV enfeksiyonuna karşı %100 koruma sağlamaz. Prezervatifin kaplamadığı enfekte olmuş bölgelere (genital veya anal) temas ile bulaşabilir.